پایان نامه پروژه طرح مرکز بهداشتی و درمانی شهری – طراحي بيمارستان

مقدمه :

مرکز درماني بهداشتي شهر يکي از عناصر زنجيره درماني کشور است که به منظور ارائه خدمات بهداشتي و درماني به بيماران احداث مي شود.

مرکز درماني و بهداشتي مورد نظر به صورت درمانگاه مستقل وابسته به وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکي خواهد بود که مي تواند جمعيت 15 هزار نفري محله اي از شهر را پوشش دهد.

رئوس برنامه کار شامل بخش درماني-بهداشتي و اداري خدماتي مي باشد.

از آنجا که موضوع ” طرح مرکز بهداشتي و درماني شهري” به عنوان برنامه طراحي “درس تمرين معماري4” گروه معماري دانشگاه تهران جنوب تعيين شد تصميم نهايي توسط استاد و دانشجويان اين کلاس مبني بر آن شد که در تجربه يک کار گروهي 9 نفره زير نظر استاد راهنما جناب آقاي مهندس کريم آبادي به مطالعه و طراحي اين مرکز بپردازيم.

در اين آلبوم دو جلدي سعي بر اين شده است که خلاصه اي از مراحل مطالعه –برنامه ريزي و طراحي دانشجويان گروه معماري دانشگاه آزاد اسلامي واحد جنوب تهران گردآوري شود .

پيش گفتار:

تئوري و عمل : معمولا چنين به نظر مي رسد که طراحي بيمارستان عاري از هرگونه خلاقيت بوده و بيشترين کمبودها در زمان نظم بخشيدن به پلان ساختمان بروز مي نمايد. صفاتي که (اکثرا به حق) چون يکنواختي و استاندارد نثار طرح بيمازستان مي شوند و تنها دفاع اين است که بگوييم پاسخگويي به نيازهاي عملکردي ما را مجبور به ايجاد چنين طرحهايي نموده است.

با وجد اين هنوز راه حلهاي ابتکاري با توجه به احتراز شبيه سازي و يا ناديد گرفتن نيازهاي عملکردي وجود دارند . طراحي بيمارستان در نظر علمي بايد از کارايي عملي برخوردار شود .عملکردي وجود دارند . طراحي بيمارستان از نظر علمي بايد از کارايي عملي برخوردار شود .البته بايد به تقدم و تاخر در اين جمله دقت شود که اين مطلب از مقاصد و اهداف ما در طراحي بيمارستان بوده است .

کليات بيمارستان : هزينه هاي مربوط به ساخت يک بيمارستان، بسيار بالا است. بنابراين، مديريت پروژه و طراحي مجموعه ضروري است. به حداقل رساندن هزينه هاي پروژه و کارکنان بايد يک اولويت باشد.

طراحي پروژه بايد در برگيرنده مشاوره هاي فشرده با مشتريان، پزشکان، مهندسين معمار، طراحان و کارشناسان بيمارستاني در طول مراحل اوليه باشد تا خطر تصميمات نامطلوب سرمايه گذاري و افزايش ناخواسته هزينه هاي عمليات را از ميان بردارد. بر اهميت همکاري ميان مهندسي معمار، مديران و کارشناسان فني نمي توان تأکيد بيش از اندازه کرد.

پس از طراحي شکل کلي پروژه، مرحله طراحي ساختمان که تعيين کننده سازه و شکل بيمارستان و نيز تدارکات خدمات و سيستم هاي مهندسي و جزييات امکانات و تجهيزات پزشکي است مورد نياز مي باشد.

اظهارنظرهاي کلي : موسسات و سازمان هاي پزشکي، ارايه کننده درمان و مراقبت از بيماران با شرايط مزمن و حاد است. هدف هاي مراقبت پزشکي از نظر ماهيت و ميزان گوناگون است و بايد دقيقا مشخص باشند.

بنابراين، بيمارستان ها از نظر تعداد تخصصها و دپارتمان هاي تخصصي و امکانات درماني، تدارک و تهيه داروهاي شفابخش ، داروهاي بازدارنده و نقاهت، معاينه (تشخيص) و درمان، ميزان مراقبت ، استاندارد پذيرش و ميزان آسايش و رفاه، مراقبت رواني، فعاليت هاي آموزشي و پژوهشي متفاوت هستند.

در حالي که پيش از اين بيمارستان ها را با آگاهي طراحي مي نمودند، امروزه تمايلي را مي توان نسبت به راحتي روز افزون امکانات مشاهده کرد. بيمارستان هاي مدرن از نظر ظاهري شبيه هتل ها هستند؛ جوي مسکوني به نظر مي رسد که نسبت به شرايط بهداشتي سخت بيمارستان هاي قديمي ز اهميت بيشتري برخوردار است. طول اقامت بيماران به شدت کوتاه تر مي شود و اتاق هاي يک يا دو تخته (به خصوص براي بيماران خصوصي) ترجيح داده مي شوند.

تقسيم بندي و تعيين حدود : بيمارستان هاي عمومي، به قسمت هاي عملياتي مراقبت، معاينه و درمان، تدارک، قسمت اداري و تکنولوژي تقسيم مي شوند. علاوه بر اين ها قسمت هاي مسکوني و احتمالا آموزش و تحقيق و پشتيباني عمليات خدماتي نيز وجود خواهد داشت. همه اين قسمت ها در داخل بيمارستان دقيقا مشخص مي شوند. اين گزينه ها، با در نظر گرفتن ترتيب قسمت هاي مختلف، از تنوع زيادي برخوردارند اما حفظ کوتاه ترين ارتباط افقي و عمودي همزمان با تعيين حدود هر بخش عملي مهم است و تا حد امکان انجام مي شود.

طراحي ساختمان : ساختن يک بيمارستان، يک پروژه بسيار پيچيده است و نيازمند طراحي سيستماتيک براي ارايه بهداشت و انعطاف مورد نياز است زيرا شمار زيادي از افراد را در بر مي گيرد. مراحل ساخت بايد برآوردنده نيازهاي اين عملکردها باشد: پذيرش، تحقيق (در بيمارستان هاي دانشگاهي)، آموزش، فعاليت پزشکي، ذخيره سازي و مديريت يک متدلوژي مناسب طراحي، با به کارگيري تنوعي از ابعاد فضاها و تاسيسات به تحقيق اين امر کمک مي کند.

تيم طراحي، متشکل از آرشيتکت ها، دکترها، نرس ها، مهندسين و کارکنان اداري بايد هم در خلال طراحي و هم در مراحل ساخت، همکاري نزديکي با هم داشته باشند، زيرا طرح اوليه در هر مرحله قبل از تکميل مي تواند به دليل عدم پيش بيني توسعه که ايجاد نقص و اشتباه مي کند تغيير يابد.

8 تا 10 سال طول مي کشد تا يک پروژه بيمارستاني از مرحله گفتگو براي طرح اوليه به مرحله بهره برداري برسد. اين زمان برابر زمان مورد نياز براي پيشرفت و ايجاد يک نسل جديد تکنولوژي پزشکي است که اين امر باعث اين خطر مي شود که اگر روش هاي طراحي و ساخت معمولي مورد استفاده قرار گيرد، ساختمان در زمان بهره برداري خارج از رده باشد.

براي آن که طرح ساختمان واقعيت گرايانه باشد، همکاري با حرف و صنايع مربوطه از شروع کار از اهميت برخوردار است. به عنوان مثال، از آن جا که ابعاد و اندازه هاي تجهيزات به موازات پيشرفت هاي تکنولوژي کامپيوتر مرتبا در حال تغيير است، اين امر در نظام فضاها تاثيري به سزا دارد. ابعاد دپارتمان هاي خاص (مثلاً راديولوژي و راديوتراپي) نيز در سال ها اخير تغيير قابل ملاحظه اي داشته است به طوري که مشاوره با کاربران موردنظر از اهميت بالايي برخوردار است.

اصلاحات خدمات بهداشتي، تأثير به سزايي به طراحي بيمارستان ها در آينده خواهد داشت به همان تربيت که روند خروج تخصص هاي پزشکي از بيمارستان هاي عمومي و ساخت مراکز کلينيک جداگانه با مديريت خاص خود (مثلاً راديولوژي، کلينيک هاي روزانه سالمندان، مراکز درماني سيار) وجود دارد. به علاوه، عوامل جلوگيري از حريق و

کاهش سروصدا و نيز مقررات ساختمان سازي و ضروريات گروه هاي حرفه اي مربوطه تأثير بيشتري بر طراحي مي گذارند.

دوره کاربري : بافت ساختمان، کارهاي داخلي و تجهيز، مشمول دوره هاي زماني متفاوت کاربري است.

براي آن که قابليت انعطاف براي جانمايي بخش هاي مختلف وجود داشته باشد، سازه را بايد تا حد امکان از نوع قاب انتخاب نمود. تاسيسات و عناصر داخلي، بسته به دپارتمان و دوره هاي زماني، تقريبا هر 5 تا 10 سال تغيير مي کند که مي تواند بر ترتيب فضاها تأثير داشته باشد، به خصوص براي تجهيزات بزرگ تخصصي نصب و حذف اين تجهيزات را بايد در طول مرحله طراحي در نظر داشت به طوري که ساختار ساختمان دچار تخريب و بازسازي نشود (البته مي تواند اثرات هزينه اي جدي در برداشته باشد.)

اقتصاد : تغييرات احتمالي، در کاربري بر طراحي ساختمان و متدلوژي ساخت و ساز اثر مي گذارد. اين معيار را بايد در ارزيابي هاي اقتصادي و مراحل کاري و ترتيب کلي اعمالي اداري و عملکردي در نظر گرفت.  هزينه هاي ساختماني .

هزينه هاي ساختماني بايد با مقررات مربوطه هماهنگ باشد. نمونه تخصيص هزينه ها به تريبت زير است:

طراحي ساختمان هاي جديد، بايد براي هر تخت بيمار حدوداً m²100-70 وm²280-200 براي هر تخت (براي تغييرات) در نظر گرفت (که در برگيرنده تمامي فضاهاي جانبي همچون کنترل هاي محيطي و فضاهاي ذخيره سازي و انبار است).

قوانين طراحي : بيمارستان ها اغلب در چندين فاز ساخته شده و يا در مراحلي به بيمارستان هاي موجود اضافه مي شوند.

 پيوستگي : از ابتداي اولين مراحل طراحي، شفافيت، وضوح و صميميت بايد در ميان تيم طراحي، براي پيوستگي ميان حوزه هاي عملياتي به وجود آيد. نياز به همکاري نزديک ميان دپارتمان هاي متعدد بيمارستاني، با نزديک بودن به هم تسهيل مي شود.

مفاهيم طراحي : در بيمارستان اهميت چنداني ندارد. از نظر برخي متخصصين، اتاق هايي در قسمت شمالي لازم است تا بيماران در معرض نور مستقيم آفتاب نباشند.

پایان نامه پروژه طرح مرکز بهداشتی و درمانی شهری – طراحي بيمارستان