مقاله کامل طرح مكانيزه سد شهيد يعقوبي

به نام خدا
مقدمه:
همانطور كه مي دانيم جمعيت جهان رو به رشد مي باشد و نياز به مواد غذايي و ساير نيازمندي هاي زندگي كه به نحوي با محصولات كشاورزي وابستگي دارند افزايش يافته است. طبق آمارهاي صندوق جمعيت سازمان ملل متحد تا پايان سال 2050 ميلادي جمعيت جهان به 10 ميليارد نفر خواهد رسيد و با توجه به اين فرايند رشد جمعيت جهان تأمين نيازهاي غذايي اين جمعيت جز با تكيه بر روش هاي پيشرفته كشاورزي و كشاورزي دقيق حاصل نمي گردد. به همين دليل مي بايد پارامتر هاي افزايش و توسعه توليدات كشاورزي را مورد بررسي قرار داد تا بتوان با بهره وري از كليه مكانات ، سطح توليد را بالا برد.
امروزه كشوارهاي صنعتي دنيا ، مانند امريكا از كليه روشهاي جديد در زمينه كشاورزي نظير سيستم مكان يابي جهاني GPS و ساير تكنولوژي هاي ماهواره اي كاشت محصولات كشاورزي ميزان بهره وري از زمين هاي كشاورزي را به حداكثر ممكن رسانده اند. و در اين بين چنانچه كشورهاي توسعه نيافته و جهان سوم همانند ايران خود را به اين تكنيك هاي جديد روز مجهز نسازند دچار مشكلات عديده اي خواهند شد.
يكي از عوامل توليد بيشتر محصولات كشاورزي ازدياد سطح زير كشت است اين عامل با تسطيح اراضي ناهموار ، احياي زمين هاي باير ، احداث و ساخت سد ، آبگير ها و اجراي طرحهاي آبخيز داري براي ذخيره سازي نزولات جوي مي تواند تا حدود زيادي در توليد محصولات زراعي و دامي موثر باشد. و اين كار جز با كاربرد ماشين هاي كشاورزي ميسر نخواهد بود.
در هر صورت توجه به مقوله كشاورزي و مكانيزاسيون كشاورزي مي تواند ما را در شكوفايي بيشتر توليدات كشاورزي كمك نمايد كه اميد است در آينده نزديك مسئولان امر كشاورزي به اهميت آن پي برند.
پروژه حاضر طرح مكانيزه سد شهيد يعقوبي است كه جه دستيابي به توليد بيشتر و تامين نيازهاي غذايي منطقه تهيه شده است. اين پروژه بر اساس روش هاي
جديد توليد و بهره گيري از مكانيزاسيون و مديريت كشاورزي و تحليل هاي مهندسي مي باشد.
در اين پروژه اقليم شناسي منطقه وضعيت آب و هوايي الگوي كشت جدول زماني و ماشين هاي كشاورزي و در نهايت محاسبه هزينه هاي مختلف طرح مورد بررسي قرار گرفته است.
جا دارد كه در اينجا از زحمات راهنمايي هاي جناب آقاي دکتر عاقل استاد محترم درس مكانيزاسيون كشاورزي تشكر و قدرداني گردد. در پايان اميد داريم كه پروژه حاضر بتواند تا حدودي پاسخگوي مشكلات كشاورزي منطقه باشد. تنظيم كنندگان اين طرح از راهنمايي تمامي دانشجويان و صاحب نظران امر ماشين هاي كشاورزي استقبال مي كنند.
متشكريم
زمستان 82
آرش انيسي ، احسان عاليخاني ، ابوذر نظافتي
فصل اول اقليم شناسي منطقه
موقعيت جغرافيايي و راه دسترسي به محل اراضي
اراضي مورد مطالعه و محدوده اجراي پروژه سد شهيد يعقوبي در ناحيه مركزي استان خراسان و در جنوب شرقي شهرستان تربت حيدريه قرار دارد. اراضي تحت پوشش شبكه آبياري در مختصات جغرافيايي 35 درجه و 5 دقيقه تا 35 درجه و 10 دقيقه عرض شمالي و 59 درجه و 15 دقيقه تا 59 درجه و 28 دقيقه طول جغرافيايي شرقي دارد و ارتفاع متوسط اراضي از سطح دريا حدود 1150 متر است.
روستاهاي ملك آباد ، احمد آباد ، محمد آباد ، كت ، مسنگان ، باسفر و عباس آباد-فراموشان در داخل اراضي پاياب سد قرار داشته و جزء روستاهاي حقابه بر رودخانه مي باشند.
در نقشه شماره 1 موقعيت كلي اراضي و شبكه آبياري نسبت به محل سد و شهر تربت حيدريه نشان داده شده است. اراضي كشاورزي محدوده مطالعاتي ، در دو طرف مسير طبيعي رودخانه كال سالار قرار دارند و داراي شيب جانبي به سمت اين رودخانه مي باشند. همچنين شيب عمومي منطقه حدود 13 در هزار بوده و جهت كلي آن شمالي جنوبي است.
شرايط اقليمي منطقه طرح:
بطور كلي رشد و عملكرد محصولات زراعي گياهان خودرو در يك منطقه تابعي از كليه خواص محيطي و اثر متقابل آنها مي باشد. بنابر اين خصوصيات جوي به شدت بر نوع موجودات زنده اعم از گياهان و جانواران كه مي توانند در آن منطقه رشد نمايند تأثير مي گذارند. اقليم و مجموعه عوامل محيطي در تعينن گونه و ارقام زراعي مناسب كشت هر منطقه و نيز در تعيين عملكرد حاصل از گياهان نقش مهمي را بر عهد دارد. از مهمترين اين عوامل مي توان به درجه حرارت و ميزان نوسانات آن در طي دوره رشد ، آب موجود در محيط رشد گياه و رطوبت موجود در محيط رشد ريشه گياه اشاره نمود.
ذيلاً به مهمترين عوامل اقليمي در محل اراضي بطور مختصر اشاره شده است:
درجه حرارت:
با توجه به بررسي هاي انجام شده متوسط درجه حرارت سالانه در محل اراضي در حدود 5/15 درجه سانتي گراد است. متوسط درجه حرارت در طول دوره بارندگي منطقه حدود 9 درجه سانتي گراد و در طول دوره فصل زراعي حدود 19 درجه سانتي گراد برآورد شده است.
در بين ماههاي مختلف سال دي ماه با متوسط 2/3 درجه سانتي گراد و تير ماه با متوسط درجه حرارت 8/27
درجه سانتي گراد به ترتيب سرد ترين و گرمترين ماههاي سال هستند.
بدين ترتيب مي توان مشاهده كرد كه فصل مرطوب منطقه با كاهش درجه حرارت همراه بوده و فصل زراعي خشك است. ازاينرو كشت و كار گياهان زراعي تابستانه بدون آبياري عملاً ناممكن است.
تعداد روزهاي يخبندان در طول سال حدود 95 روز مي باشد كه از اواخر آبان شروع شده و در حدود اواخر اسفند پايان مي يابد بيشترين تعداد روزهاي يخبندان در دي ماه مشاهده شده است. با توجه به اين مطالب شروع فصل زراعي هر دوره آبياري را مي توان از اواخر اسفند ماه در نظر گرفت.
رطوبت نسبي:
ميانگين رطوبت نسبي سالانه بر اساس اطلاعات موجود ايستگاه ملك آباد حدود 50 درصد برآورد شده است. دوره مرطوب سال از حدود مهر ماه تا اواخر فروردين ماه ادامه دارد. در اين دوره متوسط رطوبت نسبي ماهانه بين 60 تا 70 درصد مي باشد. در ماههاي خشك سال متوسط رطوبت نسبي حدود 40 تا 50 درصد است. متوسط حداكثر رطوبت نسبي ماهانه حدود 80 درصد و متوسط حداقل رطوبت حدود 30 درصد مي باشد.
سرعت وزش باد:
حركت هوا يا وزش باد از جنبه هاي مختلف تنش مكانيكي بر بافت هاي نگهدارنده و استحكامي گياه و همچنين تغيير ميكروكليماي سطح اندام سبزينه دار كه محل خروج بخار آب از گياه مي باشند اهميت دارد. نوع اول كه غالباً در سرعت هاي زياد باد اتفاق مي افتد باعث شكنندگي ساقه ، ورس ، ريزش دانه و اندامهاي اقتصادي گياه و در نهايت موجب از بين رفتن گياه مي شود. تاثير نوع دوم وزش باد باعث افزايش نياز آبي گياه مي شود. بنحوي كه در محاسبه تبخير و تعرق پتانسيل نيز دخالت داده مي شود.
بطور كلي جهت جريان باد غالب در منطقه تربت حيدريه در ماههاي نوامبر و دسامبر ، جنوبي و در ماه فوريه شمالي و در بقيه ماههاي سال ، شمال شرقي مي باشد.
قسمت اعظم باد در فصول بهار و تابستان مي وزد و در فصل پائيز و زمستان درصد بادهاي آرام زياد مي باشد. براي تعيين سرعت باد از آمار ايستگاه تربت حيدريه استفاده شده كه نتايج بشرح جدول 1 مي باشد. با توجه به جدول سرعت متوسط سالانه وزش باد در منطقه برابر 9/1 متر در ثانيه است كه در ماههاي مختلف سال تغيير زيادي در آن مشاهده نمي شود.
بارندگي:
بهترين عاملي كه بطور مستقيم در تامين نياز آبي گياهان دخالت دارد بارندگي مي باشد نزولات جوي در محل اراضي كشاورزي عمدتاً شامل باران است. اراضي پاياب رودخانه كال سالار و سد شهيد يعقوبي داراي اقليم خشك و سرد مي باشد. زمستان هاي نسبتاً سرد و همراه با بارندگي و تابستان هاي گرم و خشك از خصوصيات بارز اقليمي اين منطقه است. متوسط بارندگي سالانه در اراضي دشت حدود 260 ميلي متر در سال برآورد شده است كه بخش اعظم آن در زمستان نازل مي شود.
سهم بارش زمستانه از كل سال در اين منطقه كمي بيش از 50 درصد است و حدود 45 درصد از بارندگي نيز در فصول پاييز و بهار روي مي دهد. فصل بارندگي و مرطوب منطقه از حدود اواخر آبانماه شروع شده و در اوايل خرداد ماه بارندگي پايان مي يابد. مقدار بارندگي در فصل تابستان بسيار ناچيز است. دوره بارندگي منطقه همزمان با كاهش نسبتاً زياد درجه حرارت است كه عملاً عمليات زراعي را متوقف كرده و رشد گياهان را با مشكل مواجه مي سازد.
به اين دليل مي توان گفت كه بارش هاي جوي در منطقه بجز در مورد غلات و مراحل اوليه رشد برخي گياهان صيفي نقش عمده اي در تامين آب مورد نياز گياهان ايفا نمي كند.
تبخير و تعرق:
متوسط مقدار سالانه تبخير و تعرق پتانسيل در اراضي دشت معادل 1523 ميلي متر برآورد گرديده است. مقدار ماهانه تبخير و تعرق پتانسيل بين حداقل 35 ميلي متر
در ماه آذر تا حداكثر 242 ميلي متر در ماه تير متغير است. در جدول 1 خلاصه پارامتر هاي اقليمي منطقه بر اساس داده هاي ايستگاه ملك آباد تربت حيدريه فهرست و ارائه شده است.
ساعت آفتابي:
با توجه به اينكه خورشيد منبع اصلي انرژي جهت انجام كليه اعمال حياتي مي باشد اين عامل از لحاظ توليد مواد گياهي مهمترين نقش را در ادامه حيات دارد. در واقع كشاورزي و مديريتي كه براي توليد محصولات زراعي اعمال مي گردد در راستاي استفاده بهتر و بيشتر از اين انرژي است.
وجود نور با شدت زياد در عرض هاي جغرافيايي مناطق مختلف ايران و از جمله محدوده مورد مطالعه سد شهيد يعقوبي ضرورت تامين مورد نياز براي رشد توليد گياهان است كه در حال حاضر محدود كننده بر اين عامل رشدي در منطقه مي باشد. شكل 2 تغييرات ساعت آفتابي واقعي به حداكثر ساعت آفتابي ممكنه () را در عرض جغرافيايي منطقه را نشان مي دهد.
فصل 2-بررسي شرايط انساني و كشاورزي موجود در منطقه
بررسي روند رشد جمعيت در محدوده سد شهيد يعقوبي
چنانچه مي دانيم پيش بيني جمعيت شهري و روستايي در شرايط متحول كنوني امري بس دشوار است. زيرا از يك سو فقر اطلاعات اماري از اوضاع اقتصادي اجتماعي ، مهاجرت ها و وقايع حياتي (مواليد و مرگ و مير) شناخت آماري وضع موجود را دشوار نموده و از سوي ديگر روند گذشته جمعيت دچار تغييرات اساسي شده است. لذا در برسي حاضر سعي شده كه آمار كارشناسانه بر مبناي شناخت پتانسيل هاي رشد اقتصادي اجتماعي شهر و روستا در مناطق مورد مطالعه جمعيت آينده ، پيش بيني گردد.
جمعيت شهر تربت حيدريه در سالهاي 55-54-1335 و همچنين سال 1360 بشرح جدول شماره 3 مي باشد. آخرين آمار دريافت شده از بانك استان جمعيت شهر تربت حيدريه را در سال 1363 حدود 67242 نفر نشان مي دهد
ولذا نرخ رشد در فاصله سال هاي 1355 تا 1363 نزديك 67/5 درصد بوده است. بطوريكه ملاحظه مي گردد افزايش جمعيت شهر تربت حيدريه در سال هاي اخير از روند بالايي برخوردار بوده است.
كه از جمله مهمترين دلائل آن را مي توان فقر شديد و عدم سرمايه گذاري در فعاليت هاي اشتغال زا و كمبود آن در مناطق روستايي و گسترش بسياري از رشته هاي شغلي كاذب (دست فروشي و …) در مناطق شهري (نزديك تر ين آن تربت حيدريه مي باشد) نام برد.
پيش بيني جمعيت شهر تربت حيدريه:
پيش بيني جمعيت شهر تربت حيدريه در حالتي كه دولت در انجام برنامه هاي توسعه و عمران روستايي با موفقيت همراه بوده و امكانات بهداشتي ، خدماتي و آموزشي روستاها متناسب با افزايش جمعيت روستايي توسعه يابد و از طرفي هماهنگ با اين وضع نرخ رشد جمعيت و توسعه امكانات شهري از روند آهسته و ملايمي برخوردار باشد تا سال 1383 در مقاطع زماني 5 ساله به شرح جدول شماره 4 نشان داده شده است.
جمعيت روستايي منطقه تربت حيدريه
بررسي هاي اوليه روي جمعيت كل كشور نشان مي دهد كه بمدت 20 سال (1335 تا 1355) جمعيت روستايي از 69 درصد در سال 1335 به 53 درصد در سال 1355 تقليل پيدا كرده است. كه بنظر مي رسد اين روند در سالهاي پس از پيروزي انقلاب هماهنگ با تحولات ناشي از آن سريعتر شده ، بنحويكه در بسياري از استانها جمعيت شهري بر روستايي فزوني يافته است.
استان خراسان از اين تحول دور نمانده ، بطوريكه جمعيت روستايي آن از 2/71% در سال 1345 به 9/61% در سال 1355 تقليل يافته است.
از آنجائيكه فقر و محروميت شديد روستاها از يكطرف و جاذبه هاي جمعيتي شهر ها از طرف ديگر از انگيزه هاي اصلي مهاجرت روستائيان مي باشد ، چنين تصور مي شود كه روند فوق همچنان ادامه يابد. بديهي است چنين وضعي بر كليه روستاهاي استان حاكم نمي باشد ، به نحوي كه تعدد اندكي از روستا ها با توجه به برتري

فایل : 105صفحه

فرمت : Word