مقاله کامل چابکی سازمان

چابکی سازمان
چكیده
در بازار رقابتی، نیاز مبرمی به توسعه و بهبود انعطافپذیری و نیز پاسخگویی سازمان وجود دارد. امروزه بسیاری از سازمانها و شرکتها با رقابت فزاینده پایدار و نامطمئنی روبهرو هستند، که به واسطه نوآوریهای تکنولوژیکی، تغییر محیط های بازاری و نیازهای درحال تغییر مشتریان، شدت یافته است. این وضعیت بحرانی موجب اصلاحات عمدهای در چشمانداز استراتژیک سازمان، اولویت های کسب و کاری، و بازبینی مدلهای سنتی و حتی مدل های نسبتاً معاصر شده است. بهعبارتی میتوان گفت رویکردها و راه حلهای گذشته دیگر قابلیت و توانایی خود برای رویارویی با چالشهای سازمانی و محیط بیرونی را از دست داده‌اند. سازمانها باید با رویکردها و دیدگاه‌های جدیدی و نو به این تقاضاهای متغیر پاسخگو باشند. در این مقاله سعی شده تا مفهوم چابکی، ابعاد و اهمیت آن را مورد بررسی قرار دهیم.
کلمات کلیدی: چابکی.

انعطاف پذیر، دارا بودن نیروی کار دانش پذیر، و ساختار مدیریتی مشوق نوآوریهای تیمی(چه در داخل و چه در بین سازمان ها)است. اگر سازمانهای آمریکایی نتوانند به سمت تولید چابک حرکت کنند، استاندارد زندگی در این کشور با خطر جدی مواجه خواهد شد(هرمزی،2001).
تعاریف مفهوم چابكی
واژه چابک در فرهنگ لغت، به معنای: حرکت سریع، چالاك، فعال، و چابکی توانایی حرکت به صورت سریع و آسان، و قادر بودن به تفکر به صورت سریع و با یک روش هوشمندانه است. ریشه و زادگاه چابکی،ناشی از تولید چابک است و تولید چابک مفهومی است که طی سالهای اخیر عمومیت یافته و به عنوان استراتژی موفق توسط تولیدکنندگانی که خودشان را برای افزایش عملکرد قابل ملاحظهای آماده میکنند،پذیرفته شده است. در چنین محیطی، هر سازمانی باید توان تولید همزمان محصولات متفاوت و با طول عمر کوتاه، طراحی مجدد محصولات، تغییر روشهای تولید، و توان واکنش کارآمد به تغییرات را داشته باشد. در صورت داشتن چنین توانمندیهایی، به آن بنگاه تولیدی، سازمان چابک اطلاق خواهد شد. تعریفهای زیادی برای چابکی ارائه شده است اما هیچ یک، مخالف با یکدیگر نبوده، یکدیگر را نقض نمیکنند. عموماً این تعریفها، ایده سرعت و تغییر در محیط کسب وکار را نشان می دهند. با توجه به جدید بودن بحث چابکی،تعریف جامعیکه مورد تائید همگان باشد، وجود ندارد.
به باور شریفی و ژانگ(2001) چابکی به معنای توانایی هر سازمانی برای حسگری، ادراك و پیش بینی تغییرات موجود در محیط کاری است. چنین سازمانی باید بتواند تغییرات محیطی را تشخیص داده، به آنها به عنوان عوامل رشد و شکوفایی بنگرد. آنها در جایی دیگر چابکی را توانایی فائق آمدن
بر چالشهای غیرمنتظره برای رویارویی با تهدیدهای بیسابقة محیط کاری و کسب مزیت و سود از تغییرات به عنوان فرصتهای رشد و پیشرفت تعریف میکنند.

ویژگیهای سازمان چابک
هدف سازمان چابک عبارت است از غنی سازی و ارج نهادن به مشتریان و کارکنان و حفظ بقا و سهم بازار، که اساسا برای کار مجموعه ای از قابلیتها را برای انجام واکنش مناسب نسبت به تغییراتی که در محیط کسب و کار روی می دهد، در اختیار دارد. هر چند شرایط کاری که در آن اکثر شرکتها خودشان را می یابند، بر اساس تقاظای ناپایدار و غیر قابل پیش بینی و نیز افزایش ضرورت پیروی از چابکی ذکر می شود. از این رو مهمترین عامل محرك در چابکی تغییر است. انواع مشخصات یا ویژگی های سازمان چابک در ادامه بصورت مختصر توضیح داده شده است.
مبتنی بودن بر اطلاعات
غیر متمرکز است ولی از نظر فناوری شدیداً متمرکز عمل میکند.
تمرکز فعالیتهای سازمان مجازی حول شایستگیهای منحصر به فرد آن است.
انعطافپذیر، قابلیت سازگاریداشتن و چابک و سریع است.
سرمایه گذاری های آن بهینه بوده وهزینه های سربار در آن حذف میشود.
خلاق، پویا، سازگار و همراه باساختاری مجازی مبتنی بر کار گروهی است.
تمرکز روی قابلیتهای کلیدی سازمان های همکار
پروژهای این سازمانها توافق برای برنامه ریزی کوتاه مدت
منحل شدن این سازمانها درصورت کاهش سوده ای حاصله از همکاری
فقدان سلسله مراتب بدین معنی که هیچ یک از اعضا نباید تحت نفوذ دیگری باشند.
حداکثرانعطاف پذیری سازمانی
ضرورت وجود زیرساختارهای اطلاعاتی و ارتباطی لازم
ضرورت وجود اعتماد و اطمینان متقابل بین شرکتهای همکار (جعفر نژاد احمد، زارعیعلی رضا، 1384).
اصول طراحی سازمان چابک
این اصول برای هرسازمانی که میخواهد درجهت پاسخگویی و پیش بینی تغییرات بهتر از رقبایش عمل کند، لازم است. این اصول به شرح زیراست:
استراتژی منبع: مجموعه ای از تصمیماتی بوده که به تعریف و یکپارچگی منابع داخلی و خارجی می پردازد.ابتدابه
تشخیص خدماتی که در سازمان باید انجام شود، پرداخته و سپس مسئولیت افراد را به آنان واگذارخواهد کرد.
مدیریت منابع: نقش مؤثری در به کار گیری افراد، مهارتها و شایستگیها در جای مناسب خود دارد و به سازما ن در تخصیص درست منابع کمک خواهدکرد.
شایستگیها: هرآنچه که باعث تشخیص بهترین عملکردهای سازمانی شود، اصطلاحا شایستگی نامیده می-شود. در گذشته، سازمانهای اطلاعاتی سنتی برمهارتهای تکنیکی(فنی)تکیه داشته اند ولی با حرکت به سمت چابکی باید به شایستگیها توجه زیادی معطوف گردد.
رهبری: درسازمانهای چابک رهبری کمتر بر روی کنترل دستوری متمرکز است و بیشتر روی آماده سازی،هدایت، اثرگذاری، تفویض اختیار و متقاعد سازی تمرکزدارد.
نوع فرآیندها: دراینجا تأکید روی چگونگی انجام کارتوسط سازمان است. به طورکلی تمامی فرآیندها دارای چهار خصیصه کلیدی هستند: قابل مشاهده، قابل اندازه گیری، قابل تکرار و قابل تنظیم.
ساختاربندی: بیشتربرساختارسازمانی تمرکز دارد و اینکه اجزای سازمان چگونه درکنارهم قرارگیرند. یک سازمان چابک دارای ساختارقابل انعطاف است(نیک پور،1391).
مزایایی چابكی سازمان
برخی از مزایایی چابکی بصورت خلاصه مطرح بیان شده است:
پیش برد سریعتر سازمان به سمت هدفهای ازپیش تعیین شده
خدمت رسانی بهتر، کاهش قیمتها و ثبات سازمان
کسب ارزش درقبال سرمایه گذاری در زمینه فناوری اطلاعات
کسب برتریهای تکنولوژیکی درعرصه رقابتی
پیشرفت ساختار فرآیندهای سازمانی
افزایش رضایت خاطر کارکنان
کاهش حجم بودجه اختصاصی در زمینه فناوری اطلاعات
برقراری هماهنگی لازم بین سرویس دهندگان فناوری اطلاعات
توانایی سازمان در تغییرفرآیندها و بهبود عملیات کاری
پاسخگویی سریعتر سازمان به نیازهای مشتری
پاسخگویی مناسب به تغییرات
توسعه چشم گیر مهارتهای کارکنان
افزایش ارزش های کاری وعملیاتی
پیشرفت ساختار فرآیندهای سازمانی
بهبود کنترل هزینه وافزایش کارایی سازمان به دلیل کنترل وکاهش هزینه ها
افزایش سطح بهرهوری سازمان ( جعفر نژاد، زارعیعلی، 1384).
قابلیتهای چابكی
عبارت است از توانایی هایی که باید درسازمان ایجاد شود، تا سازمان از قدرت مورد نیاز برای پاسخگویی به تغییرات بر خوردار باشد و عبارتند از:
قدرت پاسخگویی
عبارت از توانایی شناخت تغییرات وپاسخ سریع به آنها است. که شامل موارد زیر می باشد:
احساس، درك وپیش بینی تغییرات
واکنش سریع و فوری به تغییر
ایجاد، اصلاح و بهبود تغییر
شایستگی
عبارت است از مجموعه وسیعی از تواناییها، که بهره وری فعالیتها را در جهت رسیدن به اهداف سازمان تأمین میکند. شایستگی شامل موارد زیر می باشد:
داشتن دیدگاه استراتژیک
فناوریهای مناسب سخت افزاری و نرم افزاری
کیفیت محصول
اثربخشی هزینه
بالا بودن معرفی محصولات جدید
مدیریت تغییر
قابلیت دانش و شایستگی افراد
اثربخشی و کارایی عملیات
هماهنگی داخلی وخارجی
یکپارچه سازی
انعطاف پذیری
عبارت است از توانایی تولید و ارائه محصولات گوناگون و دستیابی به اهداف مختلف با منابع و تجهیزات یکسان. انعطاف پذیری در چهار حوزه زیرمدنظر می باشد:
انعطاف پذیری درحجم محصول
انعطاف پذیری درتنوع محصول
انعطاف پذیری سازمان
انعطاف پذیری افراد
سرعت
عبارت است ازتوانایی انجام دادن عملیات در کوتاه ترین زمان ممکن که شامل:
سرعت عرضه محصولات جدید به بازار؛- تحویل سریع و به هنگام محصولات؛ وسرعت در زمان عملیات می باشد و در نهایت فراهم کننده‌های چابکی که عبارتند ازسازمان، نیروی انسانی، تکنولوژی و نوآوری، که در واقع به عنوان عوامل ایجاد کننده چابکی در سازمان به حساب میآیند (نیک پور امین،1391).
مضامین کلیدی در مفهوم چابكی
مدیریت شایستگی کلیدی: به معنای مجموعهای ازفرآیندها یادگیری جمعی است که بر توسعه وتشریک دامنه متنوعی از
مهارتها وقابلیتها توجه داشته و سبباستحکام و قوت سازمان میگردند. که بر دو سطح فردی و سازمانی اشاره دارد. شایستگیکلیدی در سطح نیروی انسانی عبارت است از مهارتها، دانش، رفتارها و تجربیات با سرمایه گذاری در تعلیم و تربیت نیروی انسانی، می توان شایستگی کلیدی کارکنان را افزایش و توسعه داد.
سازمان مجازی: شکل و گونه ای جدید از سازمانها است در سازمان های مجازی عامل مهمی که مجازی بودن را تعیین می کند،واگذاری فعالیتها به سازمانهای دیگر و خدمات و کالا با همکاری واحدهای خارج از سازمان است(جعفر نژاد احمد، شهایی بهنام،1386).
انواع سازمان های مجازی
سازمان پارندی: فعالیتهای غیر راهبردیدر زنجیره ارزش را مشخص می کند وبه واحدهای خارجی محول یا برون سپاری میکند.
سازمان شبکه ای: مشتمل برواحدهای سازمانی که به یکدیگر پیوند خورده اند و برای نیل به اهدف مشترك راهبردی با هم فعالیت میکنند.
سازمان های بدون مرز: فاقد مرزهای سنتی هستند و جریان روان اطلاعات و ارتباطات با واحدها برقرار است.
سازمان سه وجهی شبدری: جز شکل های جدید سازمانی که توسط چارلز هنری معرفی شد ساختاران شبیه برگهای نوعی شبدر است.
نخستین برگ نشان دهنده کارکنان کلیدی سازمان دومین برگ نماینده مقاطعه کاران یا پیکانکارانسومین برگ نماینده کارکنان منعطف یا پاره وقت (ابراهیمیان جلودار،1390).
قابلیت های تجدید ساختار: سازمانهای چابک به آسانی میتوانند تغییر قابل توجهی را در تمرکز، تنوع بخشی و نوسازی کسبو کار خود برای تسریع در رسیدن به یک هدف خاص

فایل : 18 صفحه

فرمت : Word