مقاله فارسی بررسي نحوه بيمه باغات

فهرست مطالب
عنوان صفحه
چكيده 2
مقدمه 3
اهداف 4
پيشينه نگاشته ها 5
روش تحقيق 9
وضع توليد ميوه در كشور 10
تعاريف و شرايط عمومي بيمه باغات 12
نحوه بيمه باغات 14
محاسبه درصد خسارت (افت كمي- افت كيفي) محصول باغ 20
محاسبه درصد نهايي خسارت محصول 23
غرامت قابل پرداخت 23
نتايج 24
پيشنهادات 26
ضمائم 27
منابع 35
چكيده:
با توجه به نقش و اهميت بيمه در فعاليتهاي توليدي و تجاري و توجه سرمايه گذاران به آن و عدم آشنايي و آگاهي اغلب كشاورزان و باغداران نسبت بيمه محصولات كشاورزي و باغي، نحوه بيمه باغات در سال زراعي 81-80 مورد ارزيابي قرار گرفته است.
اطلاعات و آمار مورد نياز براي اين مطالعه از صندوق بيمه محصولات كشاورزي و سازمان جهاد كشاورزي گرفته شده است. در اين مطالعه به ارزيابي مختصر بعضي از فرم هاي بيمه نامه پرداخته شده و همچنين محاسبات درصد خسارت و غرامت پرداختي مورد بررسي قرار گرفته است.
در سال زراعي 81-80، سطح زير كشت باغات سيب، انگور و بادام (در حال حاضر فقط همين 3 نوع باغ تحت پوشش بيمه قرار مي گيرند) بصورت كشت آبي، 5918 هكتار مي باشد.
سطح بيمه شده اين باغات در اين سال زراعي، 401 هكتار است. يعني 78/6 درصد باغات بيمه شده اند. نتايج حاصله، بيانگر عدم استقبال از بيمه، نزد باغداران منطقه شهرستان مشهد مي باشد. اين عدم استقبال را مي توان متاثر از عوامل متعددي از قبيل: محدود بودن محصولات تحت پوشش (سيب، انگور، بادام)، تحت پوشش قرار
نگرفتن باغاتي كه بصورت چند كشتي هستند، تحت پوشش قرار نگرفتن باغاتي كه بصورت حصار يا حاشيه و يا پراكنده هستند، و همچنين عدم آگاهي بسياري از باغداران از بيمه و مزيتهاي آن و … دانست.
مقدمه
همواره فعايتهاي توليدي كشاورزي، باريسك همراه بوده و مي باشد. تغييرات شرايط توليد و نرخ بالاي ريسك در اين بخش، سرمايه گذاري را تحت تاثير قرار مي دهد. همچنين شرايط اقليمي و اقتصادي، توليد در بخش كشاورزي را تحت تاثير قرار مي دهد. نوسانات قيمتي در بازار محصولات كشاورزي، افزايش عرضه محصولات و حاشيه بازاريابي ناكارا، همچنين بروز خشكسالي ها، آفات ، بيماريها و شرايط غير قابل پيش بيني آب و هوايي ،درآمد كشاورزان را به مخاطره مي اندازد. به جهت تامين درآمد مطمئن، جهت كشاورزان و باغداران، راهكارهاي متعددي در بخش كشاورزي توسط سياستگذاران اين بخش ارائه شده است. بيمه محصولات كشاورزي يكي از چندين راه حصول اطمينان جهت توليد در بخش كشاورزي مي باشد.
امروزه بيمه در سراسر فعاليتهاي تجاري و توليدي مورد توجه سرمايه گذاران قرار گرفته و اهميت و نقش خود را نشان داده است. در بخش كشاورزي نيز به دليل بروز شرايط غير قابل پيش بيني، بيمه يكي از راهكارهاي مهم محسوب مي شود.
اهداف:
هدف كلي:
بررسي نحوه بيمه باغات در استان خراسان
اهداف جزئي:
بررسي ارتباط بين نوع بيمه محصولات با درصد استقبال كشاورزان به بيمه.
بررسي نحوه محاسبات درصد خسارت بر اساس پارامترهاي مورد نظر صندوق بيمه محصولات كشاورزي.
بررسي نحوه دريافت غرامت توسط كشاورز از صندوق بيمه محصولات كشاورزي.
پيشينه نگاشته ها :
تركماني ،جواد (1376)درمطالعه اي به بررسي تاثير بيمه بر كارايي فني و ريسك گريزي كشاورزان منطقه كوار پرداخته است .نتايج اين مطالعه نشان ميدهد كه ميانگين كارائي فني درگروه بيمه شده، بطور قابل ملاحظه اي بيشتر از گروه بيمه نشده است كه ميانگين كارائي فني اين گروهها، به ترتيب 08/73و 09/65درصد برآورد گرديده است. داده ها با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي دو مرحله دربهار 75 جمع آوري شده است. براي تعيين شاخص هاي كارايي فني وضرائب ارو-پرات بهره برداران بيمه شده وبيمه نشده از تابع “توليد مرزي تصادفي” و “معادل قطعي متحمل برابر” استفاده شده است.
تخمين وتحليل ضرائب ارو-پرات بهره برداران نشان داد كه هرچند مقدار آن درگروه بيمه شده درمقايسه با گروه ديگر كمتر است، وليكن تفاوت بين دو گروه معني دار نيست. به نظر وي عدم آشنايي با مفهوم و اهداف بيمه، عدم سهولت دسترسي براي بيمه شدن، عدم اطمينان به دريافت سريع خسارت، تاخير در بازرسي مزارع آسيب ديده، عدم دريافت غرامت مناسب ومشكلات اداري از عمده ترين نقائص بيمه كنوني در نقطه نظر بهره برداران مورد مطالعه است.
قرباني،محمد (1376) به بررسي مطالعه اي باعنوان تاثير بيمه بر بهره روي و توليد گندم استان مازندران پرداخته است. داده هاي مورد نياز براي مطالعه از طريق مصاحبه وتكميل پرسشنامه 180 كشاورز گندم كار در 27 روستاي شهرستان ساري در سال 1374 جمع آوري شد، كه از اين تعداد 179 پرسشنامه (105 بيمه شده، 74 بيمه نشده) مورد ارزيابي وتحليل قرار گرفت. نمونه ها از طريق روش نمونه گيري خوشه اي دو مرحله اي انتخاب شده است.
در اين مطالعه از تحليل تابع توليد گاريتمي- خطي (كاپ-داگلاس) استفاده شده و به منظور تفكيك تفاوت بهره وري كل، بين گروه بيمه شده وبيمه نشده به منابع تشكيل دهنده آن، مدل تجزيه بيزاليا مورد استفاده قرار گرفت.
يافته هاي مطالعه نشان مي دهد كه بيمه گندم به عنوان نوعي تكنولوژي جديد، بر روي توليد اثر مثبت داشته، بطوري كه باعث تغيير عرض از مبدا وشيب تابع توليد شده است. همچنين كل اختلاف بهره وري در هكتار بين دو گروه 7/16 درصد برآورد شده كه 2/16 درصد آن مربوط به تغيير تكنولوژي و 5/0 درصد آن مربوط به نهاده هاي توليد است.
دريجاني وقرباني (1377) درمطالعه اي كه با هدف بررسي عوامل موثر بر پذيرش بيمه گندم مي باشد، با بهره گيري از مدل لاجيت بر روي 179 گندم كار استان مازندران وبا استفاده از اطلاعات پرسشنامه اي سال 1374 به بررسي آن پرداختند.
نتايج اين مطالعه حاكي از آنست كه بيمه گندم به سمت واحدهاي كوچكتر، گرايش داشته ومتغيرهاي طرح محوري، نوع كشاورزي، سابقه خطر، اعتبارات ومالكيت زمين بر پذيرش بيمه تاثير مثبت ومتغير اندازه زمين تاثير منفي دارد.
همچنين متغيرهاي طرح محوري، تسهيلات اعتباري ومالكيت زمين سه فاكتور بسيار مهم در پذيرش بيمه تلقي مي گردند كه دو سياست طرح محوري وتسهيلات اعتباري بعنوان مكمل بيمه محسوب مي گردند.
تركماني وقرباني (1378) به مطالعه عوامل موثر بر تقاضاي بيمه محصولات كشاورزي شهرستان ساري پرداختند.
داده هاي موردنياز اين مطالعه، با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي دو مرحله اي از 105 گندم كار بيمه شده شهرستان ساري در سال 1374 جمع آوري شده است.
هدف كلي مطالعه جاري، تخمين تابع تقاضاي بيمه محصولات كشاورزي بوده كه با استفاده از روش گود وين برآورد گرديد.
نتايج اين بررسي نشان داد كه متغيرهاي يارانه بيمه، درجه ريسك گريزي، عضويت در طرح محوري گندم، تحصيلات وسن بهره بردار، نسبت غرامت پرداختي صندوق بيمه به حق دريافتي آن تاثير مثبت بر تقاضاي بيمه محصولات كشاورزي دارد. درحاليكه، اندازه مزرعه و پاره وقت بودن بهره بردار روي تقاضا تاثير منفي گذاشته است.
كرباسي،قرباني وفرهمند(1379) به بررسي مطالعه اي تحت عنوان عوامل موثر بربيمه محصولات كشاورزي پرداختند. نمونه هاي مورد مطالعه با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي، شامل 50 بهره بردار بيمه شده وبيمه نشده در شهرستان مشهد صورت گرفته است. مدل مورد استفاده در اين مطالعه، مدل لجستيك مي باشد.
داده هاي جمع آوري مربوط به سال زراعي 78-77مي باشد.
همچنين ايشان نشان دادند كه متغيرتحصيلات، اثر معني داري بر پذيرش بيمه از سوي زارعين ندارد ودر آمد سالانه محصولات براي هيچ يك از محصولات بغير از گندم، معني دار نشده است. به عقيده ايشان، تعداد مشاغل جانبي باپذيرش بيمه محصولات، رابطه عكس دارد. تعداد دفعات دريافت غرامت وخسارت وارده در طي پنج سال اخير
نيز، اثرمعني داري از طرف كشاورز بر پذيرش بيمه ندارد.
نتايج نشان مي دهد كه مالكيت زمين، بغير از محصول چغندرقند، اثر معني داري بر روي بيمه محصولات كشاورزي نخواهد داشت. ميزان سطح زير كشت براي چغندرقند وگندم، احتمال پذيرش بيمه را افزايش ميدهد ولي اين متغير براي كل مزرعه ومحصول جو، اثر معني داري ندارد.
نجفي وبرازجاني (1380) درمطالعه اي به ارزيابي عملكرد برنامه بيمه محصولات كشاورزي پرداختند، كه با توجه به اهميت بيمه محصولات كشاورزي در كاهش خطرپذيري وتثبيت درآمد كشاورزان، برنامه بيمه محصولات كشاورزي را مورد ارزيابي قرار دادند.
اطلاعات مورد نياز براي اين ارزيابي، از صندوق بيمه محصولات كشاورزي جمع آوري شده است. علاوه براين اطلاعات تكميلي از يك نمونه منتخب 65 نفري، از كارشناسان بيمه محصولات كشاورزي، در استانهاي مختلف از راه پرسشنامه به دست آمده است. به منظور ارزيابي پروژه، از روشهاي تحليل مالي وتحليل فايده-هزينه استفاده شده است.
نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه شاخص تحليل مالي، در سالهاي 1363 تا 68 كوچكتر از يك ودر سالهاي 1369تا78 بزرگتر از يك است. اين موضوع معرف خودكفايي
برنامه در مراحل نخستين، به سبب محدود بودن حوزه عمل وپوشش بيمه اي ونياز به يارانه دولت ودر مرحله بعد، به سبب گسترش خدمات بيمه اي بوده است.
تحليل اقتصادي پروژه، نيز نشان مي دهد كه نسبت فايده-هزينه برنامه، برابر 803/0 است وهمچنين نياز به يارانه دولتي، در كل دوره وجود دارد.
روش تحقيق:
در اين مطالعه آمار و اطلاعات مورد نياز از صندوق بيمه محصولات كشاورزي و سازمان جهاد كشاورزي استان خراسان جمع آوري شده است. اين مطالعه شامل چند قسمت مي باشد.
در قسمت اول تاريخچه مختصري از وضع توليد ميوه در كشور و همچنين شرح مختصري از تعاريف و شرايط عمومي بيمه باغات، بيان شده است.
در قسمت دوم به نحوه بيمه كردن باغات پرداخت شده و فرم هاي بيمه نامه باغات بصورت مختصر بررسي شده و همچنين محاسبات درصد خسارت و غرامت پرداختي ذكر شده است.
در قسمت سوم سطح زير كشت باغات بيمه شده و بيمه نشده، و مقايسه و ارزيابي شده و نتايج حاصله از اين مقايسه بيان شده است.
وضع توليد ميوه در كشور:
19 درصد كل محصولات كشاورزي كشور را ميوه هاي باغي تشكيل مي دهند. كه در اين ميان استانهاي مازندران، فارس،كرمان، تهران وخراسان نزديك به 56 درصد محصولات باغي كشور را تامين مي كنند.
بنا به گزارش سازمان غذا وكشاورزي (FAO)، محصولات كشاورزي جهان كه مركب از 66 نوع اصلي است، شامل 41 محصول مزرعه اي و 25 محصول باغي مي باشد. ايران برحسب تنوع محصولات بيمه بعد از چين كه 17 محصول وايالت متحده وتركيه كه هركدام 16 محصول دارند، در بين 25 كشور برگزيده توليد كننده محصولات باغي، رتبه سوم را كسب كرده است.
در سال 1355 جمع سطح زير كشت باغهاي كشور، حدود 650 هزار هكتار (نهال وبارور) و جمع توليد فرآورده هاي باغي، در حدود 1/2 ميليون تن بود. كه بتدريج تا سال 1367 ميزان سطح كشت باغهاي ميوه در كشور به حدود 1200 هزارهكتار وتوليد ميوه، به 8/6 ميليون تن رسيد كه حاكي از افزايش سطح كشت ميوه نزديك به 2 برابر وحجم توليد ميوه به حدود 3برابر نسبت به سال 1355 بود.
اين روند همچنان در سالهاي بعد ادامه يافت، به طوري كه در سال 1375 سطح زير كشت باغهاي ميوه در كشور، به حدود 1679 هزار هكتار (نهال وبارور) وتوليد ميوه به 6/10 ميليون تن رسيد.
1-مركبات:
براساس آمار منتشر شده در سال 1375 نزديك به 222 هزار هكتار زمين، زير كشت مركبات بود كه 202 هزار هكتار از درختان حاصلخيز وبقيه از نهال پوشيده شده بود. متوسط عملكرد مركبات در سطح كشور 7/15 تن درهكتار است. در همان زمان توليد مركبات، جمعاً 168/3 ميليون تن بود كه 40 درصد در مازندران، 5/24 درصد در فارس و 6/13 درصد در كهنوج وجيرفت توليد شد. بيشترين مركبات در استانهاي شمالي كشور (گيلان و مازندران ) توليد وبرداشت مي شوند.
2-سيب:
در سال 1375 بالغ بر 150 هزار هكتار زمين، زير كشت سيب قرار داشت كه 141 هزار هكتار از آن را درختان بارور تشكيل مي دادند. عملكرد متوسط سيب در كل كشور،
660/13 تن در هكتار است. توليد سيب در آن سال به 9/1 ميليون تن رسيد.
3توليد كننده بزرگ سيب در كشور، به ترتيب استان آذربايجان غربي با 7/27 درصد، وآذربايجان شرقي با 4/13 درصد وخراسان با 3/13 درصد هستند.
3-انگور:
در سال 1375 جمعاً از 263 هزار هكتار تاكستان، 987/1 ميليون تن انگور توليد شد. لازم به ذكر است كه 94 درصد از زمينهاي زيركشت نهال بودند. استان خراسان، بزرگترين توليد كننده انگور با 4/16 درصد وپس از آن زنجان وهمدان مي باشند.
4-ديگر ميوه هاي دانه دار:
براساس آمار 1375 بالغ بر 6/10 ميليون تن محصولات باغي توليد شد. ميوه هايي مثل گلابي، هلو، گيلاس وزرد آلو هم به شكل تازه وهم براي كمپوت سازي مورد استفاده قرار گرفتند. در سال 1376،199 هزار تن گلابي، 191 هزار تن هلو، 173 هزار تن گيلاس و 215 هزار تن زرد آلو در كشور توليد شد. ماخذ آمار واطلاعات منبع (9) مي باشد.
تعاريف وشرايط عمومي بيمه باغات:
1-در اجراي قانون بيمه محصولات كشاورزي، مصوب مورخ 1/3/1362 مجلس شوراي اسلامي وماده 12 اساسنامه صندوق بيمه محصولات كشاورزي، مصوب مورخ 5/3/1363 مجلس شوراي اسلامي، باغات موضوع بيمه نامه به شرح مواد وشرايط ذيل، تحت پوشش بيمه قرار مي گيرد.
2-بيمه باغات، عبارت است از تامين وجبران خسارتهاي وارده به مورد بيمه در مقطع زماني مندرج در بيمه نامه در مقابل خطرات ناشي از عوامل قيد شده در بيمه نامه كه براساس قراردادي كه بين باغدار وصندوق، باحق بيمه معين وساير شرايط كه در قرار داد في مابين تعيين مي شود، منعقد خواهد شد.
3- بيمه گذار، عبارت است از شخصيت حقيقي يا حقوقي كه در توليد محصول باغ مورد بيمه درمقابل خطرات تحت پوشش بيمه، ذينفع باشد وحق بيمه مربوطه را طبق مقررات آئين نامه به حساب صندوق يا نمايندگي آن، پرداخت نمايد.
4-بيمه گر، عبارت است از صندوق ويا نمايندگان آن كه نسبت به اجراي برنامه بيمه محصولات كشاورزي برطبق شرايط آئين نامه هر زراعت ومفاد قرارداد، اقدام نمايد.
5-حق بيمه، عبارت از وجهي است كه بيمه گذار به ازاي بيمه هر هكتار يا اصله درخت خود به بيمه گر
پرداخت مي نمايد كه در موقع عقد قرارداد از بيمه گذار نقداً يا قسطي دريافت مي شود.
6-غرامت، عبارت از وجهي است كه بعد از وقوع خطر وايجاد خسارت، طبق مقررات مندرج در آئين نامه ودستورالعمل اجرايي هر محصول محاسبه واز طريق صندوق به بيمه گذار پرداخت مي شود.
7-حداكثر تعهد بيمه گر، به عنوان ارزش قرار دادي مورد بيمه در يك يا هر اصله مي باشد كه رقم آن در باغات مختلف متفاوت بوده وبرحسب اينكه خسارت چنددرصد محصول توليدي را در يك هكتار يا هر اصله از بين ببرد، فرق مي كند در هرحال، حداكثر غرامت پرداختي در يك هكتار از اين ميزان، تجاوز نخواهدكرد.
8-تاريخ شروع بيمه، حداكثر مهلت برداشت محصول وخاتمه قرارداد بيمه، براساس شرايط آيين نامه ودستورالعمل اجرايي بيمه باغات ومفاد قرارداد في مابين مي باشد كه در هر حال از تاريخ مندرج در بيمه نامه تجاوز نخواهد كرد.
9-صندوق بيمه محصولات كشاورزي، حق دارد در صورتيكه مسائل تكنيكي مورد بيمه از طرف بيمه گذار، رعايت نگردد( از جمله كود دهي،هرس،شخم، تنك، آبياري به موقع، مبارزه باعلفهاي هرز، آفات وبيماريهاو …)در پرداخت غرامت مربوطه، ملحوظ نظر قراردهد. زيرا ضعف
مديريت باغدار در كاهش توليد وخسارت پذيري باغ، تاثير مستقيم خواهد داشت.
10-زمان برآورد نهايي خسارت، حداكثر 20 روز قبل از برداشت محصول خواهد بود.
11-فرانشيز 10 درصدي، بدين معناست كه در صورت وقوع خسارت، چنانچه درصد افت زير پوشش تا حد 10 درصد باشد غرامت پرداخت نمي شود.ولي اگر بيش از 10 درصد باشد كل غرامت قابل پرداخت خواهد بود. ماخذ اطلاعات منبع (11)
نحوه بيمه باغات:
ماخذ آمار واطلاعات د راين مطالعه، صندوق بيمه محصولات كشاورزي استان خراسان مي باشد.
يك باغدار با توجه به شرايط نامساعد جوي وخطرات طبيعي واينكه چه مقدار ريسك پذير است وبا در نظرگرفتن شرايط مالي خود، سطحي (هكتار) از باغات خود را بيمه مي كند. مهلت انعقاد قرارداد بيمه در فرم خلاصه شرايط بيمه قيد شده كه تا اين زمان فرصت دارند باغات خود را بيمه كنند. در اين زمينه فرم هاي تعيين شده كه باغدار يا بهتر بگوييم بيمه گذار، بايد نسبت به پر كردن آن اقدام كنند.
شرح مختصري از موارد فرم بيمه نامه باغات (فرم شماره 1):
1-بيمه گر:
در اينجا بيمه گر منظور صندوق بيمه محصولات كشاورزي است.
2-مشخصات بيمه گذار:
مشخصات بيمه گذار يا نماينده وي در اين قسمت بايد پر شود.
3-زراعت مورد بيمه وسال زراعي:
در اين قسمت نوع باغي كه بيمه مي شود وهمچنين سال زراعي آن بايد قيد شود.
4-شامل سه قسمت} الف-متوسط سن درختان، ب-ميانگين عملكرد (كيلوگرم در هكتار)،ج-تعداد اصله در هكتار{
كه سن،عملكرد وتعداد اصله درختان باغ در اين قسمت نوشته مي شود.
5-نوع واريته ومنابع آب:
در اين مورد نيز نوع واريته درختان باغ ومنبع آبي كه باغدار براي آبياري درختان از آن استفاده مي كند در اين قسمت ذكر مي شود.
6-محل باغات مورد بيمه (حدود اربعه باغ):
مكان باغ تحت پوشش در كدام استان، شهرستان، بخش وقريه قرار دارد وهمچنين حدود اربعه آن (شمال،جنوب،
شرق وغرب) بايد مشخص شود تا نماينده صندوق نسبت به محل باغ آگاهي داشته باشد.
7-خصرهاي موضوع بيمه نامه:
بيمه گذار در اين قسمت مي تواند باغ خود را نسبت به اين خطرها بيمه كند. اين نكته قابل ذكر است كه هر چه تعداد عوامل تحت پوشش بيمه، بيشتر انتخاب شود، حق بيمه سهم باغدار، افزايش مي يابد. بعضي از اين خطرها عبارتنداز : سيل،تگرگ، زلزله، سرما، طوفان،بارانهاي بي موقع، برف سنگين.
اين عوامل هر ساله در فرم خلاصه شرايط بيمه باغات بيان مي شود.
8-مدت قرارداد:
كه از زمان انعقاد قرارداد در آن سال، تا حداكثر پايان شهريور ماه سال بعد مي باشد.
9-مساحت يا تعداد اصله بيمه شده:
با توجه به اينكه باغدار چه مقدار از سطح باغات خود را مي خواهد بيمه كند بيان مي شود كه تعداد اصله آن نيز بايد مشخص شود.
10-كل حق بيمه براساس گزينه شماره:
د راين قسمت مقدار كل حق بيمه، در فرم خلاصه شرايط بيمه باغات آمده وبراساس يك تن محصول، محاسبه مي گردد.
جدول حق بيمه وحداكثر تعهد بيمه گر برحسب يك تن محصول باغ سيب. سال زراعي 82-81
در نتيجه براي اينكه مقدار كل حق بيمه را بدست آوريم، مقدار ذكر شده در جدول را در ميانگين توليد يك هكتار ودر مساحت بيمه شده ضرب مي كنيم.
بعنوان مثال، كل حق بيمه يك باغدار سيب با سطح بيمه 15 هكتار وميانگين عملكرد 25 تن در هكتار، بصورت ذيل محاسبه مي شود.
سطح بيمه شده: 15 هكتار
ميانگين عملكرد:25 تن درهكتار
كل حق بيمه در سال زراعي 82-81 براساس جدول: 155000ريال.
58125000=15×25×155000=كل حق بيمه
گزينه، منظور همان تناژ ميانگين عملكرد است كه در يك محدوده مشخص در فرم آن بيان شده است.
11-پرداختي باغدار:
محاسبات اين قسمت نيز مانند محاسبه كل حق بيمه مي باشد. باغدار فقط همين مبلغ را به صندوق بيمه پرداخت مي نمايد.
12-حداكثر تعهد بيمه گر:
محاسبه آن مشابه موارد فوق مي باشد.
13-پرداختي كمك دولت:
محاسبه آن مشابه موارد فوق مي باشد وبعنوان يك نوع تسهيلاتي براي باغدار است كه مبلغ آن را دولت جبران مي كند.
بقيه موارد هم بصورت توضيحي در فرم قيد شده است.
نمونه فرم شماره 1وفرم هاي خلاصه شرايط بيمه باغات سيب، انگور وبادام در سال زراعي 82-81 در قسمت ضمائم آمده است.
بعد از بستن قرارداد بين بيمه گر وبيمه گذار، نماينده (كارشناس) صندوق بيمه در سه مرحله از باغ مورد نظر، بازديد مي كند.
بازديد اول، در زمان گلدهي درختان باغ مي باشد كه جهت تطبيق ميانگين عملكرد درختان است. در اين بازديد، كارشناس صندوق بيمه، نسبت به تكميل فرم شناسنامه باغ، اقدام مي كند.
موارد اين فرم در ذيل آمده است.
1-مشخصات صاحب باغ.
2-محل وقوع باغ.
3-نوع مالكيت: خصوصي،اجاره اي، موقوفي، نسق زراعي،ساير.
4-سيستم كاشت: كلاسيك،نامنظم،داربستي،پاچراغي،ساير.
5-سيستم آبياري: غرقابي،نشتي،قطره اي،باراني،ساير.
6-روش برداشت: قرار داد اجاره، بااعضاي خانواده،كارگرروز مزد،ساير.
7-بازار فروش: محل،حمل به شهرهاي ديگر،صادربه كشورهاي خارج.
8-عواملي كه در سال گذشته منجر به خسارت شده: سرما،تگرگ، سيل،يخبندان،بارانهاي سيل آسا،طوفان، زلزله، بادگرم، آفات و بيماريها.
9- عمليات به زراعي انجام شده: شخم، هرس، سمپاشي، مبارزه با علف هاي هرز.
10-نوع كشت: آبي، ديم.
11- نوع كود مصرفي: در اين قسمت مقدار كود آبي مورد استفاده (تن در هكتار) چقدر مصرف شده و همچنين مقدار مصرف كود شيميايي (كيلوگرم در هكتار) به چه ميزان بوده و زمان مصرف آن نيز بايد قيد شود.
12-زمان برداشت: كه حدوداً از چه زماني شروع به برداشت ميوه مي كنند وپايان اين زمان نيز بايد قيد شود.
13-پيش بيني عملكرد(نظر كارشناس):در اين مورد كارشناس مربوطه با توجه به تجربياتش وبازديد از درختان باغ ومقدار گلدهي درختان،تخميني از عملكرد توليد آن برآورد مي كند كه اين تخمين با ميانگين عملكرد قيد شده در فرم بيمه نامه تطبيق مي شود.
14-خصوصيات باغ ومحاسبات مالي: موارد اين قسمت شامل حق بيمه براي هر هكتار يا اصله،كل حق بيمه،پرداختي باغدار،پرداختي كمك دولت وحداكثر تعهد بيمه گر بوده كه درجدول،محاسبات آن بايد نوشته شود.
در پايان اين فرم،كارشناس صندوق بيمه از محل وقوع باغ مورد بيمه كروكي تهيه مي نمايد. نمونه فرم شناسنامه باغ در بخش ضمائم آمده است.
بعد از اين بازديد، بازديد دوم پس از وقوع خسارت، جهت احراز خسارت وبرآورد درصد خسارت اوليه صورت مي گيرد.
در زمان قبل از برداشت هم كارشناس صندوق بيمه، جهت برآورد نهايي درصد خسارت منتج به پرداخت غرامت از باغ مورد بيمه، بازديد به عمل مي آورد.
در زمان بروز خسارت وبازديد كارشناس از محصول باغ، درصد خسارت آن از نظر افت كمي وافت كيفي، توسط كارشناس محاسبه مي شود. قابل ذكر است كه افت كمي، مربوط به ريزش وافت عملكرد مي باشد وافت كيفي، مربوط به افت قيمت است.
محاسبه درصد خسارت (افت كمي-افت كيفي)محصول باغ:
كارشناس صندوق بيمه با توافق صاحب باغ چند نمونه درخت را بطور تصادفي در سطح باغ انتخاب مي كند كه در مورد هر نمونه انتخاب شده محاسبات خود را انجام ميدهد.
موارد محاسبه درصدخسارت افت كمي:
– نوع وتعداد واحد ارزيابي (عدد) كه منظور تعداد وشاخه اصلي يا تعداد قسمت شده تاج درخت به حجم مساوي مي باشد.
– تعداد ميوه شمارش شده در يك واحد ارزيابي(عدد).
– متوسط وزن يك عدد يا خوشه ميوه (گرم).
– وزن يك واح ارزيابي (كيلوگرم).
– عملكرد اصله مورد ارزيابي (كيلوگرم).
در اين بخش، پس محاسبه مراحل ذكر شده، ميانگين عملكرد اصله مورد ارزيابي (كيلوگرم) بدست مي آيد.
همچنين براي محاسبه افت كيفي براي همان چند نمونه تصادفي موارد زير بايد محاسبه شود.
موارد محاسبه درصد افت كيفي:
– تعداد ميوه هاي چيده شده مورد ارزيابي كه زير مجموعه آن سه بخش، كل ميوه چيده شده، نوع الف ونوع ب مي باشند.
نوع الف: عواملي كه زير پوشش نيستند ليكن باعث افت محصول مي شوندمثل مورد مديريت.
نوع ب: عوامل زير پوششي كه باعث افت مي شوند.
نوع ج: مقدار محصولي كه برداشت شده است.
– نسبت ميوه هاي ناسالم به كل ميوه چيده شده ضربدر100 (درصد افت كيفي)
كه نوع الف ونوع ب آن براي هر نمونه تعيين مي شود.
در پايان، ميانگين درصد افت كيفي نوع الف وب مشخص مي شود.
ملاك اصلي براي محاسبه درصد نهايي خسارت، مقدار عددي-ميانگين عملكرد اصله مورد ارزيابي (كيلوگرم)وميانگين درصد افت كيفي نوع الف ونوع ب مي باشد.
محاسبه درصد خسارت:
براي محاسبه وبرآورد نهايي درصد خسارت، مراحل ذيل به ترتيب بايد محاسبه شوند.
1-عملكرد ارزيابي شده:
تعداد قابل قبول اصله در هكتار×ميانگين عملكرد اصله مورد ارزيابي=عملكرد ارزيابي شده
2-افت كمي:
100×(عملكردواقعي در هكتار(اصله)-1)=افت كمي
عملكرد واقعي، عبارت است از توليد مورد انتظار باتاييد كارشناس يا ميانگين توليد منطقه در هكتار كه در اين قسمت نوع افت كمي با نظر كارشناس بايد مشخص شود.(نوع الف،نوع ب،نوع ج)
3-درصد عوامل كاهنده(سوء مديريت):
(درصد افت كيفي الف+درصد افت كمي ج + درصد افت كمي الف)}= درصد عوامل كاهنده 100×{(درصد افت كيفي الف×(درصد افت كمي ج+درصد افت كمي الف){-
4-درصد كاهش ارزش محصول (A):
A=(1-قيمت ميوه نامرغوب (خسارت ديده) /قيمت ميوه مرغوب (بدون خسارت))*100
5-درصد افت زير پوشش:
A) ]×درصد افت كيفي نوع ب)+درصد افت كمي نوع ب[}=درصد افت زير پوشش
100×{A]×درصد افت كيفي نوع ب×درصد افت كمي نوع ب[-
محاسبه درصد نهايي خسارت محصول:
100×(درصد افت زير پوشش×(درصد عوامل كاهنده-1))=درصد خسارت
غرامت قابل پرداخت:
در زماني كه باغ مورد بيمه، خسارت مي بيند بعداز بازديدهاي كارشناس صندوق بيمه و مراحل محاسبات درصد خسارت وارده به باغ، غرامت قابل پرداخت آن محاسبه شده وبه بيمه گذار (صاحب باغدار يا نماينده وي)پرداخت مي شود.
-محاسبه غرامت قابل پرداخت:
تعهد بيمه گردرصد خسارت×سطح يا تعداد اصله خسارت ديده=غرامت قابل پرداخت براي هر واريته درصورت وجود واريته هاي مختلف خسارت ديده، غرامت هر كدام محاسبه شده وبا هم جمع مي شوند تا غرامت كل قابل پرداخت مشخص شود.
نمونه فرم گزارش نهايي خسارت وپيشنهاد پرداخت غرامت باغ در قسمت ضمائم آمده است.
توضيح اينكه:
جهت پرداخت غرامت خسارت به باغداران، صندوق بيمه بانك كشاورزي اين مبلغ را به حساب پس انداز باغدار در بانك كشاورزي مربوطه واريز نمايد. اين نكته شايان
ذكر است كه بيمه گذاران بايستي در بانك كشاورزي منطقه خود، حساب پس انداز افتتاح كنند. در صورت بروز خسارت، غرامت قابل پرداخت به بيمه گذار از طريق صندوق بيمه به حساب پس انداز بيمه گذار واريز شده و بيمه گذار با برداشت اين مبلغ از حساب خودش، غرامت خسارت را دريافت مي كند.
نتايج
در اين سال زراعي 401 هكتار از باغات شهرستان مشهد بيمه شدند كه از اين ميان 5/383 هكتار مربوط به باغات سيب و 4 هكتار آ ن مربوط به باغات بادام و 5/13 هكتار ديگرآن مربوط به باغات انگور بوده است.
همچنين 41 هكتار از كل باغات تحت پوشش بيمه دچار خسارت شدند.
خسارت بيشتر براثر طوفان وتگرگ وسرما بوده است.
از 41 هكتار خسارت ديده 35 هكتار مربوط به باغات سيب بوده و 4 هكتار آن مربوط به باغات بادام و 2 هكتار ديگر مربوط به باغات انگور مي باشد.
كل غرامات پرداختي در اين سال زراعي (81-80) به باغداراني كه باغ آنها دچار خسارت شده مبلغ 13777850 ريال مي باشد كه از اين مقدار مبلغ 115869600 ريال ان مربوط به 35 هكتار خسارت ديده باغات سيب مي باشد مبلغ
6781250 ريال ان به 4 هكتار خسارت وارده به باغات بادام بوده و مبلغ 9100000 ريال آن مربوط به 2هكتار خسارت وارده به باغات انگور است.
قابل ذكر است كه 401 هكتار بيمه شده باغات مربوط به 21 باغدار است 11 باغدار سيب 3 باغدار بادام و 7 باغدار انگور باغات خود را در اين سال زراعي بيمه كردند.
در جدول ذيل، سطح زير كشت باغات سيب، انگور و بادام شهرستان مشهد و همچنين سطح بيمه شده اين باغات در سال 1381 بيان شده است.
لازم به ذكر است كه درحال حاضر، فقط باغات سيب، انگور و بادام در شهرستان مشهد مي توانند تحت پوشش بيمه قرار بگيرند. با توجه به جدول فوق، سطح زير كشت اين سه باغ بصورت نهال و بارور 5918 هكتار است. سطح بيمه شده اين باغات نيز 401 هكتار مي باشد. در نتيجه با توجه به اين آمار 78/6 درصد اين باغات بيمه شده كه حاكي از عدم استقبال باغداران از طرح بيمه باغات مي باشد.
دلايل عدم استقبال از بيمه باغات مختلف بوده كه به تعدادي از اين دلايل مختصرا اشاره مي شود.
اكثر باغات بصورت حصار و پراكنده هستند. اين نوع باغات با توجه به آئين نامه بيمه باغات تحت پوشش بيمه قرار نمي گيرند.
بعضي از باغات بصورت كشت مخلوط هستند. بعنوان مثال در يك هكتار باغ انواع مختلفي از درختان سيب، بادام، گلابي، انگور و … كشت شده است. اين نوع باغات كه بصورت چند كشتي هستند، تحت پوشش بيمه قرار نمي گيرند.
محدود بودن محصولات تحت پوشش بيمه (سيب، انگور، بادام).
عدم آگاهي و آشنايي اكثر باغداران با بيمه و اهداف آن مي باشد.
پيشنهادات:
واگذاري بيمه محصولات كشاورزي و باغي به بخش خصوصي و استفاده از فارغ التحصيلان مجرب مربوطه، جهت گسترده شدن بيمه.
فراگير شدن محصولات تحت پوشش بيمه.
همكاري بخش ترويج و آموزش كشاورزي با صندوق بيمه، جهت بيمه پذير نمودن باغات موجود و معرفي بيمه به باغداران واجد شرايط.
بيمه كردن قيمت محصولات باغي.
منابع:
تركماني، جواد. (1376). تاثير بيمه به كارائي فني و ريسك گريزي كشاورزان. مجله علوم كشاورزي ايران، جلد 29 شماره 1، تهران.
تركماني، جواد و محمد قرباني. (1378). عوامل موثر بر تقاضاي بيمه محصولات كشاورزي: مطالعه موردي كشاورزان شهرسان ساري. مجله علوم كشاورزي ايران. جلد 30 شماره 2،‌تهران.
جعفر زاده، علي. (1378). اهميت بيمه محصولات كشاورزي در جبران خسارتهاي طبيعي. فصلنامه صنعت بيمه، سال چهاردهم، شماره 55، تهران.
دريجاني، علي و محمد قرباني.(1377). عوامل موثر بر پذيرش بيمه گندم: مطالعه موردي استان مازندران. مجموعه مقالات دومين گردهمايي اقتصاد كشاورزي ايران، 18 تا 19 شهريور ماه 1377، تهران.
قرباني، محمد.(1376). تاثير بيمه بر بهره وري و توليد گندم استان مازندران. فصلنامه اقتصاد كشاورزي و توسعه، سال پنجم، شماره 20.
فياض، عليرضا.(1376). نگاهي به توليد ميوه و بررسي اقتصادي توليد كمپوت و ميوه در ايران. مجله بانك كشاورزي، شماره 63.
كرباسي، عليرضا، بهناز قرباني و زهرا فرهمند.(1379). بررسي عوامل موثر بر پذيرش بيمه محصولات كشاورزي. مجموع مقالات سومين كنفرانس اقتصاد كشاورزي ايران، 22 بهمن و 11 اسفند 1379، مشهد.
كريمي، آيت.(1373). بيمه محصولات كشاورزي در كشورهاي درحال توسعه. فصنامه صنعت بيمه، سال نهم، شماره 36، تهران.
نازي قلي.(1377). نگاهي به ميوه ها و محصولات باغي. مجله باغدار، شماره 2.
نجفي، بهاالدين و محمود احمد پور برازجاني.(1380). ارزيابي عملكرد برنامه بيمه محصولات كشاورزي. فصلنامه اقتصاد كشاورزي و توسعه، سال نهم، شماره35.
صندوق بيمه محصولات كشاورزي استان خراسان.
سازمان جهاد كشاورزي استان خراسان.

فایل : 34 صفحه

فرمت : Word