مقاله کامل پیشنهادهایی برای برگزاری یک کلاس با دو معلم

پیشنهادهایی برای برگزاری یک کلاس با دو معلم
مقدمه: ​اگر امکان فراهم کردن دو معلم در کلاس درس وجود داشته باشد، چگونه میتوان از وجود آنها بهره برد به طوری که کار آموزشی انجام شده نتواند توسط یک معلم به انجام برسد. اگر طرح درسی تهیه شود که هر قسمت به عهده یکی از معلمان باشد و در طول درس دادن یک معلم، معلم دوم به کار دیگری مشغول نباشد به راحتی همین کار را می توان با یک معلم به انجام رساند، بدون آن که راندمان کار آموزش پایین بیاید. این که از دسترسی به دو معلم بتوان در کلاس درس بهره برد، باید چنان مورد استفاده قرار گیرد که راندمان کار آموزش چندین برابر شود. برای چنین بهره وری بالایی لازم است که مسئولیتهای آموزش بین دو معلم تقسیم شود و هر کدام به پاسداری از ابعاد خاصی از آموزش مشغول باشند. در این مقاله، چندین مدل برای تدریس دونفره ارائه خواهیم داد که در تعلیم و تربیت در کلاس درس بهره وری بیشتری از یک معلم باتجربه داشته باشند. مقایسه کارآمدی این روشها باید با به بوته آزمایش گذاشته شدن آنها صورت پذیرد که این نیاز به حمایت معلمان کارآزموده دارد. بدیهی است از دریافت گزارش اجرا و نظریات اصلاحی معلمان بسیار خوشحال خواهیم شد. به علاوه، معلمان محترم ممکن است مدلهای کارآمدتری از مدیریت کلاس توسط دو معلم در ذهن داشته باشند که خواهشمندیم آنها را با نویسنده این مقاله در میان بگذارند.
همچنین روش هایی برای رکورد کردن کار همزمان دو معلم توصیه میشود که در زمان شکوفایی کاربرد فضای مجازی بسیار کارآمد خواهد بود. رکورد کار همزمان دو معلم در کلاس درس برای استفاده در فضای مجازی یک دشواری جدید است
که نیاز به نوآوری و بازبینی همه اهالی آموزش دارد تا به یک راه حل نهایی و کارآمد منجر شود.
فصل 1: مدلهای سر معلم و کمک معلم
1- سر معلم پای تخته و کمک معلم کنار دانش آموزان
در این مدل سرمعلم طرح درس را آماده میکند و آن را در کلاس به اجرا میگذارد. کمک معلم نیز به عنوان دستیار سر معلم در کلاس خدمت میکند. مثلا ممکن است سر معلم کلاس را به گروههایی تقسیم کند و خودش و کمک معلم به گروهها سر بزنند و به سوالاتشان پاسخ دهند و یا از گروهها سوالاتی بپرسند و کارگروهی آنها را ارزیابی کنند که در این صورت تعداد گروهها نباید بیش از 4 تا 6 گروه باشند تا دو نفر بتوانند به راحتی به آنها رسیدگی کنند. بنابراین، با توجه به تعداد دانش آموزان کلاس، باید تعداد اعضای گروهی را چنان تنظیم کرد که تعداد گروهها زیاد نشوند.
کمک معلم میتواند در هنگام تدریس معلم به دانش آموزان توجه کند و ببیند چه کسانی به درس توجه می کنند و چه کسانی تمرینهای مطرح شده را حل کرده اند و اگر کسی از کلاس عقب افتاده است به او در رسیدن به کلاس کمک نماید. بلکه میتواند روش تدریس معلم را در ذهن خود یا با توجه به عکس العمل دانش آموزان نقد کند و به او پیشنهاد کنید که چه محتوایی را دوباره و چه محتوایی را به روش دیگر و حتی چه محتوای جدیدی را در برابر دید دانش آموزان قرار دهد. کمک معلم می تواند به دانش آموزان به صورت فرد به فرد یا گروه به گروه تمرینهایی پیشنهاد کنید که برای درونی سازی محتوای آموزش داده شده آنها را کمککند. نکته کلاس دونفره این است که هر دو در طی کلاس در جهت آموزش بهتر فکر و تلاش کنند وگرنه در اکثر موارد سرمعلم به تنهایی میتواند نقش کمک معلم را خودش ایفا کند به شرط آنکه از پیش ذهن خود را آماده کرده باشد. اما هدف از
وجود کمک معلم این است که ارتباط سینه به سینه بیشتری بین معلمان و دانش آموزان برقرار شود. با توجه به این که زمان کلاس محدود است این ارتباط نزدیک توسط دو معلم بهتر انجام میشود. لازم به ذکر است که مدلهای سر معلم و کمک معلم مدلهای پرکاربرد و مشهوری هستند و بیشتر آنها در مدارس به کار برده میشوند. در صورتی که در این مقاله به مدلهای دو سر معلم در کنار هم تاکید داریم و برای بررسی مدلهای جدید دو سرمعلم، مدلهای سر معلم و کمک معلم را مرور می کنیم. در بعضی از این مدلهای سر معلم و کمک معلم هر دو نفر همزمان درگیر خدمت به دانش آموزان هستند و در بعضی از این مدلها سرمعلم و کمک معلم در یک کلاس به نوبت یا در دو کلاس متفاوت به خدمتگزاری مشغولند. در مدل سر معلم پای تخته و کمک معلم کنار دانش آموزان سر معلم و کمک معلم هر دو در یک کلاس به طور همزمان انجام وظیفه می کنند. این مدل در سطوح دبستان و راهنمایی بسیار پرکاربرد است.
2-سر معلم تدریس درس و کمک معلم حل تمارین
در بعضی دانشگاهها و دبیرستانهای بزرگ کلاس حل تمرین جدای از کلاس درس برگزار می شود و نیز توسط خود سرمعلم تشکیل نمیشود و یک کمک معلم به حل تمارین می پردازد. البته می توان این مدل را همزمان در یک کلاس نیز به کاربرد. اما ببینیم یکی نبودن مجری تدریس و مجری حل تمارین چه فواید آموزشی ای می تواند داشته باشد. اولا که تدریس و حل تمرین تأکیدات متفاوتی دارند و به روشهای متفاوتی به آموزش خدمت می کنند و لذا شخصیتی که برای تدریس مناسبتر است با شخصیتی که برای حل تمرین مناسبتر است، متفاوت است و اگر این دو وظیفه توسط یک فرد انجام شود فرد باید از شخصیتی به شخصیت دیگر تغییر شخصیت بدهد و این کار آسانی نیست.
تمرکز زیادی لازم دارد و بسیار خسته کننده است و نیرویی که ازیک فرد می گیرد بیش از دو برابر نیرویی است که از دو نفر با تأکیدات آموزشی مختلف می گیرد. مثل این است که یک پدر در خانواده ای که مادرش را ازدست داده هم نقش پدر را ایفا کند هم نقش مادر. این کار سخت تر است از این که پدر نقش خود را دو برابر انجام دهد. چون تغییر شخصیت از شخصیت پدر به مادر و برعکس بسیار انرژی گیر است. اگر کمک معلم در هنگام تدریس سرمعلم شاهد تدریس او باشد و یا سرمعلم هنگام حل تمارین شاهد آموزش کمک معلم باشد به آنها کمک می کند که کاستیهای یکدیگر را در روش آموزش خود جبران کنند. به همین دلیل توصیه می شود در دانشگاهها اگر سر معلم وکمک معلم نمی توانند در کلاسهای همدیگر شرکت کنند، فیلم ضبط شده کلاس همدیگر را دردسترسداشته باشند تا تصمیم بگیرند چگونه کاستیهای یکدیگر را در کلاس خود جبران کنند. چنین امکاناتیپیش از این ممکن نبود چرا که برای ضبط کردن یک کلاس درس پیش از رشد اخیر تکنولوژی لازمبود این کار توسط کس دیگری انجام شود و نیاز به نیروی انسانی بیشتری می داشت. اما امروزه دراکثر کلاسهای درس و سالنهای دانشگاه امکانات ضبط همزمان درس توسط خود معلم وجود دارد. به خصوص در کلاسهایی که در فضای مجازی برگزار می شود، چنین امکاناتی تعبیه شده است. در مدلی شبیه به این، سرمعلم در یک کلاس بزرگ به تدریس کلیات می پردازد و کمک معلمان در کلاسهای کوچکتری به توضیح درس و حل تمارین و آموزش سینه به سینه اقدام میکنند. در این روش دوم هندسه تعلیم و تربیت با مدل تدریس توسط سر معلم و حل تمارین توسط کمک معلم تفاوت دارد.
لذا بخش جداگانه ای را به آن اختصاص می دهیم.
3- سر معلم تدریس کلاس بزرگ و کمک معلم تدریس کلاسهای کوچک
در بسیاری از دانشگاهها این امکانات فراهم است که تدریس کلاس توسط یک استاد تمام انجام شود، ولی دستیاران آموزشی دانشجویان ارشد و دکترا باشند که کمک هزینه تدریس دریافت می کنند.
این مدل، امکان این را فراهم میکند که استاد تمام و دستیاران هر کدام به ابعاد مختلفی از آموزش تأکید کرد. مثلا در مدل قبلی، استاد تمام تدریس درس و دستیاران حل تمارین را به عهده داشتند. یا در مدلی دیگر، استاد تمام به ابعاد فلسفی محتوا می پردازد و دستیاران به ابعاد محاسباتی و اثبات و حل مسئله محتوا می پردازند. یا در مدلی دیگر استاد تمام، مروری بر سبکهای شناختی مختلف میکند و هر دستیاری در کلاس خود با توجه به سبک شناختی دانشجویان که همدست شده اند، به تدریس جزئیات می پردازد. یا در مدلی دیگر، استاد تمام از کلیات به جزئیات و از جزئیات به کلیات حرکت می کند، ولی دستیار آموزش تنها به دیدگاه جزءنگرانه و محاسباتی و استدلالی در تدریس خود کفایت می کند. در همه این مدلها مهم است که دستیار تدریس استاد تمام را شاهد باشد و استاد تمام، بر
تدریس دستیاران خود نظارت داشته باشد. و این ایجاب می کند استاد تمام و دستیاران در جلسات متعددی بیرون کلاس درس ملاقات داشته باشند تا خود را هماهنگ کنند و یا از طریق فضای مجازی و یا ضبط محتوای کلاسها از کار کلاسی همدیگر مطلع شوند. البته تدریس در کلاسهای بزرگ هم به روش سنتی ممکن است و هم به روشهای نوین و در این صورت ممکن است استاد تمام، برای تهیه محتوای تدریس خود و جمع
آوری مثالهای مناسب و تهیه اسلاید به کمک دستیاران خود محتاج شود.
گاهی تعداد این دستیاران در اختیار استاد تمام به اندازه کافی هست و گاهی استاد تمام ناچار است نیروهای خود را بین دو خدمت مختلف تهیه محتوای مجازی و برگزاری کلاسهای کوچک تقسیم کند. در روشی دیگر، ممکن است کلاسهای کوچک حذف شوند و استاد تمام همه نیروهای دستیار خود را وقف تهیه محتوای آموزشی برای کلاس مدرن به کمک تکنولوژیهای آموزشی نماید. انواع کمک هایی که دستیاران آموزشی می توانند به استاد تمام درس بکنند در بخش بعد رده بندی می شوند و حاصل یک سیستم همکاری است که به کلی با مدل تدریس کلاس بزرگ توسط سر معلم و تدریس کلاسهای کوچک توسط دستیاران و کمک معلمها متفاوت خواهد بود. مهمترین نکته ارتباط سینه بهسینه است که با ارتباط مجازی جایگزین خواهد شد.
​4- سرمعلم ارائه محتوا و کمک معلم تولید محتوا و طراحی تکنولوژی آموزشی
در این مدل، تنها سر معلم با دانش آموزان برخورد می کند و ارتباط کمک معلمان با دانشآموزان از طریق فیلمهای از پیش ضبط شده یا از طریق ارتباط مجازی است. گاهی خود معلم نیز با دانش آموزان ارتباط مجازی دارد، اما محتوای آموزشی او مثل اسلایدها و نرم افزارهای کمک آموزشی و تهیه فیلمهای آموزشی تهیه و طراحی مسائل و در دسترس قرار دادن آنها و هم تصحیح راه حل های دانش آموزان توسط کمک معلم انجام میشود. بسیار اتفاق می افتد که در این نظام آموزشی این کمک معلم است که طراح اصلی سیستم آموزشی است و سرمعلم تنها نقش اجرایی و ویترینی دارد. در بعضی دانشگاههای خصوصی، پدر و مادرها اصرار دارند که تدریس دروس توسط استاد تمام ها انجام شود ولی استاد
تمام ها رغبتی به وقت گذاشتن زیاد برای دروس پایه ندارند این است که از دستیاران خود که معمولا دانشجویان ارشد یا دکترا هستند درخواست می کنند که مسئولیت طراحی نظام آموزشی را برعهده بگیرند و از پشت صحنه کلاس را حمایت کنند تا استاد تمام لازم نباشد وقت زیادی را برای درس هزینه کند. ولی در ویترین کلاس این استاد تمام است که نقش ایفا می کند. متاسفانه در دانشگاههایی که از این سبک آموزش بهره می برند حق الزحمه کمک معلم که وظیفه اصلی درس را برعهده دارد به درستی پرداخت نمی شود و معمولا استادان از دانشجویان محقق دکتری که زیر دست خود دارند بهره می برند و این خدمات را از ایشان می گیرند.
بسیاری این کار سخت را به دانشجویان سپردن نمونه ای از بهره کشی علمی اساتید از دانشجویان خود می دانند و آن را تقبیح می کنند و بسیاری دانشجویان نیز که از زحمات اساتید خود راضی و متشکر هستند، وظیفه خود میدانند که در چنین صحنه هایی به استاد خود کمک کنند. به خاطر چنین مناسبت هایی است که این همکاری معمولا در دانشگاهها به اجرا گذاشته می شود و نه در دبیرستانها. معلمان دبیرستان در صورتی که از تکنولوژی آموزشی استفاده می کنند ناچارند از منابعی که انتشارات ها در اختیارشان قرار می دهند یا از اینترنت می یابد استفاده کنند وگرنه به ناچار وقت زیادی برای هر کلاس درس باید در پشت صحنه برای حمایت تدریس خود قرار دهند. در چنین مدلهایی ارتباط سینه به سینه حداقلی است. مدلهای دیگر نیز وجود دارند که ارتباط سینه به سینه حداکثری است.
​5- سر معلم تدریس و کمک معلم پاسخ به سوالات دانش آموزان بعد از کلاس
در بسیاری از دبیرستانها و هم در دانشگاهها در تدریس دروس سرویس و هم در تدریس بسیاری از دروس پیشرفته سر
معلم در کلاس تدریس می کند و در حد ارتباط معلم و دانش آموز با آنها ارتباط سینه به سینه دارد. بعد دانش آموزان در ساعات خاصی به جلسات مشاوره و حل تمرین و مباحثه می روند و نفر به نفر با دستیاران آموزشی یا خود سر معلم ارتباط برقرار می کنند. هرچند در این مدل هم اطلاع داشتن کمک معلمان از روش تدریس سرمعلم بسیار کمک می کند، اما چندان هم کلیدی نیست. لذا این مدل در بین نظامهای آموزشی سنتی بسیار طرفدار دارد. ناگفته نماند که مدل مباحثه حوزه ای که بعد از درس دانش آموزان دونفر دونفر به مباحثه می پردازند، بسیار شبیه اینمدل است. جز این که کمک معلم می تواند دانش آموز سال بالایی و یا حتی یک معلم با تجربه باشد ودر مدل مباحثه حوزهای دو طرف این ارتباط دانش آموزان هستند. ارتباط سینه به سینه دانش آموزاندر مدارس و دانشگاهها نیز برقرار می شود. چه بسیار پیش میآ ید که دو یا چند دانش آموز با کمکیکدیگر به خواندن و فهمیدن دروس دانشگاهی بپردازند. اما این ارتباط مانند سیستم مباحثه ای حوزهسیستماتیک نیست که فرهنگ باشد هر دانشجویی با دانشجویی خاص هم مباحثه شود و در دروسمختلف با یک نفر مباحثه کنند. اما با این حال در فرهنگ امروز دانشجویی بدیلی برای هم مباحثه وجود دارد. در همه این سیستمهای کلاس دو نفره سرمعلم و کمک معلم که تا به حال معرفی کردیم ابتکار عمل به دست سرمعلم است. اما سیستمهایی نیز وجوددارد که در آنها ابتکار عمل بین سرمعلم و کمک معلم تقسیممیشود. این سیستمها قدمی به کلاسی با دو سرمعلم نزدیکترند. چرا که ارزشها و استانداردهای هر دو نفر در کار تدریس مورد توجه قرار می گیرد که متفاوت است با نظام هایی که تا به حال مورد بررسی قرار گرفته اند. در اینجا کم کم مشکلات ناشی از دو استاندارده بودن کار تدریس خود را نشان می
دهند و باید راه حلی برای حل و فصل این اختلاف نظرها پیدا کرد. تا جایی که یک نفر سرمعلم است، سرمعلم حق وتو دارد. اما وقتی به جای سبک تدریس سرمعلم و نقد و راهنمایی کمک معلم و یا برعکس تدریس کمک معلم و نقد و راهنمایی سرمعلم هر دو نفر سرمعلم هستند، مشکل تصمیم گیری نهایی در مورد استانداردهای آموزشی پیش می آید.
6- کمک معلم پای تخته و سرمعلم نقاد و راهنما
در بسیاری از مدارس به طور سنتی آموزگاران تازه کار سر کلاس آموزگاران با تجربه می نشستند و روش تدریس ایشان را می آموختند و بعد آموزگار با تجربه به تماشا می نشست و تدریس آموزگار تازه کار را نقد می کرد. این خود ایده ای کارآمد برای یک همکاری بین سر معلم و کمک معلم است. کمک معلم زحمت پیاده سازی درس پای تخته و اجرای آن در کلاس را می کشد و سر معلم به اندیشه می پردازد و نقد میکند و سعی می کند با راهنمایی هایی روش تدریس کمک معلم را بهبود بخشد. البته همان طور که در بخش قبل هم آمد می توان این دو نقش را جابجا کرد و سر معلم تدریس کند و کمک معلم به نقد و راهنمایی بپردازد. اما معمولا بهتر است که کسی که تجربه بیشتری دارد نقاد باشد. اما این نقد و راهنمایی ها میتوانند درباره چه موضوعی باشند؟ سرمعلم می تواند تذکری در مورد روش تدریس بخش خاصی بدهد. یا توجه کلاس را به حالت خاصی جلب کند. یا تمرینی برای درک عمیق تر کلاس در برابر دانش آموزان قرار دهد یا توضیحات بیشتر و مکملی را در کلاس مطرح کند. یا تدریس قسمتی از درس را برای تصحیح کمک معلم تکرار کند یا روش کمک معلم در تدریس را نقد کند یا مبانی تدریس را حین تدریس به او آموزش دهد و یا برخورد با دانش آموزان خاص در کلاس را هدایت کند. بلکه می توان روشهای آموزش کمک معلم را برای دانش آموزان شفاف نماید و به آنها اجازه
بدهد بفهمند در برابر چه نظام آموزشی قرار گرفته اند و بر سر شناخت آنها چه خواهد آمد. اگر کمک معلم روش دیگری برای تدریس انتخاب می کرد چه فرقی میکرد. انگار که نظام آموزشی همچون شیشه ای شفاف است و دانش آموزان درون آن را و اهداف آن را به خوبی می توانند ببینند و می فهمند در برابر چه ساختاری قرار گرفته اند و این مهمترین نقش مکملی است که سر معلم می تواند ایفا کند. البته فضای مجازی و تکنولوژی هم می تواند به سرمعلم و کمک معلم کمک کند. وظیفه آماده کردن بسته آموزشی برای کلاس درس به عهده کمک معلماست. البته می توان در یک کلاس مدرن نقش سرمعلم تدریس باشد و کمک معلم که بسته آموزشی راتهیه کرده است در هنگام درس به ضبط کردن تدریس معلم می پردازد. با این کار تجربه آموزشضبط شده می تواند به عنوان محتوای مجازی بعدها مورد استفاده قرار گیرد. هدف مدلهای با دو سرمعلم این است که برتریهای کلاس مدرن و کلاس سنتی را در کنار هم جمع کند. پیش از آنکه مدلهای با دو سر معلم را بررسی کنیم به مدل مدرن می پردازیم.
7- سرمعلم مجری و کمک معلم ضبط کننده تجربه آموزشی و تهیه کننده بسته آموزشی
در اینجا سعی داریم یک کلاس مدرن را توصیف کنیم و آن را توسط توصیف خدماتی که کمک معلم به سرمعلم میتواند انجام دهد توضیح می دهیم. در هنگام تدریس سر معلم، کار کمک معلم ضبط جلسه درس و سوالات دانش آموزان است. اما بیشتر زحمت کمک معلم مربوط به پیش از کلاس و پس از کلاس است. قبل از کلاس تهیه بسته آموزشی که تشکیل شده است از اسلایدهای سرمعلم و نرم افزارها برای نمایش در کلاس و ویدئوهای آموزشی کوتاه و سوالات حل شده و تمریناتی که با استفاده از تکنولوژی طراحی شده اند. بلکه کمک معلم پیش از کلاس می تواند طراحی کند که سبکهای یادگیری مختلف با

فایل : 30 صفحه

فرمت : Word