مقاله فارسی تأثیر درجه حرارت های متفاوت در طول انکوباسیون بر روی کیفیت جوجه ها

عنوان:تأثیر درجه حرارت های متفاوت در طول انکوباسیون بر روی کیفیت جوجه ها
ترجمه و تلخیص : مهندس احمد صلاحی– سرپرست کارخانه جوجه کشی اشراق (ماهان ورامین)
مهندس مژده موسی نژاد–عضو هیأت علمی دانشگاه کهنوج
این نوشتار خلاصه ای از پایان نامه فوق لیسانس آقای J.H.du preez در مارس 2007 تحت نظارت دکتر M.Ciacciariello در دانشگاه stellen bosch می باشد.
چکیده :
در چند دهه گذشته ، محققان متفاوتی در خصوص عوامل مؤثر بر کیفیت جوجه های یکروزه تولیدی گزارشاتی ارائه نموده اند. همچنین روشهای گوناگون برای تعیین کیفیت جوجه و عوامل مؤثر بر آن گزارش شده است.
درجه حرارت در طول انکوباسیون( یا درجه حرارت جنین) مؤثرترین و اثر گذارترین فاکتور بر روی کیفیت جوجه یکروزه می باشد زیراکه درجه حرارت بالا سبب جنین می شود. تأثیر بالا بودن حرارت به شکل رشد کم جوجه ها ، استرس ، نقاط تیره و سیاه، جوجه های ضعیف، ناف نخی، سفید و بی رنگ شدن ظاهر جوجه ، ضعیف شدن جوجه وافتادن جوجه ، کاهش جوجه درآوری ، افزایش تلفات مرحله پایانی جنینی و تلفات اولیه جنینی ظاهر می شود.
در این آزمایش 3 درجه حرارت متفاوت یعنی 2/37، 4/37 ، 5/37 درجه سانتی گراد و تأثیر آن بر روی جوجه های هایبرو G+ مورد ارزیابی قرار گرفت. وزن بدن، طول بدن جوجه، میزان کیسه زرده باقی مانده همگی اندازه گیری شد. از 1440 جوجه هچ شده در ر تیمار 480 قطعه مورد آزمایش قرار گرفته و تلفات روزانه ، وزن بدن به صورت هفتگی و ضریب تبدیل خوراک در گروههای مختلف ثبت و محاسبه شد.
سن گله مادر نگرفت. سن گله مادر در هر سه تیمار تأثیر معنی داری داشته است. کیفیت جوجه تحت تأثیر این سه درجه حرارت مختلف قرار نگرفت. واکنش متقابل سن گله مادرx درجه حرارت تأثیر بسیار زیادی داشته زیرا که با افزایش سن، اندازه تخم مرغ های بزرگ ، به علت داشتن محتویات بیشتر سبب افزایش و تولید جوجه های بزرگتر و طولانی شدن مدت انکوباسیون می گردد. نتایج این آزمایش نشان داد که تغییر حرارتی در طول انکوباسیون تأثیر معنی داری بر روی تلفات روزانه تا 7 روزگی ، وزن بدن به صورت هفتگی ، ضریب تبدیل خوراک در 42 روزگی نداشته است. شاید دلیل مؤثر نبودن تغییرات درجه حرارت بر روی کیفیت جوجه در این تحقیق به دلیل زیاد نبودن فاصله و دانه درجه حرارت و استفاده از انکوباتورهای چند سنی باشد.
فصل اول – بررسی منابع
مقدمه
در چند دهه گذشته تعدادی از محققان گزارشاتی در خصوص تأثیر درجه حرارت های مختلف در طول انکوباسیون بر روی کیفیت جوجه ها ارائه نموده اند. همچنین روشهای متعددی برای ارزیابی این اثرات روی کیفیت جوجه های درجه یک و قابل فروش تنظیم شده است. از آن جمله می توان به نظرات Deaming در سال 2002 و آقای Decuypere و همکاران در سال2001 در خصوص کیفیت جوجه اشاره نمود. این دو محقق بر این باورند که جوجه های درجه یک بایستی شرایط زیر را داشته باشد:
جوجه خشک باشد(Dry)
عاری از هرگونه کثیفی(Free from dirt)
به دور از هرگونه آلودگی باشد(Free of contamination)
چشم های واضح ، درشت و براق (Clear and Bright eye)
نداشتن هیچ گونه نقص یا ناهنجاری (Defomity)
ناف کاملاً بسته و تمیز
نداشتن زواید یا بقایای بند ناف
بدن جوجه به هنگام لمس بایستی نرم باشند (Firm)
نداشتن هیچ گونه علامت یا نشانه ای از اختلالات تنفسی
ترکیب یا وضعیت پاها کاملاً نرمال و طبیعی باشد.
نداشتن تورم یا آسیب در قسمت پوست و مفصل خرگوشی
صاف و مستقیم بودن منقار و پنجه های پای جوجه
عوامل متعدد دیگری در زمینه کیفیت جوجه و نشانه های یک جوجه با کیفیت وجود دارد که همگی آنها نشان از چگونگی انجام فرایند انکوباسیون می باشد.
2-1 روشهای ارزیابی کیفیت جوجه (Methods for evaluating click Quality)
الف- روشهای کیفی (Qualitative) ب- روشهای کمی (Quantitative)
میجر هوف در سال 2005 بررسی کاملی در خصوص روشهای کیفی ارزیابی جوجه با استفاده از اسکور ظاهری جوجه بر مبنای آنچه Deming در سال 2002 تعیین نموده است انجام داد و در خصوص متد ارزیابی کیفی جوجه را در زیر مطرح نمود.
رنگ (Colour): معمولاً رنگ زرد تیره نسبت به زرد روشن یا کمرنگ ارجحیت دارد.
وضعیت رشد جوجه (Development): یک جوجه با طول بدن زیاد، رشد خوب ، پرهای بلندتر مطلوب می باشد.
کیفیت ناف (Navel quality): ناف بسته سبب کاهش خطر ورود آلودگی به بدن جوجه شده و میزان تلفات کاهش می یابد . و سبب می گردد که جوجه های سالم زودتر از جوجه های دیگر به آب و غذا دسترسی پیدا نمایند.
نشاط و سرزندگی جوجه یکروزه (Vitality of day old chick)
هر چند که در اثر تجربه کاری مدیران جوجه کشی و شاغلان در کارخانجات جوجه کشی ، این افراد قادر به تعیین کیفیت خوب جوجه بوده که این مسأله تجربی را نمی توان بصورت دقیق گزارش نمود. (Decuypere,2005)
ب- روشهای کمی
در سال 2000 پروفسور Deeming گزارشی در خصوص روشهای کمی در تعیین کیفیت جوجه ارائه داد که اصول اساسی این روش در موارد زیر خلاصه می شود:
درصد هچ یا جوجه درآوری
درصد جوجه درجه یک یا قابل فروش
وزن جوجه یکروزه
نسبت وزن جوجه به وزن اولیه تخم مرغ
در سالهای اخیر توسط میجر هوف در سال 2005 چهار روش امتیاز دهی برای تعیین کیفیت جوجه ها ارائه گردید.
روش اول:
اسکور Pasgar یا Tona : این اسکور به عنوان یک روش استاندارد بوده که در آن مواردی همچون زنده مانی جوجه ، میزان جذب کیسه زرده ، بسته شدن ناف و توانایی جوجه برای برگشتن به حالت عادی زمانی که جوجه به صورت واژگون قرار داده می شود. این دو متد به علت آسانی بخشی و ثبت راحت اطلاعات و داده های آن می تواند مورد استفاده قرار گیرد. هر چند که این دو اسکور با همدیگر سازگاری زیادی دارند.
روش دوم:
روش دوم تعیین وزن جوجه یکروزه بوده که به آسانی قابل ثبت و گزارش می باشد. یک مساله قابل تأمل در این زمینه وجود دارد و آن اینکه وزن جوجه یکروزه بیشتر تابع وزن و اندازه تخم مرغ بوده است. به عبارت دیگر وزن جوجه چندان دقیق نمیتواند بیانگر رشد و نمو مناسب جوجه باشد.
زیرا که در واقع وزن جوجــه یکــــــــــروزه شامل وزن واقعی جوجه (Actual chick weight) و وزن بقایای زرده (Remaining yolk) می باشد. زمانی که مشاهده می شود جوجه ای دارای بقایای زیادی از زرده خود می باشد می توان چنین نتیجه گیری نمود که :
در طول انکوباسیون مقدار کمتری از این منبع انرژی استفاده شده است.
به علت مصرف کمتر انرژی می توان گفت که رشد و نمو جوجه نیز کمتر بوده است.
روش سوم:
استفاده از واژه وزن بدن جوجه بدون بقایای کیسه زرده (Yolk free body mass= body weight without residual yolk) می باشد. این مساله شاخص خوبی در خصوص توسعه و نمو جنین می باشد بخصوص هنگامیکه این مساله برای وزن تخم مرغ یا اندازه تخم مرغ تعیین شده باشد.
این روش نیازمند کشتن جوجه و کارهای عملی و آزمایشگاهی است(Lourens و همکاران،2006)
روش چهارم:
در این روش طول بدن جوجه (chick length) ملاک ارزیابی قرار می گیرد. طول بدن جوجه را خانم میجر هوف به این نحو اعلام می کند: طول بدن جوجه مساوی است با اندازه گیری طول بدن از نوک یا ابتدای منقار (Tip of beak) تا وسط پنجه پای جوجه (Middle toe) می باشد.
این فاکتور ( طول بدن جوجه) نسبت به فاکتورهای دیگر همانند وزن جوجه( حتی در صورت تعیین برای اندازه و وزن تخم مرغ) شاخص بهتری است.
ترکیبی از این دو روش بسیار دقیق تر خواهد بود به طوریکه :
75 درصد امتیاز کیفیت جوجه به طول بدن جوجه (chick length) و
25 درصد امتیاز به اسکور پاسگار ( میزان زنده مانی جوجه) داده می شود.
3-1 فاکتورهای مؤثر بر کیفیت جوجه
از زمانی که یک تخمک آزاد می شود و سپس بارور شده و به شکل تخم مرغ خارج می شود و آنگاه که تخم مرغ خوابانده شده و منتظر هچ می شویم فاکتورهای زیادی وجود دارد که بر کیفیت جوجه در این مقطع مؤثرند. به طوریکه حاصل آن می تواند تولید جوجه های با کیفیت یا کیفیت پایین باشد.
از فاکتورهای مؤثر در این مقطع می توان به درجه حرارت ، رطوبت، تهویه ، چرخش(ترنینگ) و نوع انکوباتور و تجهیزات آن اشاره کرد.
الف- درجه حرارت در زمان انکوباسیون (Incubation temperature)
در سال 2000 دیمینگ گزارش نمود که در صورت پایین بودن درجه حرارت در غالب موارد منجر به مرگ جنین می شود ولی این جوجه ها نوک زده و دچار عدم تعادل بوده و به صورت تلو تلو خواهند بود. به دلیل خشک نشدن نرمال جوجه ها طول مدت هچ و زمان انکوباسیون طولانی می شود. در گزارشات دیگری اثرات بالا بودن حرارت را به صورت زیر ذکر می کنند که در اثر حرارت بالا جنین دچار مرگ شده ولی جوجه ها علاوه بر نوک زدن، بسیار کوچک ، چسبیده و ناف جوجه ها غیر
عادی خواهد بود. در غالب موارد این جوجه ها دارای پنجه های نافرم (Deformed toes) می باشند.
حرارت زیاد در هسته و هچر یکی از اصلی ترین دلایل جوجه های با درجه پایین می باشند.
Decuypere و همکاران در سال 2001 گزارش نمود که بهترین عملکرد هچ زمانی حاصل می شود که درجه حرارت ماشین در دامنه 37-38 درجه سانتی گراد تنظیم شود. میزان تحمل گرمایی جنین د ردامنه ای خارج از اعداد توصیه شده مساله ای است که در آن سویه و لاین دخالت دارند.
فاکتورهای مؤثر بر کیفیت جوجه از زمان تشکیل تخم تا تولید جوجه شامل موارد زیر می شود:
کیفیت فیزیکی تخم مرغ
مرحله نمو جنینی در زمان تخمک گذاری
شرایط نگهداری تخم مرغ از زمان تخمک گذاری تا خواباندن در دستگاه
کیفیت تخم مرغ شامل شکل، اندازه، رنگ، تمیزی یا کثیفی تخم مرغ، پوسته و نداشتن بدشکلی پوسته برای رسیدن به یک کیفیت خوب در تولید جوجه بایستی علاوه بر تخم مرغ، انکوباتورها و یک مدیریت عالی مورد نیاز می باشد.
در صورت نامناسب و ضعیف بودن شرایط انکوباسیون علاوه بر افزایش تلفات جنینی ، جوجه های تولیدی از زمان هچ تا پرورش در فارم زنده مانی پایینی داشته و به حداکثر رشد و پتانسیل خود نخواهند رسید(میجر هوف،2003). لورنس در سال 2003 درجه حرارت در زمان انکوباسیون را مهمترین علت برای داشتن جوجه با کیفیت پیشنهاد نمود. عواملی که درجه حرارت بدن جنین را تحت تأثیر قرار می دهند شامل:
حرارت تولیدی جنین که خود تحت تأثیر سن مرغ مادر، نژاد و مرحله انکوباسیون می باشد.
درجه حرارت هوای داخل انکوباتور (ستر) و هچ
سرعت و شدت هوا (سرعت زیاد باعث افت بیشتر حرارت و از دست رفتن آن می شود).
رطوبت هوا
کنترل درجه حرارت مورد نیاز جنین در دامنه قابل قبول می تواند سبب بهتر شدن درصد هچ و افزایش کیفیت جوجه ها گردد که این مساله در اثر مصرف بهتر کیسه زرده و بسته شدن بهتر ناف میباشد. به دلایل ذکر شده میزان تلفات جوجه ها در هفته اول کاهش یافته و میزان آلودگی با عفونت کیسه زرده / ناف و E.Gli کمتر می شود(میجر هوف،2003).
محققان دیگر همانند Deeming در سال 2002 نشان داد که تفاوت در درجه حرارت مورد نیاز جنین می تواند بر روی رشد و نمو جنینی از طریق تغییر در احتیاجات اکسیژنی اثر بگذارد.
با افزایش مصرف اکسیژن توسط جنین ها ، حرارت مازاد بیشتر دفع شده که درجه حرارت تخم مرغ نیز افزایش می یابد. که این مساله سبب افزایش در متابولیسم و نیاز بیشتر به اکسیژن می شود(لورنس،2003) . نتیجه این مساله کاهش سرعت رشد، ناتوانی در مصرف کامل پروتئین های آلبومن و در نتیجه فشار و استرس روی جنین می گردد.
این مساله سبب می گردد که:
میزان هچ کاهش یابد.
میزان تلفات جنینی بخصوص تلفات پایانی زیاد گردد.
کیفیت جوجه ها افت کرده و میزان تلفات در روزهای اول پرورش در فارم زیادتر گردد(Deeming،2000). همچنین این جوجه ها به تغییرات حرارتی حساستر بوده و توان کمی برای مقاومت در برابر این تغییرات ( انحراف از استاندارد) خواهند داشت(Taylor،2000)
در شرایط نرمال حرارتی طول مدت انکوباسیون 21 روز و 6 ساعت خواهد بود . بالا بودن درجه حرارت در طول انکوباسیون سبب می شود که:
جوجه ها زودتر هچ شوند.
وجود دکمه های سیاه (Black buttons) یا ناف تکمه ای
وجود ناف نخی (Thread)
بیرون بودن احشاء
برای به حداقل رساندن این مشکلات درجه حرارت را بین 6/37 – 5/37 و 5/37 -4/37 درجه سانتی گراد در نظر گرفته شد. این نظریه با هدف به حداقل رساندن عوارض ناشی از دمای بالا , حفظ کیفیت جوجه ، درصد بالای هچ ارائه گردید.
Harman در سال 1922 نشان داد که هرگونه انحراف از دمای 4/39 درجه سانتی گراد سبب افزایش درصد جوجه های غیر نرمال می شود در حالیکه در سال 1984 پروفسور Decuypere این اثرات را بر روی رشد و تولید مثل جوجه ها نشان داد.
در سال 1938 Byerly نشان داد که خواباندن تخم مرغها در حرارت 1/36 ، 6/37 و 1/39 درجه سانتی گراد سبب می گردد که بیشترین تلفات در روزهای 6-7 انکوباسیون مربوط به درجه حرارت 1/36 درجه سانتی گراد باشد. همچنین تلفات روز 19- 21 در دمای 6/37 درجه سانتی گراد بیشتر بود. در حالیکه خواباندن در دمای 1/39 سبب گردید که علائم زیر در جوجه ها ظاهر شود:
وزن سبک (Light in weight)
ضعیف بودن (Weak)
ظاهری سفید و کمرنگ (Bleaching in appearance)
سر بین پاها (Head between their legs)
سر در زیر بال چپ (Head under the left wing)
همچنین در تخم مرغهایی که درجه حرارت انکوباسیونشان 1/36 و1/39 درجه سانتی گراد بوده تعداد بیشتری از جنین ها سرشان به سمت انتهای کوچک تخم مرغ رفته و در واقع بر خلاف کیسه هوا نوک خواهند زد که نتیجه آن ضعف در عملکرد هچ خواهد بود.
Ande و Wilson در سال 1981 آزمایشی در خصوص اثرات حرارت بالا بر روی جنین انجام دادند که در آن جنین را تا روز 3، 7 ،11 ،16 و 19 با درجه حرارت نرمال(5/37 درجه سانتی گراد) انکوباسیون نموده و سپس به میزان های متفاوتی درجه حرارت بالا یعنی 3/43 درجه سانتی گراد دریافت نمودند نتایج این آزمایش نشان داد که :
جنین های 3 روزه در صورت دریافت 12 ساعت درجه حرارت 3/43 درجه سانتی گراد میزان هچ فرتایل آنها 50 درصد کاهش می یابد.
جنین های 7 روزه در صورت دریافت 7 ساعت درجه حرارت 3/43 درجه سانتی گراد میزان هچ فرتایل آنها 50 درصد کاهش می یابد.
در جنین های 19 روزه در صورت دریافت 5 ساعت درجه حرارت 3/43 درجه سانتی گراد میزان هچ فرتایل آنها 50 درصد کاهش می یابد.
جنین های 3 روزه نسبت به جنین های دیگر همانند جنین های 7 روزه مقاومت بیشتری در مقابل استرس گرمایی دارند.
جوجه ها هچ شده در اثر استرس گرمایی دارای علائم زیر می باشند:
هوشیاری کم (Less alert)
بدن سفت و ژولیده ( Wiry and matted down)
پنجه های پیچیده (Curled toes)
ضعف پاها (Weak legs)
نداشتن تعادل کلی بدن (Lack of balance)
علاوه بر درجه حرارت ، سن جنینی که تحت تأثیر تنش گرمایی قرار گیرد بسیار مهم است و آن تأثیر زیادی بر روی کیفیت جوجه دارد. تامپسون و همکارانش در سال 1976 آزمایشاتی در خصوص تأثیرات استرس حرارتی بر روی تلفات جنینی در مراحل پایانی انجام دادند. به طوریکه جنین ها را تا 16 روزگی در درجه حرارت نرمال 5/37 درجه سانتی گراد نگهداری نموده و سپس در دمای 6/40 ، 3/43 ، 1/46 ، 9/48 درجه سانتی گراد با مدتهای متفاوت قرار دادند.
جنین هایی که به مدت 1 ساعت در معرض دمای 9/48 سانتی گراد قرار می گیرد تمام جنین ها خواهند مرد.
جنین هایی که به مدت 3 ساعت در معرض دمای 1/46 سانتی گراد قرار می گیرد تمام جنین ها خواهند مرد.
جنین هایی که به مدت 6 ساعت در معرض دمای 3/43 سانتی گراد قرار می گیرد درصد هچ کاهش می یابد.
جنین هایی که به مدت 9 ساعت در معرض دمای 3/43 سانتی گراد قرار می گیرد کاهش بسیاری در درصد هچ خواهند داشت.
جنین هایی که به مدت 24 ساعت در معرض دمای 6/40 سانتی گراد قرار می گیرد آسیب چندانی نخواهند دید.
جوجه هایی که در اثر استرس گرمایی هچ شده اند ضعیف تر شده و میزان جوجه حذفی در آنها افزایش یافته و حساسیت شان به استرسهای گرمایی افزایش می یابد. همچنین درجه هوشیاری و سرزندگی این جوجه ها نسبت به گروه شاهد کم می باشد.
در آزمایش مشابه دیگری Alsop در سال 1919 گزارش نمود که حرارت بالا (40- 2/42 درجه سانتی گراد) سبب مرگ جنین ها و افزایش میزان ناهنجاری در سیستم عصبی می شود. درجه حرارت زیاد سبب تسریع در رشد جنینی شده در حالیکه درجه حرارت پایین سبب تأخیر در رشد جنین ها می شود. درجه حرارت بین 4/39 درجه سانتی گراد تا 2/42 درجه سبب می شود که 90 درصد جوجه های تولیدی غیر نرمال گردد که وضعیت غیر نرمال بودن آنها به این شرح است:
46 درصد دارای انواع ناهنجاری و اختلالات در قسمت سر (Head) هستند.
54 درصد دارای انواع ناهنجاری و اختلالات در لوله عصبی (Neural tube) هستند.
در سال 1937 Barrott ، درجه حرارت مناسب برای انکوباسیون تخم مرغهای نژاد گهورن سفید را 8/37 درجه سانتی گراد اعلام کرده که در آن بهترین درصد هچ و مناسبترین کیفیت جوجه بدست می آید. در سال 1969 ، Lundy گزارش نمود که بهترین هچ برای انکوباتورهای (Forced-draft) دردمای 37 -38 درجه سانتی گراد
بدست می آید حال آنکه فاکتورهای متعددی همانند رطوبت نسبی ، سرعت هوا و نوع انکوباتور بر دامنه این درجه حرارت مؤثر هستند که این پژوهش با تحقیقات Barrott در سال 1937 مطابقت می کند. هنگامی که درجه حرارت افزایش می یابد یک توافق کلی در خصوص افت میزان هچ و افزایش میزان جوجه های بد شکل یا ناهنجار ( Mal formed ) و جوجه های لنگ و چلاق (Crippled chick) دیده می شود.
باروت در سال 1938 در آزمایشات خود نشان داد که در صورت انکوباسیون جوجه ها با درجه حرارت 5/40 درجه سانتی گراد هچ جنین زنده نخواهد ماند. رسیدن درجه حرارت به 41 درجه سانتی گراد حتی در یک دوره زمانی کوتاه سبب آسیب جبران ناپذیر یا خسارت غیر قابل برگشت (Irrevisible damage) در جوجه ها می شود. همچنین انکوباسیون تخم مرغ ها با درجه حرارت 26- 35 درجه سبب می شود که:
تلفات جنینی افزایش یابد.( embryonic losses )
رشد نابجا و نامناسب جنین ها افزایش می یابد (Disproportionate development)
فقدان یا نقص در اندام ها (Absence of organ)
بدشکلی یا ناهنجاری (Mal formation)
در خصوص دمای بالا (Hyper thermic) یا دمای پایین (Hypo thermic) و اثرات آن بر جنین چند مسأله را باید در نظر گرفت.( ویلسون،1991)
1- درجه حرارت انکوباسیون
2- طول مدت استرس
3- سن جنین(مرحله انکوباسیون)
به طور کلی در صورت بالا یا پایین بودن دما، رشد و نمو نامناسب ، اختلال در گردش خون ، موارد غیر طبیعی، و کاهش رشد مشاهده می گردد.
میشل و همکاران در سال 1974 تأثیرات درجه حرارت بر روی جنین ها را علاوه بر موارد فوق در روی دو نکته دیگر اشاره دارد :
1- درصد هچ
2- زمان انکوباسیون
در یک پژوهش که توسط Romanoff در سال 1936 انجام شد نشان داد که اثرات استرس حرارتی بر روی جنین های بوقلمون در روزهای اول بیشتر از جنین های جوجه می باشد. در پژوهش دیگری توسط Geers و همکاران در سال 1983 انجام شد نشان داد در صورت خواباندن تخم مرغ در دمای 7/24 درجه سانتی گراد از روز 1 تا 10 و سپس رساندن دما به 8/37 درجه سانتی گراد از روز 11 تا 21 سبب می گردد که یک رشد جبرانی (Compensatory growth) در این جنین ها آغاز شده و میزان حرارت تولیدی آنها ( ساعت/ جنین/ Kj) نسبت به بقیه افزایش یافته و
به صورت خطی افزایش می یابد. این رشد جبرانی بعد از هچ نیز در خصوص وزن بدن ، وزن کبد و وزن دستگاه گوارش مشاهده می گردد.
پروفسور Decuypere و Michels در سال 1992 نشان داد که داشتن درصد هچ بالا مترادف با رسیدن به جوجه ای با بهترین کیفیت است که این مسأله سبب می شود:
1- بهترین رشد بعد از هچ حاصل شود.
2- بهترین ضریب تبدیل
3- زنده مانی خوب
4- توان خوب جوجه در تنظیم درجــــــــه حرارت یا دمای بدن خود (Thermuregulatory abilities)
5- توان مناسب در برابر استرسها (Stress susceptibility)
6- عملکرد مناسب تولید مثلی بدست آید.
Barrott در سال 1938 مطلوبترین دما را برای داشتن هچی عالی و جوجه ای با کیفیت 8/37 درجه سانتی گراد می داند. در حالیکه Romanoff در سال 1935 اشاره می کند که در انکوباتورهای Forced-shaft افزایش دما تا 3 درجه سانتی گراد بعد از 16 روزگی تأثیری بر بیمار شدن جوجه ها نداشته و حتی این جوجه ها سالمتر از جوجه هایی هستند که در دمای بالاتر از 5/37 انکوباسیون داشته اند.
همچنین جوجه های هچ شده در دمای پایین تر از 5/33 درجه سانتی گراد دارای زنده مانی بالایی بوده و تأثیری بر مریض شدن آنها تا 3 هفته بعد از هچ دیده نمی شود . هنچنین افت وزن یا نسبت وزن جوجه به تخم مرغ عالی بوده و جوجه های تولیدی کیفیت مناسبی دارند. به طور کلی جوجه های لنگ و چلاق با افزایش یا کاهش دما در تمام آزمایشات دیده می شوند.
ب- رطوبت (humidity)
یکی از مسائل شناخته شده در امر جوجه کشی همانا داشتن یک رابطه بین درجه حرارت و رطوبت محیط است. رطوبت تأثیر زیادی بر روی درجه حرارت انکوباسیون و به تبع آن کیفیت جوجه ها دارد.
Deeming در سال 2000 گزارش نمود که در صورت پایین بودن رطوبت ، میزان دهیدراته شدن جوجه ها کمتر شده و جوجه ها چسبندگی (Sticky) خواهند داشت. در صورت بالا بودن رطوبت ، جوجه ها بزرگ، ضعیف و غالباً چسبیده خواهند بود. همچنین نافهای جوجه ها ملتهب و بسته نشده و این یکی از علائم بارز در رطوبت بالای انکوباسیون است. با افزایش درجه حرارت ، ظرفیت هوا برای جذب و نگهداری رطوبت افزایش خواهد یافت. Lundy در سال 1969 گزارش نمود که مطلوبترین دامنه رطوبتی برای انکوباسیون 40 تا 70 درصد بوده در حالیکه برخی از محققان آن را 58-61 درصد ذکر نموده اند.
اثر رطوبت نسبی (RH) بیشتر بر روی افت وزن یا از دست دادن آب (Water loss) تخم مرغ ها بوده در حالیکه درجه حرارت ، وزن و منافذ پوسته بر این امر دخیل هستند. بهترین و مطلوبترین وزن یا افت وزنی برای تخم مرغها 10-12 درصد می باشد. سطح رطوبت داخل انکوباتور تحت تأثیر جدی تهویه (کیفیت هوا و سرعت هوا) در داخل ماشین قرار دارد.
ج- تهویه(Ventilation)
برای رشد مطلوب جنین در تخم مرغ، انکوباتورهای دارای اجزایی برای تأمین هوا هستند. تهویه ماشین ها بر روی عوامل زیر اثر می گذارد:
1- درجه حرارت ماشین
2- رطوبت ماشین
3- تعویض و تبادل اکسیژن
4-دفع دی اکسید کربن
5- دفع حرارت مازاد( تولید شده توسط متابولیسم جنینی )
در سال 2000 پروفسور دیمینگ گزارش نمود که ناکافی بودن تهویه سترها به همان اندازه ناکافی بودن تهویه هچه ها و حتی سالنها ستری و هچری مهم بوده و تهویه
ناکافی سبب می شود که در تعداد زیادی از جنین ها مایعات اندکی در اطراف جنین جمع شود. تجمع این مقدار کم مایع سبب می شود که:
مقدار یا سطح اکسیژن در اطراف جنین کاهش یابد.
میزان یا سطح دی اکسید کربن در اطراف جنین بسیار زیاد گردد.
Decuypere در سال 2001 گزارش نمود که غلظت دی اکسید کربن در حالت ایده آل در سترهای چند سنی 1/0 تا 4/0 درصد بوده در حالیکه در هچه ها این میزان به 5/0 تا 8/0 درصد خواهد رسید بدون آنکه تأثیری بر زنده مانی جنین ها داشته باشد.
د- چرخش (Turning)
چرخش تخم مرغ های نطفه دار برای تمایز (رشد و نمو) غشاهای جنینی ضروری است (دیمینگ، 1989) . تخم مرغ ها بایستی در سینی های ستری قرار گرفته به طوریکه انتهای پهن (Blunt end) یا سمت کیسه هوا رو به بالا بوده و تخم مرغها با زاویه 45 درجه چرخش نمایند. در خصوص چرخش دو مسأله وجود دارد:
فرکانس چرخش یا دفعات (Frequancy)
زاویه چرخش (Angle)
در طی دو تحقیق جداگانه در سالهای 1987 و 1989 توسط Deeming مشخص گردید که بحرانی ترین دوره برای چرخش تخم مرغها روز 3 تا 7 انکوباسیون می باشد. این یافته ها مخالف نظرات Kaltofen در سال 1961 بوده که حساسترین
زمان را برای چرخش 7 تا 14 روزگی اعلام کرده بود. Wilson و Wilmering در سال 1988 گزارش نمود که چرخش بعد از 13 روزگی (بعد از احاطه غشای کوریوآلانتوئیک) ( در روز دوازدهم غشای کوریوآلانتوئیس تمام محتویات تخم مرغ را احاطه کرده و در داخل خود قرار می دهد- مترجمان) تأثیر کمی داشته هر چند اثرات مفیدی خواهد داشت. در مطالعه دیگر Wilson در سال 1991 مشخص گردید که 3 مقطع زمانی بحرانی برای چرخش برای جنین جوجه ها وجود دارد که آن 1-3، 4-7 ، 7-14 روزگی است.
Wilson در سال 1991 اعلام کرد که حداکثر عملکرد هچ تخم مرغ ها زمانی حاصل می شود که بتوان آنها را در هر روز (4 بار در ساعت) چرخاند ولی در شرایط کاربردی و عملاً 24 مرتبه در هر روز (1 بار در ساعت) چرخش انجام می شود.
عدم چرخش تخم مرغ ها سبب می شود که :
1- چسبیدن جنین به غشای داخلی (Embryo Adhesion)
2- نابجایی جنین ها (Embryonic malpositions)
3- عقب ماندن رشد بخصوص در ناحیه عروق(Retarded growth of the area vascula)
4- کاهش استفاده یا مصرف زرد ه و آلبومن
5- کمبود یا نقصان در مایعات اطراف جنین
6- کاهش تبادل اکسیژن.
ویلسون در سال 1991 گزارش نمود که بحرانی ترین دوره برای چرخش روز 3 تا 7 انکوباسیون است در حالیکه این اثرات بعد از 13 روزگی بحداقل رسیده و فواید اندکی دارد. به طور کلی عدم چرخش کامل تخم مرغ در طول انکوباسیون سبب کاهش درصد هچ ، تأخیر هچ و خشک نشدن نرمال جوجه ها می شود. (Deeming، 2000) .
ه- ماشین های چند سنی و تک سنی
در صفت طیور ، 2 دسته یا 2 نوع ماشین برای جوجه کشی تجارتی وجود دارد:
1- تک سنی یا تک مرحله ای (Single stage)
2- چند سنی یا چند مرحله ای (Multi stage)
در ماشینهای تک سنی تمام تخم مرغها در یک زمان در یک روز مشخص وارد دستگاه شده و سپس تا روز 18 انکوباسیون در داخل آن مانده تا اینکه ترانسفر شده و وارد هچه گردند. تمام جنین ها در این دستگاه دارای سن مشابه و یکسان بوده و کنترل شرایط داخلی دستگاه بسیار آسان است. شواهد نشان می دهد که استفاده از دستگاههای تک مرحله ای می توانند سبب بهبود هچ تا سطح 3 درصد و کاهش هزینه کارگری، قابلیت انعطاف پذیری در استفاده از آن ، کمتر شدن تعداد
باکتریها و کنترل بهتر بهداشت و ضد عفونی از مزایای این دستگاه است(Kortuem،2004).
ماشینهای چند سنی ماشین هایی هستند که تخم مرغ در چند مرحله وارد آنها می شود. فواید این دسته از ماشینها شامل:
1- استفاده از تخم مرغها برای خواب در زمانهای مختلف
2- استفاده از حرارت تولیدی تخم مرغ های سن بالا برای تخم مرغهایی که تازه خوابانده شده است.
3- یک مزیت جدید، که با استفاده از تخم مرغهای خنک می توان تخم مرغهایی که در مراحل پایانی انکوباسیون هستند خنک نمود.
4- در این ماشینها از ظرفیت حرارتی (Heating) و خنک کنندگی (Cooling) کمتر استفاده می شود.
5- یک باور وجود دارد که این ماشینها به علت خواب متعدد تخم مرغها دارای ثبات(Stable) در انکوباسیون هستند.
یکی از معایب ماشینهای جوجه کشی چند مرحله ای مسأله بهداشتی آن است زیراکه: به علت خالی نشدن کامل این ماشین و وجود دائمی تخم مرغ در آن ، کار تمیز کردن و بهداشت این دسته از ماشینها دشوارتر می باشد. همچنین شرایط محیطی داخل دستگاه بستگی زیاد به حرارت منتقل شده دارد زیراکه در صورت عدم انتقال حرارت تولیدی ، تخم مرغ ها حرارت زیادی را در انتهای انکوباسیون دریافت خواهند نمود
(Over heating). همچنین در صورت پایین بودن درجه حرارت ماشین ها ، تخم مرغها خنک تر خواهند شد.
کنترل دما در ماشینهای تک سنی بسیار راحت تر است(Hulet و Meijerhof،2001). درجه حرارت بر اساس دو مسأله تنظیم می شود:
انتقال مطلوب حرارت (Optimise heat transfer)
ایجاد حرارت مطلوب جنینی در هر لحظه
در ماشینهای تک مرحله ای ، جنین ها دامنه عریضی از درجه حرارت را تجربه می کنند و این مسأله منجر به تفاوت ها در سرعت هوا، اسپری کردن موضعی و تبخیر آب می شود. تمام این موارد سبب می شود که یکنواختی یا هماهنگی کم یا زیاد برای تنظیم درجه حرارت مورد نیاز جنین ایجاد می شود.
نتیجه گیری
بدون توجه به روشهای ارزیابی جوجه، می توان از 2 روش کیفی(اسکور ظاهری) یا کمی (تونا یا اسکور پاسگار، وزن جوجه، وزن بدن بدون کیسه زرده و طول بدن جوجه) با اطمینان زیاد در رسیدن به عملکردی خوب در جوجه ها استفاده نمود. برخی از این روشها متداول و برخی در چند سال آتی به صورت روتین استفاده می شود.

فایل : 26 صفحه

فرمت : Word