مقاله کامل مدیریت بحران (ویژه کارکنان بیمارستانها)

مدیریت بحران(ویژه کارکنان بیمارستان‌ها)
دوره آموزشی ضمن خدمت کارکنان
چکیده
کلید کارآیی و تولید محصول در هر سازمانی مدیریت است. برنامه ریزي، سازماندهی، جهت دهی، هماهنگی و کنترل از عملکردهاي مدیریت هستند. هر چند، این عملکردها در طی بحران فراموش شده و سیستم دچار هرج و مرج بیشتري نسبت به قبل از وجود حادثه شود. مدیران در بیش از 5 حیطه مسئولیت دارند مانند منابع انسانی، مالی، مواد، حمایتی و منابع سیستمی، که مدیریت در هر یک از این منابع در قبل، حین و بعد از یک حادثه غیرمترقبه حیاتی است. مدیریت بحران علمی کاربردي است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحران‌ها و تجزیه و تحلیل آنها در جستجوي یافتن ابزاري است که به وسیله آنها بتوان از بروز بحران‌ها، پیشگیري نموده و یا در صورت بروز آن، در خصوص کاهش اثرات آن، آمادگی لازم، امداد رسانی سریع و بهبودي اوضاع اقدام نمود. به طور کلی انواع بحران‌هاي معمول و مطرح دنیا، بدین قرار می باشند: زلزله، موج‌هاي دریایی ناشی از زلزله، آتشفشان، گردبادهاي استوایی (طوفان)، طغیان، شکافتن زمین، آتش سوزي طبیعی جنگل‌ها و پیشه‌ها، خشکسالی، بیماري‌هاي شایع، تصادفات عمده، شورش‌هاي اجتماعی و بحران‌هاي ناشی از جنگ.
مقدمه
بنا بر گزارش سازمان بحران جهانی در سال 2000 بحران‌هاي ساخت بشر تقریباً43% از بحران‌هاي دهه 1990بوده است. سیل، باران سیل آسا، زلزله و بیماري‌هاي عفونی به ترتیب 17،19، 5 و 7 بوده است. بحران‌هاي دست بشر همانند تصادفات، جنگ، اعمال تروریستی عامل بزرگ تهدید بشر بوده است و بیشترین بحران در آسیا بوده است. ایران کشوري بحران خیز است و همه ساله بوسیله بحران‌هاي طبیعی همانند سیل، زلزله و بحران‌هاي ساخت بشر همانند جنگ، اعمال تروریستی و تصادف مورد حمله قرار می گیرد. تاکنون بیشتر کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی ایران یا اصلاً آموزشی جهت مواجهه با بحران ندیده اند و عموماً بر اثر شرکت در هر بحران کسب تجربه نموده اند و یا در صورت کسب آموزش، میزان آن کافی نبوده است.
اصولاً اقداماتی که طی پیروزي انقلاب، جنگ تحمیلی، زلزله رودبار و بم و سیل تهران توسط پرستاران صورت
گرفته، بصورت داوطلبانه بوده است. پرستاري بحران عبارت است از شرکت در فعالیتها به منظور به حداقل رساندن ضایعاتی که در اثر بحران بر زندگی انسانها و سلامتشان وارد شده است که توسط پرستاران ماهر، متخصص و با همکاري دیگر اعضاء تیم بهداشتی و درمانی انجام می گردد.
پیش آگهی هر حادثه غیرمترقبه موردي اورژانسی است و نیاز به هماهنگ کردن تلاش گروه‌هاي مراقبت کننده بهداشتی، جامعه، دفاع شهري و سازمان‌هاي غیردولتی وجود دارد. موقعیت کشور ما چه از نظر زمین لرزه و چه از نظر تغییرات بارش و دما و پدیده‌هاي ناشی از آن نگران کننده بوده و به عنوان دهمین کشور بلاخیز دنیا معرفی شده است. مدیران مراکز بهداشتی و درمانی نقش رهبري در آموزش پرستاران و کارکنان پیراپزشکی را دارند، لذا نقش مهمی در مدیریت بحران کشور ایفا می کنند.
کلید کارآیی و تولید محصول در هر سازمانی مدیریت است. برنامه ریزي، سازماندهی، جهت دهی، هماهنگی و کنترل از عملکردهاي مدیریت هستند. هر چند، این عملکردها در طی بحران فراموش شده و سیستم دچار هرج و مرج بیشتري نسبت به قبل از وجود حادثه شود. در طی یک حادثه غیرمترقبه، مدیران بایستی عملکردهاي اساسی مدیریتی را بکار گیرند. مدیران در بیش از 5 حیطه مسئولیت دارند مانند منابع انسانی، مالی، مواد، حمایتی و منابع سیستمی، که مدیریت در هر یک از این منابع در قبل، حین و بعد از یک حادثه غیرمترقبه حیاتی است.
نتیجه این که حوادث غیرمترقبه هرگز نمی تواند به عنوان یک حالت روتین در نظر گرفته شود. مراکز بهداشتی
درمانی در سراسر کشور باید براي حوادث غیرمترقبه داخلی و خارجی آماده شوند. در این راستا یک رویکرد چند
سازمانی براي برنامه ریزي حادثه غیرمترقبه براي برآورده سازي نیازها موثر است.
تعریف بحران و مدیریت بحران
عبارت بحران نخستین بار توسط مک نامارا به هنگام پیشامد امکان درگیري موشکی میان آمریکا و کوبا عنوان گردید.
بحران عبارت است از حادثه اي که به طور طبیعی (سیل، زلزله، طوفان و…) و یا توسط بشر (جنگ، اقدامات تروریستی و …)، به طور ناگهانی و یا به صورت فزآینده به وجود آید و سختی و مشقتی را به جامعه انسانی تحمیل نماید که جهت برطرف کردن آن نیاز به اقدامات اساسی و فوق العاده باشد.
مدیریت بحران علمی کاربردي است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحران‌ها و تجزیه و تحلیل آنها در جستجوي یافتن ابزاري است که به وسیله آنها بتوان از بروز بحران‌ها، پیشگیري نموده و یا در صورت بروز آن، در خصوص کاهش اثرات آن، آمادگی لازم، امداد رسانی سریع و بهبودي اوضاع اقدام نمود.
انواع بحران
به طور کلی انواع بحران‌هاي معمول و مطرح دنیا، بدین قرار می باشند: زلزله، موج‌هاي دریایی ناشی از زلزله، آتشفشان، گردبادهاي استوایی (طوفان)، طغیان، شکافتن زمین، آتش سوزي طبیعی جنگل‌ها و پیشه‌ها، خشکسالی، بیماري‌هاي شایع، تصادفات عمده، شورش‌هاي اجتماعی و بحران‌هاي ناشی از جنگ.
خصوصیات بحران
بحران بیشتریک وضعیت اضطراري وآنی است، تا یک حالت مزمن، با وجود آنکه زمان غیرمشخص می باشد.
بحران موجب تغییر رفتار و سلوك می شود و اکثراً آثار پاتولوژیکی مانند: یاس، کاهش بهره وري، فرار از مسئولیت و عذرتراشی دارد.
بحران اهداف اشخاص درگیر را مورد تهدید قرار می دهد.
بحران یک موقعیت نسبی ادراکی است، یعنی رویدادي که ممکن است به وسیله یک طرف بحران تشخیص داده شود و براي طرف دیگر ممکن است غیرقابل تشخیص باشد.
بحران در ارگانیسم بدن فشار ایجاد می کند و موجب خستگی و تشویش می گردد.
مراحل زمانی وقوع حوادث و بلایا
تجهیز یا برنامه ریزي پیش از حادثه
اخطار که خود به مرحله آماده باش و مرحله تهدید، که در آن مصیبت کاملاً تهدید کننده و قابل درك باشد، تقسیم می شود.
وقوع که حادثه و بلا اتفاق می افتد و مدت زمان آن در هر حادثه اي متفاوت است.
اضطراري که به دنبال وقوع حادثه و بلا پیش می آید.
بازتوانی یا احیاء، که در این مرحله نیازمندي‌هاي منطقه مورد نظر برآورد و تدارك می شود.
تجدید آبادانی یا بازسازي، که منطقه به وضعیت طبیعی و آرام باز می گردد.
گام‌هاي ضروري به هنگام بروز بحران
گام اول: تشریح و روشن نمودن وضعیت
گام دوم: مشخص نمودن هدف
گام سوم: ایجاد فرضیه
گام چهارم: تجزیه و تحلیل واقعیت‌ها و دستیابی به حقایق
گام پنجم: در نظر گرفتن اقدامات شدنی
گام ششم: ارزیابی اقدامات عملی راه کاراها
گام هفتم: تصمیم گیري براي انتخاب و اجراي راه کار
گام هشتم: بررسی میزان پیشرفت اجراي کار
مقابله با بحران
سیستم تشکیلاتی و سازمانی مدیریت بحران
برنامه ریزي
کاربرد بهینه از منابع
استفاده از تخصیص‌هاي لازم
آموزش
سیستم نمونه سازمانی و عملیاتی مدیریت بحران در وزارتخانه
/
سیستم نمونه سازمانی و عملیاتی مدیریت بحران مستقر در دانشگاه‌ها
/
قبل از بحران
قبل از شروع بحران، هشدار توسط دولت و موسسات وابسته به مردم داده می شود. به طور مثال هشدار در مورد وقوع زلزله، خشکسالی و مواردي از این قبیل. پس از هشدار منطقه‌هاي مسکونی تخلیه شده و افراد تغییر مکان می دهند.
حین بحران
فرمانده سامانه
رهبري کلان مدیریت و صدور تائید دستورالعمل فعال سازي سه بخش
ارزیابی شرایط بحران و صدور دستورات اولیه براي اجراي سریع
صدور دستورات لازم به کارکنان سیستم فرماندهی حوادث(ICS)
هماهنگی بین کلیه واحدها
ارتباط و هماهنگی با سایر سازمان‌هاي درگیر بحران
تائید درخواست منابع و تجهیزات مورد نیاز جهت تامین در اسرع وقت
نظارت بر نحوه اطلاع رسانی از طریق رسانه‌ها
دریافت گزارشی مستمر از کلیه واحدها
هماهنگی با ستاد مرکزي مدیریت بحران استان مربوطه
ابلاغ دستور پایان عملیات به کلیه واحدها با هماهنگی ستاد مرکزي مدیریت بحران استان مربوطه
مدیر سامانه
استخراج اطلاعات مربوط به بحران و تامین منابع مورد نیاز با هماهنگی بخش پشتیبانی و اداري
تعیین سازمان‌هاي مورد نیاز براي مشارکت در کنترل بحران و تهیه فهرست منابع موجود و بالقوه با همکاري بخش پشتیبانی و اداري
مشارکت با فرمانده سامانه در تصمیم گیري‌ها
نظارت بر عملکرد واحدها و ایجاد هماهنگی‌هاي لازم میان آنها
هدایت نیروها اعم از داخلی، داوطلب و غیره و کنترل وضعیت
مسئول روابط عمومی
گزارش لحظه به لحظه از بحران
آگاه سازي پرسنل از تغییرات عمده در وضعیت حادثه
ایجاد پل ارتباطی بین مراجعین و مسئولین
اطلاع رسانی به رسانه‌ها با هماهنگی فرمانه حادثه (اتاق خبرنگاران)
پاسخگویی مناسب به داوطلبان جهت مشارکت در امداد و اعلام اقدام مورد نیاز
اطلاع رسانی متقابل به پرسنل و خانواده آنها
مسئول حراست
ایجاد امنیت براي پرسنل و مراجعه کنندگان به مرکز بهداشتی و درمانی
هماهنگی لازم با نیروهاي نظامی و اننتظامی خارج از بیمارستان
مسئول عملیات و برنامه ریزي
نظارت بر کار سوپروایزر کشیک اورژانس و سوپروایزر کشیک بیمارستان
بررسی نیازهاي بلندمدت تامین پرسنل امدادرسان

فهرست مطالب

چکیده 3

مقدمه. 3

تعریف بحران و مدیریت بحران. 4

انواع بحران. 5

خصوصیات بحران. 5

مراحل زمانی وقوع حوادث و بلایا 5

گام‌هاي ضروري به هنگام بروز بحران. 6

مقابله با بحران. 6

قبل از بحران. 7

حین بحران. 8

فرمانده سامانه. 8

مدیر سامانه. 8

مسئول روابط عمومی. 9

مسئول حراست.. 9

مسئول عملیات و برنامه ریزي.. 9

مدیر ارتباطات.. 10

سوپروایزر کشیک… 10

مسئول مراقبت‌هاي پزشکی. 11

واحد پشتیبانی و اداري و خدماتی. 12

واحد خدمات.. 12

واحد نقلیه. 12

واحد حضور و غیاب.. 12

واحد مالی. 13

تریاژ و اورژانس‌هاي رفتاري در بحران. 13

در صورت بروز پرخاشگري.. 13

عملکرد پرسنل هنگام زلزله. 14

پایان بحران. 19

نتیجه گیري.. 19

نکات کلیدي.. 19

منابع. 20

فایل : 19 صفحه

فرمت : Word