مقاله کامل ‏طرح اوليه كارخانه و مديريت ماده خام

« طرح اوليه كارخانه و مديريت ماده خام »
2.1.1 ساخت كارخانه :
قبل از بحث در رابطه با طرح اوليه كارخانه ، ابتدا بايستي مفهوم و معني كلمه كارخانه را توضيح دهيم. يك كارخانه به معني واحد توليدي است. يك واحد توليدي از يك ساختمان يا گروهي از ساختمانها بعنوان فضاي لازم براي قرارگيري كارمندان و تجهيزات و ماشين آلات است همه اين موارد براي توليد محصول لازم و ضروري هستند. اصلاح توليد به ورود ماده خام و توليد محصول با كمك تجهيزات و ماشين آلات و كارمندان مربوط مي شود. در اين فضا بايد همه عوامل و افراد از اصول مشخص و تعيين شده اي پيروي كند.
– ساختمان كارخانه :
ساختمان مي تواند داراي اشكال F , L , T , H , U باشد كه انتخاب آن از جهتي به زمين در نظر گرفته شده براي احداث آن وابسته است. ساختمانهاي داراي چنين شكلهايي امكان توسعه و گسترش را بسادگي دارند. در طرحهاي پيشرفته از بلوكهاي جامد براي احداث فضاي جديد و تكميل ساختمان استفاده مي شود اين ساختمانها حتي الامكان با هزينه كمتر و با استفاده كمتر از ديواره ها بمنظور تفكيك فضا ساخته مي شوند. ويژگي اصلي آنها انعطاف پذيري آنها در نحوه قرار گيري تجهيزات و ماشين آلات است.
فرآيند توسعه و تكميل فضا لازم نيست بصورت پيوسته و مداوم انجام شود و مي تواند برحسب نياز بخشهاي لازم را اضافه كرد.
– مزاياي ساختمانهاي يك طبقه :
1) در نقاطي كه زمين ارزانقيمت است ، ساختمانهاي يك طبقه با استقبال بيشتري مواجه مي شوند
زيرا داراي قابليت بيشتري هستند.
2) توسعه و تكميل ساختمان در هر زمان براحتي امكان پذير است.
3) عمليات ساخت و احداث سريعتر انجام مي شود.
4) ساختمانهاي يك طبقه نيازي به ديوارها ، آسانسور و پلكانها ندارند ، بنابر اين همه امكانات و تجهيزات در يك طبقه قابل دسترسي هستند.
5) هزينه استهلاك كمتري دارند.
6) نرخ ماليات كمتري دارند.
7) هزينه حمل و نقل داخلي كمتر است.
8) ارتباط ساختمانها ساده تر انجام مي شود.
9) امكان حفاظت از بار و تجهيزات و محصولات بصورت بهتر و ساده تر فراهم مي شود.
10) انعطاف پذيري بيشتر از نظر طرح اوليه ساختمان وجود دارد.
11) نظارت بر محيط و فضاي كارخانه ساده تر صورت مي گيرد.
12) امكان كنترل و اداره و مديريت بصورت بهتر وجود دارد.
13) امكان استفاده حداكثر از نور خورشيد در روز بصورت بهتر وجود دارد.
14) امكان تفكيك عمليات و اقدامات پر خطر و پر سروصدا در اين فضا وجود دارد.
15) حركتها و جابجائيها اكثرأ بصورت افقي انجام مي شوند ، در نهايت تلفات انرژي براي غلبه بر نيروي جاذبه به زمين كاهش مي يابد.
16) ساختمانهاي يك طبقه داراي هزينه هاي نهايي كمتر هستند.
– معايب ساختمانهاي يك طبقه :
1) وقتي قيمت زمين زياد باشد بعنوان مثال در شهرها ، هزينه احداث و ساخت اين نوع بنا ، بسيار زياد است.
2) وقتي محدوديت فضايي داريم ، افزايش فضاي ساختمان و كارخانه بسيار دشوار است و مشكلات جدي بهمراه دارد.
3) از مزاياي حركت مواد كه در رابطه با جابجايي افقي براي غلبه بر جاذبه وجود دارد نمي توان استفاده كرد.
4) اتلاف حرارت و گرما از سقف به ميزان بيشتر صورت مي گيرد.
5) در برخي مناطق آلودگي بيشتر مشكل ساز مي شود.
– مزاياي ساختمانهاي چند طبقه :
1) وقتي هزينه و قيمت زمين زياد باشد ، احداث اين ساختمانها داراي هزينه كلي كمتر است.
2) وقتي فضا محدود باشد افزايش فضا بصورت عمودي بسيار مطلوب بوده و نتايج مناسبي بدنبال دارد
3) در برخي مناطق بدليل وجود خصوصيات و ويژگيهاي نقشه برداري ايجاد ساختمان چند طبقه از نظر هزينه مقرون بصرفه است.
4) فضاي قابل دسترسي بدين صورت كاهش مي يابد و بين طبقات امكان جابجايي تجهيزات سريعتر صورت مي گيرد.
5) اتلاف حرارت از سقف كاهش مي يابد.
6) در برخي مناطق كه در بخشي از فضاي خود داراي محدوديت هستيم ، ميزان آلودگي كمتر مي شود .
– معايب ساختمانهاي چند طبقه :
1) زمان احداث و ساخت بيشتر ، در كنار اين امر هزينه در اكثر نقاط بدليل افزايش اين زمان ، افزايش مي يابد.
2) فضا توسط ديوارها از بين مي رود و همين طور در پلكانها و ستونها شاهد اتلاف فضا هستيم.
3) در بارهاي زياد ممكن است از نظر استحكام و پايداري در برابر تنش عملكرد مناسبي نداشته باشند
4) تغييرات طرح اوليه براحتي و در هر مرحله امكان پذير نيست.
5) راندمان كلي بنا از نظر استفاده از فضا در كنار تجهيزات كاهش مي يابد.
6) تظارت دشوار است.
7) امكان استفاده كامل از نور طبيعي وجود ندارد.
8) هزينه هاي كلي عملياتي و كاربردي زياد است.
9) بصورت كلي هزينه هاي نهايي ساختمانهاي چند طبقه 50% بيشتر از ساختمانهاي يك طبقه است.
– گرايش و تمايل كنوني در رابطه با طراحي و احداث ساختمان :
در حال حاضر گرايش در مورد احداث ساختمان يك طبقه با استفاده از بلوك است كه بر حسب نيازمندي شكل داده شده اند. ابعاد اين بلوكها حدود 40*20 فوت و 50*30 فوت بصورت چهار گوش است. اين بلوكها داراي قابليت و انعطاف پذيري قابل توجهي براي احداث فضاي مورد نظر هستند. اين امر سبب ايجاد انعطاف پذيري بيشتر در طراحي مي شوند. پنچره ها تا حد امكان بزرگ در نظر گرفته مي شوند تا حداكثر استفاده از نور فراهم شود. از رنگهاي خاكستري و مايل به آن ( براي كاهش اثر نا مطلوب آلودگي ) استفاده مي شود. ديوارها و اجزاي جدا كننده (پارتشين) به گونه اي احداث
مي شوند كه امكان تغيير فضا براحتي فراهم شود. از سقفهاي بتوني استفاده مي شود. كف زمين كاملأ صاف و مسطح است. فضاي پاركينگ تا حد امكان بزرگ احداث مي شود. توجه ويژه در مورد خروج كارمندان و سهولت تردد آنها لحاظ مي شود.
– طبقه بندي فرآيندها و مراحل احداث و ساخت :
مرحله ساخت به 3 فرآيند C, B , A تقسيم بندي مي شو د فرآيند A كه بصورت مرحله پيوسته و 24 ساعته است نظير تصفيه وپالايش در فرآيند B محصول بدست آمده ارزيابي مي شود مثالهايي از فرآيندهاي تكراري را مي توان به توليد فولاد ، مواد غذايي و پالايش و تصفيه فلز تخصيص داد. فرآيند متناوب (فرآيند C) نظير توليد سراميك ، شيشه و ظروف مواد غذايي است.
2.2 . مقدمه :
– طرح اوليه كارخانه :
طرح اوليه با توجه به نكات مورد نظر و امكانات مورد در خواست از فضا تهيه مي شود در اين طرح مي توان به مواردي نظير طرح اوليه دفتر ، كارخانه و فضاي انبار اشاره كرد. در اين طرح محل قرارگيري تجهيزات و ماشين آلات به گونه اي انتخاب مي شوند كه بيشترين راندمان از آنها بدست آيد استقرار ابزار و تجهيزات بايد به گونه اي باشد كه امكان دسترسي مستقيم بسادگي فراهم شود.
طرح اوليه بهينه ، طرحي است كه مسير توليد را تا انتها در نظر گرفته و در طراحي خود همواره راندمان حداكثر در نظر گرفته در راه باشد. طرح بهينه سبب كاهش هزينه هاي توليدي بصورت جدي مي شود در اين رابطه بايد تمام عوامل اثر گذار در هزينه نهايي در نظر گرفته شوند. در اين رابطه نوع ماده خام و فرآيند انجام شده بايد بدقت مورد توجه قرار بگيرد. طرح بهينه طرحي است كه امكان
نظارت و بررسي عملكرد را براحتي فراهم كند ، همين طور از فضاي كمتر تا حد امكان استفاده كند.
طرح بايد به گونه اي ارائه شود كه امكان ايجاد ، اصلاح در مراحل مختلف عمليات قابل اجرا باشد.
2.2.1 هدف از تهيه طرح اوليه كارخانه :
برخي از مهمترين اهداف در ارتباط با طرح اوليه بشرح زير هستند :
1) ساده سازي و سهولت كلي در تمام مراحل فرآيند توليد و حداكثر استفاده از امكانات با كمترين ميزان اتلاف و استفاده به بهترين نحو از زمان و نگهداري مناسب و بهينه محصول.
2) بازبيني و نظارت كلي به افراد ، تجهيزات و مراحل توليد براي بدست آوردن بهترين نتيجه با كمترين هزينه.
3) حداقل كردن هزينه نگهداري ماده خام و بكارگيري و استفاده از آن در زمانهاي مناسب.
4) كاهش فضاي بكار گرفته شده در طبقه و استفاده مؤثر و كار آمد از فضاي موجود.
5) افزايش ميزان توليدات و كاهش ماليات مرتبط با آن.
6) نظارت و كنترل بهتر بر فرآيند.
7) رضايت بيشتر از نحوه كاركرد تجهيزات و كارمندان و رضايت متقابل كارمندان.
8) بهبود شرايط محيطي و كاهش خطرات موجود در محيط كار.
9) حداقل كردن ميزان ضرر و زيان و توليد بيشتر.
10) جلوگيري از اتلاف سرمايه.
11) ايجاد شرايط بهتر با انعطاف پذيري بيشتر و قابليت پذيرش تغييرات بيشتر
2.2.2 عوامل تأثير گذار بر طرح اوليه :
در زير ملاحظاتي در اين رابطه مطرح شده اند كه هر يك مي توانند عامل كليدي و اثر گذار بر طرح اوليه باشند. اين عوامل بشرح زير هستند :
1) سازماندهي و هماهنگي نهادها و سازمانها :
اين امر بمعني تخصيص محل مناسب براي هر نهاد با توجه به نوع وظيفه و عملكرد مورد انتظار ازآن است. در اين رابطه نوع عمليات و مراحل آن به دقت مورد تحليل و بررسي قرار بگيرند. اين اقدام نشان خواهد داد كه :
1) چه چيزي بايد توليد شده باشد ؟
2) چه مقدار از آن بايد توليد شده باشد ؟
3) توالي و ترتيب عملياتها به چه صورت است ؟
4) چه مدت زماني بايد صرف انجام هر يك بشود ؟
5) چه تجهيزات و ماشين آلاتي مي توانند به بهترين نحو صورت گروهي بكار گرفته شوند ؟
6) توانايي و ظرفيت ماشين آلات چقدر است و چه ميزان عمليات بايد از آنها انتظار داشت ؟
7) ميزان فضاي مورد نياز براي هريك چقدر است ؟
2) موقعيت و مكان بخشهاي توليدي در ساختمان :
بخشها و قسمتهاي گوناگوني را مي توان براي تسهيل عمليات بكار گرفت. اما نكته مهم در اين رابطه برقراري ارتباط صحيح و مطلوب و اقتصادي (مقرون بصرفه) بصورت كاملأ مديريت شده است. بعنوان مثال در يك فرآيند شيميايي كد داراي مراحل متعددي است اين ارتباط هماهنگي بايد با دقت و حساسيت بيشتري انجام شود.
3) موقعيت قرارگيري بخشهاي خدماتي :
بخشهاي نظير محل نگهداري مواد خوراكي ، منبع آب ، توالت از جمله اين موارد هستند. اين امكانات بايد به گونه اي قرار بگيرند كه امكان استفاده مطلوب را فراهم كنند. در اين رابطه بايد اين امكانات توانايي سرويس دهي بصورت يكسان به همه كارمندان و كارگران را داشته باشند.
4) خصوصيات و ويژگيهاي محل :
بخشهاي گوناگوني در يك كارخانه وجود دارند كه در كنار يكديگر بكار گرفته مي شوند از آن جمله بخشهاي
توليدي ، خدماتي و نظارتي هستند. بخشهاي نظارتي همواره بصورت كامل از بقيه بخشها تفكيك مي شوند. اين بدان علت است كه نبايد در اين قسمتها هيچگونه آلودگي صوتي ناشي از كاركرد ماشين آلات شنيده شود. بخشهاي ديگري كه در يك كارخانه وجود دارند ، مربوط به فروش انواع توليدات هستند.
5) ابعاد و موقعيت محل كارخانه :
در استفاده از يك محل بايد ابعاد آن را با توجه به نوع فعاليت مورد نظر بدقت مورد توجه قرار داد بعنوان مثال در يك فرآيند شيميايي بايد يك مكان چند طبقه در نظر گرفته شود و طرح اوليه بر اين
اساس و براي بدست آمدن راندمان بهتر ارائه شود. بهتر است كه از بالابر و آسانسور تا حد امكان استفاده نشود.
6) نوع ساخت و احداث محل :
نكات جدي و مهم را از نظر بكارگيري مواد در سازه و بدنه ساختمان بايد رعايت كرد كه بشرح زير هستند :
تنش و فشار
دوام و پايداري
ايمني
سرعت ساخت و احداث بنا
هزينه
ساختمان مي تواند از قطعات فولادي يا آجري ساخته شود از چوب در اين زمينه بندرت استفاده ميشود زيرا خطر آتش سوزي و هزينه هاي بيمه آن زياد است. از آجر معمولأ در ديوارها استفاده ميشود. چهارچوب هاي فولادي و شبكه هاي فولادي بدليل استحكام بالاي آنها بصورت گسترده استفاده مي شود. براي كاهش وزن سازه از ورقه هاي آهني در اسكلت ساختمان استفاده مي شود. انتخاب نوع و جنس تجهيزات با توجه به عملكرد ساختمان صورت مي گيرد.
7) ملزومات و نيازمنديهاي فضاي انبار :
فضاي مناسب و كافي براي نگهداري تجهزات مواد و محصولات بسيار مهم است. همينطور براي انبار كردن محصولات ساخته شده بايد نقاط مناسب در نظر گرفته شوند از آن جمله براي موارد زير بايد
فضا تخصيص داده شود :
مواد ورودي جديد
چيدن و نگهداري ماده خام
بازرسي ماده خام
نگهداري موقتي مواد براي انتقال به محل نگهداري دائمي و اصلي
فهرست و ليست در حال توليد
ابزار و تجهيزات
محصولات نهايي
فضاي ايجاد شده به عوامل زير وابسته است :
اندازه و حجم ماده خام و محصولات در حال توليد
مقادير آنها (از نظر تعداد)
تناوب و ترتيب استفاده
مواد مايع در داخل لوله ها و محفظه هاي مناسب نگهداري ميشوند در اين رابطه از استوانه هاي داراي جنس مناسب براي نگهداري برخي مايعات ديگر استفاده ميشود. مواد سمي بايد از نظر نگهداري بدقت مورد توجه باشند. اين مواد نيز در داخل بطري ، لوه و جعبه هاي داراي جنس مناسب نگهداري مي شوند.
فضاي در نظر گرفته شده براي نگهداري اين مواد بايد مناسب باشد و ماده نبايد به هيچ وجه تحت فشار قرار بگيرد. ميزان استفاده از ماده خام و تناوب استفاده از آن در تعيين نحوه نگهداري و محل آن
اثر گذار است. در مورد مواد خطرناك براي حمل و نقل و جابجايي آنها بايد ملاحظات جدي در نظر گرفته شود. فضاي نگهداري مواد خام و بقيه مواد بايد با توجه به جنس محصول مناسب باشد و در محلهاي مورد نياز از پنچره استفاده شود. اين محل بايد از طريق اتاق كنترل كاملأ قابل رؤئت و بررسي و بازبيني باشد. شكل 2-2 نكات لازم در رابطه با محل انبار را نشان داده است. از آن جمله مي توان به مواد زير اشاره كرد :
دريچه ورودي ماده اوليه
محل (مناسب) براي تخليه ماده خام
محل چيدن و بازرسي مواد خام
محل آزمايش و بررسي مواد خام
محل نگهداري موقتي براي انتقال به داخل كاميون
محل نگهداري براي هر نوع ماده
راهروهاي اصلي
راهروهاي فرعي (جانبي)
پيجره سرويس (دهي)
جعبه هاي محتواي مواد
شمارش كنندگان مواد براي اطمينان از وجود مواد اوليه و محصولات به تعداد صحيح
8- تصوير مطبوع :
– كانال تصوير و سيستم مرتبط با آن وظيفه تأمين هواي تازه را بر عهده دارد. هوا از سيستم خارج
نمي شود پس و توسط ورود به چرخه دي اكسيد كربن آن بهمراه افزايش رطوبت و دما متراكم تر خواهد شد.

فایل : 31 صفحه

فرمت : Word