مقاله کامل مهمترین گیاهان دارویی در درمان افسردگی

مهمترین گیاهان دارویی در درمان افسردگی
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف بررسی مهمترین گیاهان دارویی در درمان افسردگی صورت گرفته است. در این پژوهش شش گیاه هوفاریقون،اسطوخودوس، جینسینگ، بابونه، زعفران و بادرنجبویه از نظر گیاه شناسی، گیاه و استخراج آن، مواد مؤثره و فارماکولوژی بر اساس جستجو در منابع معتبر گیاهان دارویی و پزشکی مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس مطالعات صورت گرفته هر کدام از این گیاهان به نوعی بر کنترل افسردگی اثر گذار‌ می‌باشند و میزان تأثیر هر کدام نیز با توجه به مقدار مورد استفاده متفاوت‌ می‌باشد. مهمترین بیماری‌های قابل درمان توسط این گیاهان علاوه بر افسردگی انواع سردردهای عصبی و تنشی، طبش قلب و اضطراب، ضعف حافظه،آلزایمر یا زوال عقل، حملات میگرنی، بی خوابی و احساس غم و اندوه‌ می‌باشد. گیاهان دارویی از دیدگاهی منابع انرژی و سرزندگی هستند و از دیدگاه دیگر آنها به صورت بسته‌های کوچکی حاوی مواد ب یوشیمیایی مختلف هستند که سبب ایجاد رفلکس بین ذهن و مغز انسان‌می‌شوند . گیاهان دارویی آرام بخش بر علائم جسمی و وروحی افسدگی تاًثیر دارند. داروهای گیاهی درواقع به عنوان ابزار اکولوژیکی و روحی مطرح هستند که برای درمان مشکلات جسمی و نیز روحی_روانی مناسب اند. همچنین مهمترین دلایل استفاده از گیاهان دارویی را‌ می‌توان عواملی همچون عوامل زیر را نام برد: 1- طب متداول همیشه در حد مطلوب مؤثر نیست؛ 2- داروها اغلب عوارض نامطلوب دارند؛ 3- داروهای گیاهی توسط رسانه‌ها، تارنماهای اینترنت، کتاب‌های عامه پسند، مشاهیر و غیره تبلیغ می‌شوند ؛ 4- داروهای گیاهی به طور گستردهای در دسترس هستند و معمولاً به عنوان مکملهای غذایی به بازار عرضه می‌شوند ؛ 5- اغلب درباره اثربخشی
آنها، ادعاهای مبالغه آمیزی مطرح میشود؛ 6- عامه مردم تمایل دارند که گیاهان را طبیعی و در نتیجه ب یضرر تصور نمایند؛ 7- اکثر مصرف کنندگان استطاعت پرداخت هزینه بیشتربرای داروهای گیاهی را دارند.
کلمات کلیدی: گیاهان دارویی،افسردگی، اختلالات روانی، هوفاریقون، اسطوخودوس، جی نسینگ، بابونه، زعفران و بادرنجبویه
مقدمه:
به علت علاقه وافر مردم به مصرف روز افزون داروهای گیاهی، این بخش از منابع طبیعی ایران از نظر اقتصادی و درمانی اهمیت وافری یافته است. بنابراین ضرورت تحقیق در زمینه اثرات درمانی گیاهان دارویی آشکار است. بر طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی4. 3 درصد از مردم دنیا برای حفظ سلامتی خود از درمانهای سنتی به ویژه گیاهان بهره میبرند. (یعقوبی و همکاران،1394).
تجویز داروهاى ضد اضطراب یك پدیده مشخص در تمام دنیا است. تخمین زده‌ می‌شود که بین 10 تا 20% از مردم در نیمکره غربى تقریباً به طور مرتب از این داروها استفاده‌ می‌کنند. طبق اظهار نظر رسمىFDA(سازمان غذا و دارویى آمریکا) در سال، 1978ده میلیون آمریکایى از داروهاى دسته بنزودیازپین‌ها استفاده‌ می‌کرده اند. عده اى معتقدند که این آرامبخش‌ها روش مؤثر و کم هزینه اى در مقایسه با سایر روشهای درمانى است. عده اى نیز بر اثرات مؤثر درمان‌هاى غیردارویى تأکیددارند. درمان غیردارویى شامل تکنیك‌هاى متعددى‌ می‌باشد. در تمام این روش‌ها به بیمار آموزش‌هاى کلاسیك کسب آرامش یاد داده‌ می‌شود و بدینوسیله بدن خود به مقابله مؤثر و مستقیم با عوامل تنش زا برمى خیزد. لذا از آنجاییکه استفاده از گیاه درمانی از زمان‌های قدیم در تمدنهای باستانی رایج بوده و امروزه نیز گیاه درمانی به صور مختلف، اعم از استفاده از فرآورده‌های گیاهی یا عصاره‌های تام آن‌ها در تمام دنیا رایج است و همچنین توجه خاصی به گیاه درمانی شده است. (ترنتین، 1997) و با توجه به اینکه اکثر گیاهان معطر خوراکی بوده و هزاران سال قدمت مصرف دارند همچنین گرایش مثبت و توجه عمومی برای استفاده از گیاهان شفابخش که
قسمت عمده ای از طب سنتی ایران را تشکیل‌ می‌دهد- وجود دارد، شناسایی و بررسی اثرات آن‌ها و کاهش عوارض ناشی از داروهای شیمیایی و اقدامات تهاجمی، مفید خواهد بود. (عبدالهی کاکرودی، 1379). بنابراین با توجه به اینکه در طب سنتی گیاهان مختلفی جهت آرامبخشی و کاهش بیماری‌های اعصاب و روان ذکر شده لذا پژوهش‌های مختلفی در این زمینه انجام گرفته است.
هدف از این مقاله بررسی و جمع آوری بخشی از گزارشهای علمی منتشر شده مربوط به اثرات گیاهان دارویی بر روی بیماری‌های اعصاب و روان بوده است.
ضرورت و اهمیت:
سازمان بهداشت جهانی سلامت روانی را عبارت از قابلیت فرد در برقراری ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، توانایی در تغییر و اصلاح محیط اجتماعی خویش و حل مناسب و منطقی تعارض‌های هیجانی و تمایلات شخصی خود میداند. بهعبارت دیگر بهداشت روانی حالت خاصی از روان است که سبب بهبود، رشد و کمال شخصیت انسان میگردد و به فرد کمك میکند که با خود و دیگران سازگاری داشته باشد. (نوبودو و آفیا، 2017: 18). هدف اصلی سلامت روانی کمك به همه افراد در رسیدن به زندگی کاملتر، شادتر،هماهنگتر، شناخت وسیع و پیشگیری از بروز اختلالات خلقی، عاطفی و رفتاری است. (سورانی،1397: 1204).
بشر در ابتدا برای عالج آلام و بیماری‌های خود داروهای مورد نیاز را از طبیعت و به خصوص از گیاهان تهیه‌ می‌نمود. داروهای شیمیایی حدود 150 سال است که به دنیا عرضه می‌شوند . مقایسه مصرف داروهای شیمیایی و گیاهی نشان میدهد که داروهای شیمیایی ضمن ایجاد اثرات خوب
دارای عوارض جانبی بوده اند که بعضی از عوارض آنها تا آخر عمر باقی میماند و حتی در بعضی موارد به نسل بعدی منتقل می‌شوند ، در صورتی که عوارض داروهای گیاهی کمتر است و در خیلی موارد بسیار کم و بدون عارضه میباشند. در یك دهه گذشته با توجه به مشکلاتی که داروهای شیمیایی برای بسیاری از افراد در سالهای اخیر ایجاد کردهاند، گرایش و توجه به داروها با منشاء گیاهی افزایش روز افزونی یافته است. مساله مهم دیگر اینکه در بعضی بیماریها داروهای گیاهی دارای اثرات بهتری هستند و برای برخی از بیماریها در حال حاضر فقط داروهای گیاهی وجود دارند.
دلایل این سطح بالای محبوبیت، پیچیده و شامل عواملی همچون: 1- طب متداول همیشه در حد مطلوب مؤثر نیست؛ 2- داروها اغلب عوارض نامطلوب دارند؛ 3- داروهای گیاهی توسط رسانه‌های عامه پسند، تارنماهای اینترنت، کتابهای عامه پسند،مشاهیر و غیره به شدت تبلیغ می‌شوند ؛ 4- داروهای گیاهی به طور گستردهای در دسترس هستند و معمولاً به عنوان مکملهای غذایی به بازار عرضه می‌شوند ؛ 5- اغلب درباره اثربخشی آنها، ادعاهای مبالغه آمیزی مطرح میشود؛ 6- عامه تمایل دارند که گیاهان را طبیعی و در نتیجه بیضرر تصور نمایند؛ 7- کثر مصرف کنندگان استطاعت پرداخت هزینه‌های اضافی برای داروهای گیاهی را دارند. (هرمان و همکاران، 2004). همچنانکه بیماران بیشتری شروع به استفاده از طب جایگزین مینمایند، پزشکان و داروسازان به طور فزاینده نیاز به آشنایی با داروهای گیاهی را احساس مینمایند (کاپچاک و همکاران، 2010).
مبانی نظری:
1- بررسی گیاه هوفاریقون
گیاه شناسی:هوفاریقون، علف چایو از خانواده Hypericaceae گیاهی است علفی که ارتفاع آن به حدود 60 سانتیمتر هم‌ می‌رسد. این گیاه دارای گل‌های زرد و ستاره ای شکل با پرچم‌های بلند فراوان و برگ‌های متقابل‌ می‌باشد که از نقاط غده ای شفاف پرشده اند. هوفاریقون به طور وحشی در اکثر نقاط اروپا، آسیا، آمریکای شمالی و جنوبی رشد‌ می‌کند و مناطق گرم و آفتابی را ترجیح‌ می‌دهد. گیاه‌هایپریکوم پرفراتوم در ایران در اطراف تهران، شمال کشور، آذربایجان، خراسان و اطراف کوه الوند گزارش شده است (مجاب، 1380:34). این گیاه با نام انگلیسی St. John Wort در ایران با نام‌های فارسی علف چای، گل راعی،هوفاریقون و گل شهناز معرفی شده است. این گیاه یك علف هرز خطرناک برای احشام و یك محصول باارزش برای جمع آوری کنندگان گیاهان وحشی برای صنعت‌ می‌باشد. بر گهای این گیاه متقابل، ساده و بدون دمبرگ هستند. چنانچه برگهای این گیاه در مقابل نور قرار گیرند
نقاط روشنی بر روی آن دیده‌ می‌شود که محل تجمع اسانس‌ می‌باشند و به طور یکنواخت در تمام سطح برگ گسترش دارند علاوه براین نقاط، لکه‌های تیره رنگی بر روی برگ‌ها مشاهده‌می‌شوند که محل ساخت و تجمع‌هایپرسین است که بر روی گلبرگ‌ها،کاسبرگ‌ها و خصوصا بساک‌ها نیز وجود دارند. گیاه علف چای از نظر مورفولوژی برگ به سه نوع برگ پهن، باریك و حد وسط تقسیم بندی شده است که در واریته‌های برگ پهن و باریك نسبت طول برگ به عرض آن به ترتیب 3. 2 و 2‌ می‌باشد(اکبری، 1392:3).
افزایش استفاده از کود نیتروژن دار به همراه کود روی باعث افزایش وزن تر و خشك اندامهای هوایی، تعداد گل و میزان اسانس شد.
با توجه به اینکه هدف از کاشت گیاهان دارویی تولید بیشتر سرشاخه‌های گلدار به منظور تهیه اسانس بیشتر است در این بررسی مشخص گردید بیشترین مقدار اسانس با مصرف 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و غلظت 6 در هزار سولفات روی به دست آمد که تفاوت معنی داری با سطح کودی 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار داشت. بنابراین، استفاده از سطح کودی بالاتر برای به دست آوردن عملکرد بیشتر باید قابل توجه باشد(زاده اسفهلان، عبادی و فرساد اختر، 1393:187).
گیاه و استخراج آن: صدها سال است که از این گیاه در طب سنتی استفاده‌ می‌شود. مهم ترین ماده موثر گل راعی یك ترکیب کینونی به نام‌هایپریسین است. ایران رویشگاهی نسبتا غنی است و بیش از 7500 گونه گیاهی دارد که بسیاری از آنها را گونه‌های دارویی تشکیل‌ می‌دهند. رویشگاه‌های طبیعی ایران به عنوان ذخایر توارثی ارزشمند‌ می‌توانند منشا تهیه و تولید گیاهان دارویی سازگار و با کیفیت بالا در مزارع قرار گیرند. گل راعی رویشگاه‌های مختلفی در نواحی شمالی و غربی ایران دارد. در این بررسی که در سال‌های 1378-1377 انجام شده است نمونه‌های گل راعی از نواحی گرگان، نوشهر، گیلان و خلخال جمع آوری در دمای اتاق خشك کرده و سپس عصاره‌های آبی و الکلی آن استخراج گردید. و ماده موثر آن (هایپریسین) استخراج و اندازه گیری شد. چنین به نظر‌ می‌رسد که در مناطقی باارتفاع 250 تا 400 متر از سطح دریا و بارندگی 500 تا 900 میلیمتر و
خاکی با مواد آلی و معدنی کافی، توان بالقوه تولید‌هایپریسین بالا باشد(سلطان زاده، 1393:14).
مواد مؤثره: مالش دادن یك غنچه یا گل هوفاریقون بین انگشتان تولید رنگ ارغوانی‌ می‌کند که به خاطر اجزای مشخص گیاه است یعنی‌هایپریسین، پزودوهایپریسین، پروتوهایپریسین و سایر مشتقات نفتودی آنترون. قسمت‌های خشك شده گیاه به طور متوسط حاوی حدود 0. 1 از این مواد‌ می‌باشند. عصاره‌های استاندارد شده ممکن است چندبرابر این مقدار را داشته باشند. علیرغم این مواد اختصاصی سایر مواد شیمیایی موجود در گیاه عبارتند از: فلانوئید‌ها، گزانتون‌ها، اسیدهای کربوکسیلیك فنلی، اسانس(در گیاه تام 0. 13 درصد)،کارتنوئیدها، آلکان‌ها، استرول‌ها و. . . . (مجاب، 1380:35). گیاهان دارویی منبع ارزشمندی برای تولید گل راعی به دلیل اهمیت دارویی متابولیت‌ها و ظرفیت‌های تکاملی و سازگاری خود شایسته توجه بیشتری از سوی دانشمندان علوم گیاهی بوده است.
علف چای، هوفاریقون، گل هزارچشم یا گل راعی دارای ترکیبات کینونی از گروه فلاونوییدها به نام‌هایپریسین‌ می‌باشد(زاده اسفهلان، عبادی و فرساد اختر، 1393:187). ترکیبات موثر بیولوژیکی مختلفی در این گیاه وجود دارد ولی اجزای موثر اصلی آن شامل: هیپرفورین(یك فلوروگلوسینول پرنیله شده) و‌هایپریسین (یك نفتودیانترون)‌ می‌باشد. نفتودیانترون‌ها که به میزان 0. 1 تا 0. 15 درصد در هوفاریقون وجود دارند شامل‌هایپریسین و پسودوهیپریسین و پیش ماده‌های آنها پروتوهایپریسین، پروتوپسودوهایپریسین و ترکیب نادر سیکلوپسودوهایپریسین
هستند. پیش ماده‌های مذکور تحت تاثیر نور به ترکیبات حلقوی‌هایپریسین و پسودوهایپریسین تبدیل‌می‌شوند (نقد آبادی و همکاران، 1384:3).
فارماکولوژی: موادی که در ابتدا روی نروترانسمیتر‌های نورآدرنرژیك و یا سروتونینرژیك اثر‌ می‌کنند را به نام ضد افسردگی‌های غیرتیپیك طبقه بندی‌ می‌کنند. این طبقه بندی شامل عصاره‌هایپریکوم نیز‌ می‌شود. براساس نتایج حاصل مکانیزم اثر ضد افسردگی گیاه، مهار منوآمینواکسیداز فرض شده بود. گروهی از محققین به مهار کاتکول-5-متیل ترانسفراز معتقد بوده و گروهی هم شواهدی بر مهار نسبتا شدید بازجذب سیناپتوزومال نوراپی نفرین و سروتونین در مغز موش یافته اند (مجاب، 1380:35).‌هایپریسین موجود در علف چای دارای فعالیت ضد باکتری، ضد ویروسی و ضد التهابی‌ می‌باشد. ریتا کلیمن و همکارانش اثر‌هایپریسین را بر روی ازبین رفتن سلول‌های متاستایك ملانوما بررسی کردند. ملانوم تومور متاستاتیك و تهاجمی است که به درمانمقاوم‌ می‌باشد.‌هایپریسین به دلیل خاصیت ضد سرطانی قوی آن در آزمایشگاه‌ها به کار‌ می‌رود.‌هایپریسین به دلیل اثر سیتوتوکسوسیتی سلول‌های سرطانی را از طریق مکانیسم‌های مختلف از جمله آپاپتوز، نکروز و آتوفازی از بین‌ می‌برد. در این روش درمانی پنجاه درصد سلولهای ملانوما از بین رفتند. علاوه بر این، گیاه علف چای دارای اسانس روغنی فرار و در حدود0. 7- 5,0درصد از یك نوع گلوکوزید بنام‌هایپری ن‌ می‌باشد همچنین یك ماده قرمز بنام‌هایپرسین بخصوص در بذر آن مشخص شده، بعلاوه مقدار قابل ملاحظه ای از یك نوع تانن شبیه به تانن چای در برگهای آن وجود دارد در برگها در حدود 2. / روتین وجود
دارد(سلطان زاده، 1393:14). فعالیت‌های بیولوژیکی متنوعی از جمله درمان زخم، ضداضطراب و تشنج، فعالیت ضد ویروسی، ضد قارچی وخاصیت آنتی اکسیدانی به ترکیبات موجود در عصاره و اسانسگونه‌های مختلف جنسHypericumنسبت داده شده استاما تحقیقات بیشتری نیاز است تا ارتباط بین فعالیت‌هایبیولوژیکی و اسانس گیاه مشخص شود. گزارش‌های بسیارمتنوعی در مورد فعالیت ضدمیکروبی اسانس گونه‌های مختلفجنس هوفاریقون در مقابل باکتری‌ها و قارچ‌های پاتوژن انسانیو گیاهی وجود دارد. اثرات ضدقارچی اسانسH. perforatumبر علیه درماتوفیت‌های بیمارستانی توسطمحققان گزارش شده است(مرشدلو و همکاران،1392:24).
2- بررسی گیاه اسطوخودوس
LavandulaOficinali است و نام رسمی تر آنLavandula angustifoliaگیاه شناسی: نام علمی اسطوخودوس. Lavandula Officinalis Lگیاهی چندساله و همیشه سبز از تیره نعناعیان (Labiatae یا Lamiaceae) است. نام انگلیسی این گیاه است. گیاه اسطوخودوس بومی اروپا است و چون در ایران به صورت خودرو رشد نمی‌کند؛ تهیه و تولید آن صرفا از طری ق کشت امکان پذیر است. بنابراین در تمام پهنه کشورمان به صورت کشت شده یافت‌ می‌شود. این گیاه دارای 39 گونه است که رایجترین آنLavandula angustifolia است. همه ساله زمین‌های زراعی وسیعی در کشورهای فرانسه، روسیه، بلغارستان، ژاپن،آمریکا و مجارستان برای کشت اسطوخودوس اختصاص‌ می‌یابد. روش مرسوم تکثیر این گیاه از طریق قلمه زدن است. ابتدا قلمه‌ها در محل مناسبی مانند گل خانه‌ها، برگدار و ریشه دار‌می‌شوند ؛ سپس به زمین اصلی منتقل‌ می‌گردند. از طریق بذر و خوابانیدن نیز این گیاه قابل تکثیر است. دوره رویشی اسطوخودوسبسیار طولانی است و معمولاً 20 تا 30 سال عمر‌ می‌کند و تا 15 الی 20 سال بازده

فایل : 49 صفحه

فرمت : Word