مقاله کامل فساد مالی و پولشویی

فساد مالی و پولشویی
چکیده:
به اعتقاد اكثر متفکران، فساد یك بیماری انکار ناپذیر در همهی حکومت هاست و مختص یك قاره، منطقه یا گروه قومی خاص نمیباشد. فساد دررژیم های سیاسی دموكراتیك و دیکتاتوری، اقتصادهای سوسیالیستی، سرمایه داری و فئودال یافت میشود و آغاز اقدامات فساد آمیز مربوط به زمان حال نیست بلکه تاریخ آن به قدمت پیدایش مفهوم دولت است.
امروزه كشورها را از این حیث میتوان به بیمار، بیمار مزمن و بیمار وخیم دسته بندی نمود. این وضعیت در كشورهای جهان سوم چونكشور ما به حدی وخیم و مزمن گشته است كه بیمار را تا حد احتضار پیش برده امید اندكی برای بهبود و نقاهت آن باقی گذارده است.
در كشورهای جهان سوم انواع و اقسام فساد مثل فساد اداری، فساد مالی، فساد اخلاقی و…به روشنیدر هنجارهای هر روزه و هر ساعته مسئولان و به تبع آن ها مردم قابل مشاهده است.
هدف این تحقیق بررسی علل وآثار فساد مالی و (پولشویی) به عنوان عمده ترین و بارزترین و كثیف ترین زیر شاخه این فسادمالی است.
كلمات كلیدی:پولشویی، مبارزه با پول،منشأپول شویی، بانکداری الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، انتقال پولشویی الکترونیکی،قاچاق پول، پول ناپاک
مقدمه:
پول شویی، تطهیر و قانونی جلوه دادن عواید حاصل از رفتارهای مجرمانه می‌باشد. امروزه پول شویی به دلیل رشد چشمگیر جرایم و اعمال خلاف در سطح جهان، رشد بسیارییافته است بطوریکه به یکی ازمعضلات حاد اقتصاد جهانی تبدیل شده و رشد و توسعهاقتصاد جهانی را مورد تهدید قرار داده
است. به همین دلیل عزم جامعه بین المللی برمبارزه با آن متمركز شده است و تدابیرمختلفی را برای نیل به این امر بکار برده اند. در ایران نیز مدتی است كه توجه ها به سمت آن جلب شده است. در این مقاله به شناساییموضوع و راههای مبارزه با آن پرداخته خواهد شد.
پول شویی یك فعالیت غیرقانونی است كه در طی انجام آن، عواید و درآمدهای ناشی ازاعمال خلاف قانون، مشروعیت می‌یابد. به عبارت دیگر پولهای كثیف ناشی از اعمال خلافبه پولهای تمیز تبدیل گردیده و در بدنه اقتصاد جایگزین می‌شود.
این عمل، یك روش معمول و منطقی برای بدست آوردن سود از فعالیتهای غیرقانونی برایمجرمان می‌باشد. پول شویان كسانی هستند كه یا خود اعمال خلاف را انجام داده وپولهای ناشی از آن را تطهیر می‌كنند و یا افرادی هستند كه پولهای خلاف را بطورآگاهانه یا نا آگاهانه در سیستم مالی و اقتصادی كشور وارد میکنند.
خلافکاران از طیف وسیع اعمال غیر اخلاقی و غیر قانونی مانند قاچاق مواد مخدر،تقلبات، ثروتهای قابل مصادره، گروگانگیری، قمار و همچنین اهدای پول به سازمانهایتروریستی و حتی تقلبات مالی در اینترنت و یا دیگر ابزار اطلاع رسانی سودهای كلانیرا بدست می‌آورند. وچون ردپای این افراد در معاملات مالی و بانکی به صورت زنجیرواردر وجوه پس انداز شده آنها آشکار می‌گردد، بنابراین مجرمان از ابزارهای مالی مانندچکها، كارتهای اعتباری(credit card)و كارتهای هوشمند(smart card) اجتناب كرده وبه استفاده از پول نقد رو می‌آورند. پول نقد نیز به علت عدم مزیت نسبت به سایرابزارهای مالی مانند حجم بالا، مشکلات در حمل و نقل و كاهش قدرت خرید در طول زمانبه
ناچار به پول شویان داده می‌شود تا در طی مراحلی به شبکه اقتصادی كشور واردگردد.
در نهایت لازم به ذكر است كه پول شوئی پدیده ای نیست كه از سطوح خرد اجتماع، كاركنان بانك ها،مؤسسات اعتباری و…آغاز شود بلکه این پدیده از سطوح بالادست، مسئولان، سیاست گذاران، دولتمردان و…آغاز میشود و تمامی افراد جامعه را درگیر و مبتلا می‌سازد، به این ترتیب كه نهادهای پول شو از سطوح زیر دست به عنوان نردبانی برای نیل به اهداف شوم خود بهره میبرند.
در این نوشتار سعی برآن بوده است كه با دیدی كل به جزءبه مقوله فساد مالی، پول شوئی و سیستم بانکیتوجه شود و نکات مهم و انتقادات وارد بر سیستم جاری كشور بررسی گردد.
پیشینه پولشویی:
شاید اغراق نباشد كه بگوییم از بدو خلقت انسان بر این كره خاكی، او همواره به دنبال كسب درآمد تملك و افزایش سرمایه های مادی بوده و شاید بتوان گفت كه برای نیل به آن، در حالت كلی دو راه پیش رو داشته و دارد. از راههای مشروع و متناسب با قانون و هنجارهای آن جامعه از راههای نامشروع انسان های زیاده خواه اغلب به جهت آسانتر بودن، پردرآمد بودن و سرعت بیشتر اعمال مجرمانه در كسب درآمد، از راه نامشروع وارد شده اند كه همواره این گونه حركات مشکلاتی را برای سایرین و از جمله، جامعه در برداشته است و همواره سعی بر این بود كه با اتخاذ تدابیر لازم از این گونه جرایم كه محل آسایش، رفاه امنیت و … در جامعه می‌گردد جلوگیری نماید. با گسترش اهداف خود به هر وسیله ای متوسل شده و هر ضدارزشی ارزش دانسته و در نهایت موجب نابودی بنیان اخلاق جامعه گشته است. برای مبارزه با این
گونه جرایم در جامعهبه طور كلی دو راه پیش روی حاكمان جامعه وجود دارد.
پول شوئی نیز مانند بحث كلیترآن، فساد مالی، از قدمت دیرینه ای برخوردار است، هر جا حقی ضایع میشود، ملتی به خاک و خون كشیده میشود، دولتی سرنگون میشود،كودتائی بر پا میشود و حتی جنبش مردمی به راه میافتد، ردپای این هیولای وحشتناک دیده میشود.
تعاریف و مفاهیم:
تعریف فساد:
فساد، تلاش برای كسب ثروت و قدرت از طرق غیر قانونی، سود خصوصی به بهای سود عمومی و یا سوء استفاده ازقدرت دولتی برای منافع شخصی بوده و یك رفتار ضد اجتماعی محسوب میشود كه مزایائی را خارج از قاعده و بیجا و برخلاف هنجارهای اخلاقی و قانونی اعطا كرده و قدرت بهبود شرایط زندگی مردم را تضعیف می‌نماید.
سطوح فساد:
فساد عمدتاً در دو سطح صورت میگیرد: فساد در سطح اول، مفاسدی است كه عمدتا به نخبگان سیاسی مرتبط بوده و كارمندان عالی رتبه و مقامات ارشد دولت ها، درگیر این نوع فساد میباشند. فساد در سطح دوم، میان كارمندان رده پائینی است كه در این نوع مفاسد، رشوه های عمومی و كارسازی های غیر قانونی قرار دارند. فساد در سطح دوم عمدتًاً با بخش خصوصی و جامعه درگیر و در ارتباط میباشد.
علل فساد:
علل نهادی پیدایش فساد و رواج فساد اداری در جایی است كه مأموران دولتی از اختیارات فراوان و «امضاهای طلائی» برخوردار باشند.
هر چه حقوق و پاداش در قبال عملکرد و امنیت شغل و حرفه گرائی در خدمات عمومی كمتر باشد، انگیزه های مأموران
دولتی در خدمت رسانی به «خود» به جای خدمت رسانی به مردم بیشتر خواهد شد.
-در بررسی هائیكه دربارهی پول شوئی به عملآمده است، سه نظریه در این خصوص ارائه شده است:
نظریهی اول: پول شوئی ناشی از فعالیت مافیا بود.بدین طریق كه برای نخستین بار )آل كاپون( رهبر افسانه ای مافیا، وجوه سرقتی از باندها را در رختشوی خانه های متعلق به خود مخفی میکرد و سپس از طریق رختشوی خانه ها این منابع به اقتصاد انتقال می‌یافت.
نظریهی دوم: واژه ی پول شوئی را برای اولین بار محققان در جریان رسوائی واترگیت آمریکا در دهه ی 1970 استفاده كردند و سپس به صورت بین المللی مقبولیت یافت.
نظریهی سوم: در یك جمع بندی كلی باید گفت: پول شوئی مجموعه اقداماتی است كه برای جابجائی پول، داد و ستدهای غیر مشروع وخلاف قانون، مانند خرید و فروش مواد مخدر، فعالیتهای تروریستی و دیگر جنایات به شکل سازمان یافته و با هدف تغییر شکل مبدأ، مشخصات،نوع پول، ذی نفع یا مقصد نهائی انجام میشود. در واقع این واژه ای برای توصیف فرآیندی به كار میرود كه در آن وجوه و عواید غیر قانونی حاصل از فعالیتهای محرمانه مانند قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه و كال، قاچاق انسان، رشوه و…در چرخه ای از فعالیتها و یا گذر از مراحلی شسته شده و ظاهری قانونی به خودمیگیرد.
تأثیر پول شوئی در اقتصاد جهان:
از آنجا كه پول شویان پس از تطهیر پول كثیف با درآمدهای آن از چرخه ی اقتصاد كشور استفاده میكنند عملا این فعالیت مانعی برای رقابت كامل و ایجاد منابعی هنگفت برای انجام فعالیتهای سیاسی «سیاه و پنهان» و منبع اصلی تاریك خانه های «سیاسی و اقتصادی» به شمار میروند.
پول شوئی آثار زیانباری بر اقتصاد، جامعه و سیاست دارد. درآمد دولتها، فاسد شدن ساختار حکومت، بی اعتمادی مردم و. .تنها بخشی از این آثار است.
از آثار زیانبار عملکردی پول شوئی:
میتوان به طور نمونه به حجم پول شوئی در سال 2000 اشاره كرد كه معادل 500 میلیارد تا 500 میلیارد دلار و معادل 2 درصد تولید ناخالص جهان و 6 درصد تولید ناخالص ملی آمریکا وتولیدناخالص داخلی فرانسه بود.در حال حاضر افزایش جرائم كاهشتقاضای پول می‌انجامد همچنین پول شویی و جرایم اقتصادی باعث تغییر جهت درآمدی از سرمایه گذاری های بلند مدت به …كوتاه مدت پر خطر و پر بازده میشود. از آثار سیاسی پدیده ی پول شوئی، تضعیف موقعیت نهادهای مالی و كاهش مشروعیت نظام سیاسی و بالتبع زمینه ساز بودن برای بی ثباتی سیاسی است.
علائم و نشانه های پول شوئی عبارتند از:
وجود معاملات گسترده پولی یك مشتری كه با موضوع فعالیت وی مغایرت داشته باشد.
معاملاتی كه بدون هیچ دلیل تجاری از طریق واسطه ها انجام میگیرد.
معاملات غیر مجاز یا معاملاتی كه به درستی ثبت نشدهاند یعنی حسابرسی نامناسب و ناكافی دارند.
انجام معاملات ارزی با حجم بالا و شکل نامتعارف مثل حوالجات از سیستم غیر بانکی-اسناد قابل واگذاری-خرید مستقیم خدمات انتقال پول.
انواع پول شویی:
با توجه به متنوع بودن روشهای كسب سود از اعمال خلاف، بالطبع شیوه های تطهیر پولنیز پیچیده و متنوع خواهد بود.
به عبارت دیگر شیوه های پول شویی، به عواملی چون نوعخلاف انجام شده، نوع سیستم اقتصادی و قوانین ومقررات كشوری كه در آنجا خلاف صورتگرفته و نوع مقررات كشوری كه درآنجا پول تطهیر می‌شود، بستگی دارد. از معمولیترین ومهمترین روشهای پولشویی این است كه پول شویان برای كاهش جلب توجه مجریان قانون بهعملیات پول شویی، مقادیر زیادی پول نقد را به مقادیر كوچکی تبدیل نموده و یا بطورمستقیم در بانك سرمایه گذاری كرده و یا با آن ابزارهای مالیچون چك، سفته و غیرهخریده و در مکانهای دیگر سپرده گذاری می‌كنند.
ازشیوه های دیگر تطهیر پول می‌توان به سرمایه گذاری موقت در بنگاههای تولیدی – تجاری قانونی، سرمایه گذاری در بازار سهام و اوراق قرضه، ایجاد سازمانهای خیریهقلابی، سرمایه گذاری در بازار طلا و الماس، شركت در مزایده های اجناس هنری وكالاهای قدیمی و انتقال پول به كشورهای دارای مقررات بانکی آزاد مثل كشور سوئیساشاره نمود. به صورتی كه پول كثیف زمانی كه در فعالیتهای قانونی وارد شده وسرمایهگذاری شود، در طول گردش و دست بدست شدن با پولهای تمیز مخلوط می‌شود، بطوری كه دیگرشناسایی آن ناممکن می‌گردد. مراحل عملیات پولشویی بطور معمول در 3 مرحله مکان یابی(Placement)، طبقه بندی یا لایه لایه كردن(Layering)و ادغام(Integration)انجام می‌پذیرد. مکان یابی به مرحله ای گفته می‌شود كه پول نقد بطور فیزیکی وارد سیستممالی می‌شود. این مرحله در هنگام سپرده گذاری پولهای غیر قانونی در نهادهای مالیاتفاق می‌افتد. طبقه بندی یا لایه لایه كردن مرحله ای است كه در طی آن درآمدهاینامشروع با یکسری فعالیتهای مبادلاتی به منظور تغییر وضعیت بین وجوه منابع غیرقانونی به اجرا در می‌آید. به عنوان مثال، نقل و انتقال وجوه بین بانکها
جزء اینمرحله محسوب می‌گردد. در مرحله ادغام، وجوه غیر قانونی با یکسری فعالیتهای تجاری وقانونی به بدنه اصلی اقتصاد تركیب می‌گردد و در موسسات تجاری قانونی سرمایه گذاری می‌شود.
یکی از روشهای جدید پول شویی از طریق سیستمهای پرداخت شبکه ای(Cyberpayment Systems) می‌باشد.
در این سیستم ها، پرداخت از طریق شبکه اینترنت،شبکه های محلی، ماهواره ای و یا از طریق موبایل صورت می‌گیرد.
پول شویان، بدلیلشرایط خاص این شبکه ها مانند نقل و انتقال بدون واسطه پول و بی نام بودن نقل وانتقالات وجوه و گسترش این نوع سیستم پرداخت در سطح جهان، مراحل گوناگون پولشویی رااز این طریق انجام می‌دهند.
برخی شخصیت های مشهور جهان در ارتباط با پول شوئی:
بسیاری از رهبران و دولتمردان كشورها به ویژه در كشورهای جهان سوم مشکوک یا متهم به فساد مالی و دست داشتن در پول شوئی هستند.عمده ترین مقام هائی كه در دههی اخیر در ارتباط با پول شوئی مطرح شدهاند، عبارتند از:
رهبر حزب دمکرات مسیحی ایتالیا-رهبر حزب سوسیال دمکرات ایتالیا-وزیر سابق دادگستری سوئیس-مدیران ارشد كردیت بانك سوئیس-دیکتاتور سابق فیلیپین-بیش از نه نفر از نخست وزیران ژاپن-بادر رئیس جمهور سابق مکزیك-برخی اعضای كمیسیون اروپا-شوهر بی نظیر بوتو، نخست وزیر سابق پاكستان-دیکتاتور سابق گابن-برخی دولتمردان ارشد كره جنوبی-دیکتاتور سابق نیجریه-رئیس جمهور اسبق پرو-دیکتاتور سابق زئیر و بسیاری از وزیران و رهبران كشورهای جهان سوم بهخصوص در كشورهای نفت خیز (خلیج فارس).
با توجه به این كه در تمامی اشکال پول شوئی ردپای برخی كشورهای توسعه نیافته از جمله سوئیس به چشم میخورد، بررسی سوابق اقتصادی و سیاسی این كشور و تعاملات سیاسی-اقتصادی آن با كشورمان ایران و كشورهای قدرتمند جهان منجمله آمریکا ضروری به نظرمیرسد.
تطهیر بین المللی پول كثیف:
در كشور سوئیس تبدیل عملیات تطهیر پول به یك حرفه شرافتمندانه از سوی قانون، موجب گردیده است تا سیاستمداران، قضات، نیروهای پلیس، كارشناسان نظامی، وكلا، شركت های تخصصی و حسابداران قسم خورده سوئیسی، فرصت تجارت مالی به سركردگی بانك های سوئیسی را غنیمت شمرده و از آن سودجوئی به عمل آورند.
حضور اكثر نمایندگان پارلمان در عملیات تطهیر پول نظام بانکی سوئیس باعث شده است تا یك گروه بسیار مقتدر فشار، در نظام سیاسی این كشور پدیدار گردد.
پروفسور جان زیگلر می‌نویسد: «در حقیقت، سوئیس هیچ فعالیت مولدی ندارد به جز مخفی نگه داشتن كالاهای دزدیده شده از سایر كشورهای جهان.
جاری شدن درآمدهای حاصل از جنایات سازمان یافته بین المللی به سیستم بانکی غول آسای سوئیس، خصوصا معاملات مواد مخدر مانع بزرگی بر سر راه جلوگیری و مبارزه با توزیع و خرید و فروش مواد مخدر میباشد.
اثرات پول شویی بر اقتصاد كلان:
با توجه به فعالیتهای غیر قانونی و بزهکارانه وسیع در دنیا، حجم بزرگی از پولهایدر جریان دنیا، پولهای كثیف می‌باشند. در قطعنامه ای كه در ژوئن سال 1998 در مجمععمومی سازمان ملل متحد تصویب گردید، تخمین زده شد كه سالانه دست كم 2 میلیارد دلارپول تطهیر می‌گردد. در نتیجه، وجود این حجم وسیع پول كثیف ناشی ازعملیات پول
شوییبالطبع اثرات زیادی درسطح اقتصاد كلان خواهدگذاشت. افزایش پول شویی و جرم و جنایتسبب كاهش تقاضای پول و كاهش معینی در نرخ سالانهGDP می‌شود. همچنین رشد فعالیتهایزیر زمینی بعلت رشد پول شویی، به دلیل عدم ثبت درGDPسیاستهای اقتصادی را تحتتاثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این پول شویی بر توزیع درآمد در سطح جامعه نیز تاثیر می‌گذارد. در سطوح وسیع، فعالیتهای غیر قانونی نهفته، درآمد را از پس انداز كنندگانبزرگ به سمت سرمایه گذاران و پس انداز كنندگان كوچگ و یا از سرمایه گذاریهای شفافبه سمت سرمایه گذاریهایی پر ریسك و با كیفیت پایین هدایت می‌كند و در نتیجه بر رشداقتصادی تاثیر خواهد گذاشت. همچنین پول شویی سبب آلودگی مبادلات قانونی خواهد شد.
بدین صورت كه اعتماد به بازارها و مبادلات قانونی به دلیل آلودگی ناشی از سطح وسیعاختلاس و كلاهبرداری ها مورد تردید قرار خواهد گرفت. همچنین یکی از اثرات منفی پولشویی، فرار سرمایه به صورت غیر قانونی از كشور می‌باشد. بدین صورت كه پولهای خلافبرای تطهیر و سرمایه گذاری به كشورهای توسعه یافته غربی منتقل می‌شوند.
سازمان بین المللی مبارزه با پول شویی (FATF) :
FATF یك سازمان بین المللی مبارزه با پول شویی می‌باشد. در این راستا، سازمانFATFمبارزه با فعالیتهای غیر قانونی كه دامنه وسیع فعالیتهای اقتصادی را نیز در بر می‌گیرد، آغاز نموده است. در حال حاضرFATFشامل 31 عضو (29 كشور و 2 سازمان بینالمللی) می‌باشد.
اعضایFATFشامل كشورهای آرژانتین، استرالیا، اتریش، بلژیك، برزیل، كانادا،دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، هنگ كنگ، سوئیس، ایسلند، ایرلند، ایتالیا،ژاپن، لوكزامبورگ، مکزیك، هلند، سوئد، نروژ، پرتغال، سنگاپور،

فایل : 21 صفحه

فرمت : Word