مقاله تولد والیبال
تولد والیبال
والیبال ورزش مورد علاقه سربازها در جنگ جهانی دوم بود. ورزش والیبال (Volleyball) که در ابتدا مینتونت (Mintonette) نامیده میشد در سال ۱۸۹۵ – یعنی چهار سال پس از تولد بسکتبال – توسط فردی بنام ویلیام جی. مورگان (William G. Morgan) ابداع شد. مورگان متولد سال ۱۸۷۰ در شهر نیویورک بود که پس از تحصیل در کالج جوانان مسیحی مسئولیت تهیه برنامههای ورزشی برای سلامتی و تندرستی مردان به او واگذار شد. این بازی از ترکیب بازیهای بسکتبال، تنیس و هندبال به دست آمد و هدف اولیه آن بود که برای افرادی که تمایل به تحرک کمتری دارند، ابداع شود. قوانین ابتدایی بسیار ساده بود چرا که بیشتر از آن که شبیه ورزش باشد، یک تفریح محسوب میشد اما به تدریج پس از آن که این ورزش در کشورهای دیگر – به خصوص فیلیپین – نیز به صورت جدی مورد استفاده قرار گرفت، لزوم تدوین قوانین رسمی برای آن احساس شد. تور اولیهای که برای این بازی در نظر گرفته شده بود با ایده از تنیس، دو متر انتخاب شد و با توپ بسکتبال شبیه به بازی هندبال انجام میشد. این ورزش تا سال ۱۹۰۰ توپ مخصوصی برای خود نداشت و با هر توپی – از جمله توپ بسکتبال – آن را بازی میکردند. هدف هر تیم آن بود که توپ را در زمین حریف فرود بیاورد و در این راه ممکن بود، هر چند بار توپ را در دست یاران خودی بچرخاند. در سال ۱۹۱۲ [[امتیاز]خهای هر گیم به ۲۱ ثابت شد و ارتفاع تور بالاتر رفت. فیلیپینیها اولین قوانین مدون برای این بازی را در سال ۱۹۱۶ تهیه کردند و به دنبال آن در سال ۱۹۲۸ اتحادیه والیبال ایالات متحده آمریکا تشکیل شد و به وضع قوانین این ورزش اقدام کرد. از جمله وقایع مهمی که در ارتباط با این ورزش به مرور زمان رخ داد میتوان به این موارد اشاره کرد:
- ۱۹۱۷: امتیازهای هر گیم از ۲۱ به ۱۵ تغییر کرد.
- ۱۹۲۰: تعداد ضربات برای هر طرف به ۳ محدود شد.
- ۱۹۲۲: اولین دوره رسمی مسابقات در بروکلین با حضور ۲۷ تیم از ۱۱ ایالت آمریکا برگزار شد.
- ۱۹۳۰: اولین بازی والیبال ساحلی دو نفره انجام شد.
- ۱۹۴۷: فدراسیون جهانی والیبال به نام Federation Internationale De Volley Ball با اختصار FIVB تشکیل شد.
- ۱۹۴۸: اولین دوره مسابقات رسمی والیبال ساحلی انجام شد.
- ۱۹۴۹: اولین دوره مسابقات جهانی والیبال در شهر پراگ چکسلواکی برگزار شد.
- ۱۹۶۴: والیبال برای اولین بار به جمع بازیهای المپیک در ژاپن پیوست.
- ۱۹۸۷: FIVB والیبال ساحلی را نیز به مجموعه مسابقات جهانی ورزشهای مختلف اضافه کرد.
- ۱۹۹۶: والیبال ساحلی دو نفره نیز به عنوان ورزش رسمی المپیک شناخته شد.
والیبال ایران
لیگ برتر والیبال ایران به همت استاد ابراهیم نعمتی اولین داور جهانی والیبال ایران در سال 1354 تحت عنوان جام پاسارگاد در زمان ریاست فرهاد مسعودی (رئیس وقت فدراسیون والیبال ایران) با شرکت ۱۲ تیم در یک گروه آغاز و تیم دخانیات تهران، قهرمان شد. این جام در سال 1355 با همان تعداد تیم ادامه یافت که این بار استقلال تهران، قهرمان شد. در سال 1356 مسابقات با شرکت ۱۰ تیم آغاز که به سال 1357 نیز کشیده شد و استقلال بار دیگر بر سکوی اول تکیه زد. در سال 1357 با اوجگیری انقلاب اسلامی ایران تشکیلات ورزش و والیبال دستخوش تغییراتی شد و لیگ برتر در دستور کار قرار نگرفت. بالاخره در اواخر سال 1368 با انتصاب محمدرضا یزدانیخرم به ریاست والیبال از سوی دکتر حسن غفوریفرد، رئیس وقت سازمان تربیتبدنی تحولات اساسی در ساختار والیبال به وجود آمد و لیگ برتر والیبال توسط سیدرضا هدایتی، هفتمین داور جهانی والیبال که مسئول اجرایی لیگ برتر شده بود، راهاندازی شد. در سال 1368 اولین دوره جام حذفی باشگاههای والیبال ایران در زمان پرویز خاکی رئیس وقت فدراسیون والیبال انجام گرفت که استقلال تهران با غلبه بر تیم گنبد قهرمان شد. دوران ریاست پرویز خاکی از سال 1366 تا 1368 بود و مسابقات والیبال ایران به صورت استانی انجام میشد که تهران قهرمان سه دوره لقب گرفت. از سال 1369 لیگ برتر والیبال با شرکت ۱۰ تیم تحت عنوان جام فجر شروع شد و تا سال 1377 که با این نام انجام میشد هر سال تعداد تیمها به صورت عجیبی زیاد یا کم می شد. ۸ تیم، ۱۴ تیم، ۷ تیم، ۹ تیم و… تا اینکه در سال 1383 مسابقات با حضور ۱۸ تیم انجام شد
تاريخچه واليبال واليبال درسال 1895 ميلادي مطابق باسال 1274 شمسي توسط ويليام .ج . مورگان مدير Y.M.C.A در هوليک ايالت ماساچوست آمريکا ابداع شد. درابتدا اين ورزش مينتونت نام گذاري شده بود ودليل انتخاب اين نام براي همگام نامعلوم بود. تحت تأثير محبوبيت فراوان بسکتبال در بين عامه، مورگان تصميم گرفت براي دانشجويان خود ورزشي را به وجود آورد که بازي ازروي تور انجام گيرد و لذت بخش باشد. مورگان با استفاده ازتوئي توپ بسکتبال که به دليل سبکي وزن به دست ها آسيب نمي رساند بازي را شروع کرد. با وجود اينکه به طور آهسته و کند از Y.M.C.A آغاز شد ولي طولي نکشيد که در کليه شهرهاي ماساچوست و نيوانگلاند عموميت يافت. دراسپرينگ فيلد، دکتر ت-آهالستيگ با مشاهده بازي، مينتونت را به واليبا ل تغيير نام داد، زيرا قصد اساسي از بازي کردن، فرستادن و برگشت دادن (ردو بدل کردن) توپ از روي تور است که کلمه واليبال در معنا اين نيت را مشخص مي سازد. با اينکه واليبال در آغاز ورزش سالني بود و در محل هاي سرپوشيده بازي آن انجام مي شد و اساساً براي فعاليت هاي سرگرم کننده پيشه وران و تجّار اختصاص يافته بود ولي کم کم به زمين هاي روباز کشيده شد و به عنوان يکي از فعاليت هاي جالب توجه تابستاني درآمد و به شدّت تعقيب مي شد. در آغاز براي بازي واليبال قوانين خاصي تدوين نشده بود، هر فرد و در هر کشوري به ميل خود و به طريق مختلف با توپ باي مي کردند. رفته رفته واليبال در مناطق و نواحي مختلف جهان گسترش مي يافت. همچنان که هر ابداع يا اختراعي در آغاز با نواقص همراه بوده و به مرور زمان تکميل و رفع نواقص مي شود، واليبال نيز ازاين قاعده مستثني نبود و کم کم قوانين براي اين بازي وضع شد و روش ها و حرکات تکنيکي جايگزين حرکات قبلي گرديد. درسال 1900 پذيرفته شد که امتيازات هر ست بازي 21 پوئن (امتياز) باشد. درسال 1912 سيستم چرخش به تصويب رسيد. درسال 1917 پذيرفته شد که هر ست بازي 15 پوئن (امتياز) باشد. درسال 1918 تعداد بازيکنان هر طرف زمين 6 نقر پيشنهاد شد که مورد قبول عامه قرار گرفت. درسال 1921 موافقت شد که هرتيم با سه ضرب توپ را به طرف ديگر بفرستد. درسال 1923 اندازه زمين بازي 9×18 متر تعيين شد. به مرور در سال هاي بعد، قوانين فراواني براي اين بازي وضع شد و در بسياري از قوانين قبلي نيز تغييراتي حاصل گشت که هنوزهم اين تغييرات (سال2000) ادامه دارد و هر چهار سال يک بار در کنگره بين المللي واليبال تغييراتي در قوانين بازي به تصويب مي رسد و در آخرين کنگره جهاني که درسال 1998 ميلادي (1377 شمسي) هم زمان با برگزاري چهاردهمين دوره مسابقات واليبال جهاني مردان و سيزدهمين دروه زنان در ژاپن برگزار شد با تصويب و تغيير قوانين مانند روش امتياز گيري با برد رالي، امتيازات 25 براي ست هاي اول، دوم، سوم و چهارم و امتيازات 15 براي ست پنجم و همچنين تصويب بازيکن دفاعي ليبرو، به کار بردن روش جديد دگرگوني و هيجان فراواني دربازي واليبال به وجود آورده است. اولين کشور خارجي که واليبال را پذيرفت، کشور کانادا و به سال 1900 بود. اساساً نهضت Y.M.C.A (سازمان جوانان مسيحي) در معرفي اين ورزش به ديگر کشورهاي جهان و تعميم آن سهم فراواني دارد. بازي واليبال در پايان سال1900 به هندوستان و در سال هاي 1905 به کوبا، 1909 به پورتريکو، 1910 به فيليپين، 1912 به اوروگوئه، 1913 به چين و 1917 به ژاپن و به تدريج ازسال 1914 به بعد توسط سربازان قواي آمريکا و مستشاران و اشخاص ديگر به کشورهاي اروپائي از قبيل فرانسه، چکسلواکي، لهستان، شوروي و بلغارستان و ساير کشورهاي اروپائي معرفي شد و تعميم يافت. ولي بسبب بيگانه بودن اين ورزش براي اروپائيان درابتدا امر قبول آن به کندي صورت مي پذيرفت. فرانسه، چکسلواکي و لهستان سه کشوري بودند که قبل ازديگران اقدام به تشکيل فدراسيون ملّي واليبال در کشور خود نمودند. کشور شوروي که در سال1923 اقدام به تأسيس انجمن ملّي واليبال نمود براي پيشرفت و دگرگوني آن فعاليت زيادي به عمل آورد. اصولاً شوروي از کشورهائي است که در پيشرفت تکنيک و تاکتيک واليبال و تنظيم قوانين درجهان سهم به سزائي دارد و براي قهرماني در مسابقات است که قدرت بزرگ جهاني به حساب مي آيد. کشورهاي فرانسه، چکسلواکي و لهستان پس از تشکيل فدراسيون ملّي مصمم شدند که با کمک کشورهاي ديگر فدراسيون بين المللي را تأسيس نمايند و در سال 1936 بينگام بازي هاي المپيک در برلين آلمان در اين زمينه فعاليت زيادي نمودند ولي با آغاز جنگ بين المللي دوّم و طغيان آن در اروپا اقدامات آنان متوقف شد. به طور کلّي تغييرات و پيشرفت واليبال را ميتوان به سه دوره تقسيم نمود، دوره اوّل ازسال آغاز تا سال 1918، دوره دوّم ازسال 1919 تا سال 1946 و دوره سوّم از سال 1947 به بعد که تغييرات و پيشرفت اساسي واليبال در دوره سوم صورت پذيرفته است. پس از جنگ بين المللي دوّم، فعاليت هاي فراوان براي حرکت جديد به واليبا ل مجدداً آغاز شد و اولين مسابقه بين المللي درقاره اروپا بين دو کشور فرانسه و چکسلواکي در شهر پاريس برگزار گرديد. پيگيري براي تأسيس فدراسيون بين المللي واليبال ادامه يافت. مذاکرات بين سه کشور فرانسه، چک و لهستان منتج به موافقت در جهت تشکيل کنگره ويژه براي تأسيس اتحاديه بين المللي واليبال گرديد.
|
قوانین و مقررات
زمین بازی
- طول زمین ۱۸ و عرض آن ۹ متر میباشد و فارغ از هر گونه برجستگی یا فرورفتگی است.
- زمین توسط خطوطی به عرض ۵ سانتیمتر علامت گذاری میشود. این اندازهگیری از گوشه زمین است.
- خطی به عرض ۵ سانتیمتر میان خطوط کناری در زیر طور کشیده شده است و زمین را به دو قسمت مساوی تقسیم میکند و به اسم خط مرکزی شناخته میشود.
- خطوطی به طول ۹ و عرض ۵ متر در ۳ متری خط مرکزی بطور موازی کشیده شده است و به عنوان خط پایان شناخته میشود. منطقه حمله به خط مرکزی محدود است.
- در هر قسمت زمین، منطقه سرویس توسط دو خطوط به طول ۱۵ و عرض ۵ سانتیمتر مشخص شده و در بیست سانتیمتری خط پایان و عمود بر آن قرار گرفته است. یکی از این خطوط در امتداد خط کناری و دیگری در ۳ متری سمت چپ خط کناری راست قرار گرفته است.
- حداقل درجه حرارت زمین سرپوشیده ۱۰ درجه است.
تور
- طول تور ۵/۹ و عرض آن ۱ متر است. و از سوراخهای مربع شکلی به ضلع ۱۰ سانتیمتر تشکیل شده است. پارچهای از جنس کتانی به ضخامت ۵ سانتیمتر به لبه بالایی تور دوخته شده است.
- ارتفاع تور از مرکز زمین ۴۳/۲ متر است. تعیین ارتفاع تور برای خردسالان و نوجوانان به عهده مجمع ملی گذاشته میشود. هر دو انتهای تور از زمین به یک فاصله هستند و نباید حتی ۲ سانتیمتر بالاتر از اندازه مقرر باشند.
- پارچه ای از جنس کتانی که عرض آن ۵ سانتیمتر بوده و سفید رنگ میباشد، در کنارههای تور و عمود بر لبههای آن کشیده میشود.
بازی والیبال
والیبال بازی سادهای است و قابل اجرا برای تمام گروههای سنی در داخل یا خارج خانه میباشد. در بسیاری از مناطق جهان به عنوان یکی از اساسیترین ورزشهای تفریحی و در مناطق دیگر به عنوان یکی از ورزشهای رقابتی شناخته شده است. این ورزش نه تنها یکی از بازیهای خوب محسوب میشود بلکه ورزش پرورشی جالبی برای ورزشکاران، شناگران و بازیکنان سایر رشتههای ورزشی می باشد و احتیاج به پرش، چابکی، سرعت، واکنش و تنظیم حرکات در وقت تعیین شده دارد. به طور اساسی والیبال به تنیس تشبیه شده است ولی تفاوتی که وجود دارد این است که:
- در والیبال هیچ یک از بازیکنان انفرادی بازی نمیکنند و توپ را از روی تور رد نمیکنند.
- هر تیمی میتواند قبل از گذراندن توپ از روی تور و فرستادن آن به سوی تیم دیگر ۳ بار ضربه بزند ولی هیچ یک از بازیکنان نمیتوانند دوبار متوالی با توپ تماس یابند (استثنا در مورد دفاع وجود دارد).
- زمانی بازی شروع میشود که توپ توسط یکی از بازیکنان واقع در قسمت راست قطاع دایره خط پشتی سرو میشود.
- هر تیم دارای شش بازیکن میباشد، به طوری که
- هر تیم تلاش میکند که توپ را در زمین حریف فرود آورد و اگر از امتیاز 25 و با اختلاف 2 امتیاز از حریف جلو باشد و در ست پنجم اگر 15 امتیاز کسب زمانی که توپ در زمین تیم او فرود آید، ادامه می دهد.
- زمانی که توپی از طرف حریف دریافت میشود، تمام بازیکنان در جهت حرکت عقربه های ساعت چرخش انجام میدهند و بازیکنی که در سمت
توپ
توپ به شکل کروی و از جنس چرم است و شامل توپی لاستیکی یا مادهای از این قبیل میشود. قسمت رویی آن یک رنگ است و قسمت تویی نیز باید روشن تر باشد.
- محیط : ۶۵ الی ۶۷ سانتیمتر
- وزن: ۲۵۰ الی ۲۸۰ گرم
تیمها
- هر تیم شامل ۶ بازیکن میشود.
- سه بازیکن در خط جلو و سه بازیکن در خط عقب قرار میگیرند.
- زمانی که توپ سرو میشود، سه بازیکن خط جلو باید در جلوی بازیکنان خط عقب قرار گیرند.
- بازیکن از قطاع دایره سمت راست خط عقب با یک دست سرو میزند.
- زمانی که توپ در زمین وارد میشود، بازیکنان می توانند برای پرتاب توپ به هر نقطهای حرکت کنند، حتی اجازه دارند که برای جلوگیری از تماس توپ با زمین، به خارج از زمین بروند.
دو تیم ۶ نفری با یکدیگر روبرو میشوند. داور در بالای تور قرار گرفته و ناظر بر اجرای مسابقه بوده و سوتی در دست دارد. سرداور نیز مقابل او قرار میگیرد. در اینجا تیمی که سرویس را دریافت میکند، منتظر توپ میشود. بازیکنان در وضعیت آمادهباش بوده و دستها، انگشتان، بازوها و پاها در حالات مطلوب قرار میگیرند. بازیکنان در مرکز زمین میایستند و در این محل بیشتر حملهها شکل میگیرد، به طوری که یکی از آنها در نزدیک تور ایستاده و بقیه بازیکنان فرم w را تشکیل میدهند.
داورها و مسئولین
- هر مسابقه دارای یک داور میباشد که در بالای تور ایستاده و ناظر بر اجرای مسابقه است.
- سرداور روبروی داور نشسته و در امر قضاوت به او کمک میکند.
- دو نفر در کنار خطوط قرار میگیرند.
- مانند سایر رشته های ورزشی مسئول ثبت امتیازات نیز حضور دارد.
حرکت توپ در هوا
- پاس بالای سر، یکی از مشخص ترین عملیات والیبال است.
- هرگز نباید به توپ مشت زد، بلکه باید آن را با دو دست پاس داد.پاس دادن از عقب نیز نشاندهنده همین عمل است.
- پاس دادن، ست زدن و فرستادن توپهای بلند از بالای تور صورت میگیرد.
- حرکت توپ در هوا در پرتاب آرام توپ از بالای تور اجرا میشود.
- اگر قبل از تماس با توپ دستها دور شوند، توپ به وسط پیشانی برخورد خواهد کرد.
- همیشه باید به توپ نگاه کرد. ابتدا پاها را حرکت داده، آنها را خم کرده و بدن را در زیر توپ قرار داد. به منظور حفظ تعادل و توازن یکی از پاها را به آرامی در جلوی پای دیگر قرار داده، زانوها را خم کرده و سپس باید تمام بدن را راست کرد. به عنوان یک قانون کلی شستها را در حالت اشاره به طرف عقب و بینی نگهدارید. بازوها را راحت قرار داده و تا آن جایی که امکان دارد حرکات را بسیار ساده انجام داد. شصت و دو انگشت اول به این عمل قدرت بخشیده و بقیه انگشتان به آن جهت می دهند.
- بهترین و معمول ترین مرحله والیبال (حرکت توپ در هوا) میباشد. برخی معتقدند که برای شروع تمرینات میتوان از بادکنک استفاده کرد. تمرین پرتاب توپ پس از پرش برای گرفتن آن بسیار موثر است و مفید. البته همیشه پس از رسیدن توپ به نقطه اوج این عمل را انجام دهید.
سرویس
- سرویس عملی است که به منظور وارد کردن توپ در بازی به کار میرود.
در هنگام سرویس زدن باید به نکات زیر توجه کرد : 1- هنگام ضربه زدن به توپ (سرویس)حتما باید توپ را به اندازه کافی و به دور از هر دودست پرتاب کرد و با یک دست به توپ ضربه زده شود. 2- هنگام سرویس زدن نباید پاها را روی خط و یا درون زمین خودی قرار داد و باید از خط فاصله داشته باشد. 3- توپ حتما باید از تور عبور کرده و درون زمین حریف پرتاب شود (قبلا اگر هنگام سرویس زدن توپ به تور برخورد میکرد خطا محسوب می شد ولی در حال حاضر خطایی محسوب نمی شود