مقاله کامل رابطه بین ویژگی های شخصیت و شفقت خود در دانشجویان شهر اصفهان

رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و شفقت خود در دانشجویان شهر اصفهان
چکیده
شخصیت هر فرد اصلی ترین بعد و ساختار روان شناختی است که به شکل گیری سبک زندگی فرد کمک‌ می‌‌کند. با توجه به اهمیت شفقت خود دانشجویان در دانشگاه و تأثیری که بر دانشجویان در نظام آموزشی دارد، این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و شفقت خود در دانشجویان دختر شهر اصفهان انجام شد. روش پژوهش همبستگی توصیفی بود. بدین منظور از بین کلیه دانشجویان دختر دانشگاه‌های اصفهان، دانشجویان دانشگاه آزاد واحد اصفهان(خوراسگان) که در نیمسال اول تحصیلی 99-1398مشغول به تحصیل بودند، تعداد 120 نفر بصورت دردسترس انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه‌های ویژگی‌های شخصیت نئو کاستا و مک کری(1992) و شفقت خود نف(2003) پاسخ دادند. نتایج بدست آمده نشان داد که بین ویژگی‌های شخصیت(روان نژندی، برونگرایی، انعطاف پذیری، توافق پذیریو بیداری وجدان) و شفقت خود بین دانشجویان شهر اصفهان رابطه معناداری وجود داشت . نتایج این پژوهش میتواند به روانشناسان در پیشبرد برنامه‌های آموزشی جهت افزایش شفقت خود دانشجویان کمک کند.
واژگان كلیدی: ویژگی شخصیت، شفقت خود‌،دانشجویان.
مقدمه
دوران جوانی اولیه، به این دلیل که افراد در این سن با ورود به دانشگاه از خانواده برای مدتی جدا شده و حضور پر رنگتری به عنوان فرد مستقل در جامعه دارند، دوره حساسی بوده و پی شبینی‌ می‌‌شود این حضور مستقل در جامعه‌ می‌‌تواند بر شکلگیری شخصیت اثرگذار باشد، بنابراین بررسی ویژگی‌های شخصیتی دانشجویان و سازه‌های مرتبط با وضعیت
روانشناختی افراد در این سن ضرورت دارد(آکینچی و همکاران، 2018). تنوع در ویژگی‌های شخصیتی موجب گردیده است که هر یک از افراد بشر شخصیت منحصر به فردی داشته باشند حتی در بین دوقلوهای همسان که ظاهرا شبیه به هم هستند، این تفاوت و افتراق در ویژگی‌های شخصیتی آنها کاملا آشکار است(سارانیا، شالینی، 2018). شخصیت، گرایش‌هاو خصوصیات پایداری است که تعیین کننده تشابهات و تفاوت‌ها در رفتارهای روانشناختی(افکار، عواطف و اعمال) است. اینگونه رفتارها در طول زمان تداوم داشته و به راحتی نمیتوان آنها را تنها پیامد اجتماعی و زیستی یک لحظه در نظر گرفت(مدی، 1996). تاکنون نظریه‌های مختلفی در حوزه روانشناسی شخص یت ارائه شده است که از میان این دیدگاه‌ها و نظریه‌ها، ارائه دیدگاه‌های صفت پ یشرفت مهمی در این حوزه محسوب‌ می‌‌شود یکی از این نظریه‌های مهم نظریه مدل پنج عامل بزرگ شخصیتاست(زارعی و همکاران، 1397). این مدل بر این باور است که انسان موجودی منط قی است که‌ می‌‌تواند شخصیت و رفتار خویش را توضی ح دهد براساس این نظریه، انسان موجودی است که روش‌های زندگی خود را درک نموده و توانایی تجزیه و تحل یل کنش‌ها و واکنش‌های خود را دارد(خرمالی و همکاران، 1393). ویژگی‌های عمومی شخص یت در زندگی روزمره، به صفاتی پایدار در طی زمان برمی گردد که از موقیعتی به موقیعت دیگر تغی یر چندانی نکرده است و به ماهیت وجودی فرد اشاره دارد. یکی از رویکردهایی که نزد اهل فن از مقبول یت نسبی برخوردار است، در واقع نظریه عاملی شخصیت، به اهمیت تأثیر فرآیند رشد، شرایط متفاوت محیطی در توسعه و رشد ویژگی‌های فردی وانگیزش‌ها و نیازهای روزمره برای بروز ویژگی‌های شخصیتی تاکید دارد. پنج عامل بزرگ شخصیت شامل روان نژندی،
برونگرایی، انعطاف پذیری، توافق پذیر ی و بیداری وجدان است(مک کرا و کاستا، 1992).
روانشناسان به مفهوم سازی‌های جایگزین برای معرفی نگرش و ارتباط سالم با خود پرداختند یکی از این مفاهیم شفقت خوداست(نف، 2016). شفقت خود را به عنوان سازه ای سه مولفه ای شامل مهربانی با خود در مقابل قضاوت کردن خود، اشتراکات انسانی در مقابل انزو ا، و بهوش یاریدر مقابل همانندسازی افراطی تعریف شده است. ترک یب این سه مولفه مرتبط، مشخصه فردی است که به خود شفقت‌ می‌‌ورزد. مهربانی باخود، درک خود به جای قضاوت خود و نوعی حمایت نسبت به کاستی‌ها و بی کفای تی‌های خود است. اعتراف به این که همه انسان‌ها دارای نقص هستند، اشتباه‌ می‌‌کنند و درگ یر رفتارهای ناسالم‌ می‌‌شوند، مشخصه اشتراکات انسانی است. بهوش یاری در مقابل همانندسازی افراطی در شفقت خود، به یک آگاهی متعادل و روشن از تجارب زمان حال‌ می‌‌انجامد و باعث‌ می‌‌شود جنبه‌های دردناک یک تجربه نادیده گرفته نشود و مکررا ذهن را اشغال نکند(نف، 2009). افرادی که شفقت خود بالایی دارند نسبت به افرادی که شفقت خود کمی دارند سلامت روان شناختی ب یشتری دارند زیرا در آنها درد گریزناپذیر و احساس شکستی که همه افراد تجربه‌ می‌‌کنند به وسیله یک سرزنش خود بی رحمانه، احساس انزوا و همانند سازی افراطی با افکار و هیجان‌ها استمرار نمی یابد(مشکوری، 1394). این نگرش حمایت گرانه نسبت به خود با بس یاری از پ یامدهای روان شناخ تی مثبت مانند انگیزه بیشتر برای حل تعارضات بین شخصی، حل مسئله سازنده، ثبات زندگی زناشویی آمادگی برای شرم کمتر، ترس از شکست کمتر، خودارزیابی منفی کمتر کمال گرایی نوروت یک کمتر و رضایت از زندگی ب یشتر در ارتباط است. سازه شفقت خود با سبک‌های مقابله و تنظیم گری هیجانهانیز
مرتبط است همچنین شفقت خود به صورت معنادار با داشتن شفقت نسبت به دیگران همراه است(نف و پومبر9، 2013). افراد با شفقت خود بالا تعارضات بین شخصی خود را با در نظر گرفتن نیازهای خود و دیگران حل‌ می‌‌کنند. از آنجا که شفقت خود، نیازمند آگاهی هشیار از هیجانهای خود است دیگر از احساسات دردناک و ناراحت کننده اجتناب نمی شود، بلکه فرد با مهربانی، فهم و احساس اشتراکات انسانی، به آنها نزدیک‌ می‌‌شود. بنابراین ه یجان‌های منفی به حالت احساسی مثبت تری تبدیل‌ می‌‌شوند و به فرد فرصت درک دقیق تر شرایط و انتخاب کارهای موثر برای تغییر خود یا شرایط بهصورتی اثربخش و مناسب‌ می‌‌دهند(نف، 2016).
نتایج پژوهش‌ها نشان داد داده که بین شفقت خود با اضطراب و افسردگی کمتر(موریس و همکاران، 2016)، سلامت روان بالاتر(کاستا و همکاران، 2016)، صفات شخصیت(وسی و همکاران، 2019؛ نف و همکاران، 2018). رابطه معنادار وجود داشت. همچنین ارسلان، 2016) در پژوهش خود به این نتیجه رسید که بین شفقت خود و روان نژندی‌،برونگرایی، انعطاف پذیری‌،توافق پذیریو بیداری وجدان رابطه معنادار وجود دارد.
ازآنجا که دانشجویان، نسل آینده ساز جامعه هستند و سلامت روانی آنها باعث رشد و توسعه جامعه خواهد شد، گاهی با قرار دادن معیارهای بالا در عملکرد همراه با تمایلات انتقادی بیش از حد در ارزیابی خود و تردید درباره اقدامات خویش و از طرفی دیگر انتظارات بالای والدین که برای بسیاری از دانشجویان بحران میآفریند و باعث میشود که آنها تنها راه پیشرفتو خوشبختی خود را فقط در تحصیل و کسب نمرات بالا جستجو کنند، منجر به تعیین استانداردهای بالا جهت ارزیابی خویش شده و نرسیدن به یکی از این معیارها را برابر با شکست در زندگی میدانند که
این باعث افسردگی، اضطراب و کاهش شفت خود در بین دانشجویان میگردد(قزلسفلو و همکاران، 1393). همچنین با توجه به اهمیت دوران جوانی و اینکه افراد در این سن با ورود به دانشگاه از خانواده برای مدتی جدا شده و حضور پر رنگتری به عنوان فرد مستقل در جامعه دارند، پیشبینی‌ می‌‌شود این حضور مستقل در جامعه میزانی از استرس را در پیداشته باشد و حضور در اجتماع و آشنایی با افراد جدید‌ می‌‌تواند بر شکلگیری شخصیت و حتی بر شناخت جنبه‌های وجودی افراد اثرگذار باشد. بنابراین بررسی ویژگی‌های شخصیتی دانشجویان و سازه‌های مرتبط با وضعیت روانشناختی افراد در این سن ضرورت دارد. با توجه به این که شخصیت، محور اساسی بحث در زمینه‌های یادگیری، انگیزه، احساسات و سلامت است و نیز با توجه به رشد روزافزون پژوهش‌ها در زمینه روانشناسی مثبت در دنیا، لذا این پژوهش به منظور پاسخ به این خل پژوهشی با هدف بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و شفقت خود در دانشجویان شهر اصفهانانجام شد. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع پژوهش، به این منظور فرضیه زیر طرح شد:
بین مولفه‌های ویژگی‌های شخصیت(روان نژندی، برونگرایی، انعطاف پذیری، دلپذیربودن و مسئولیت پذیری) با شفقت خود رابطه وجود دارد.
روش تحقیق
روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دختر و پسر شهر اصفهان در نیمسال تحصیلی99-1398 بود که بصورت تصادفی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد اصفهان(خوراسگان) به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. بدین منظور براساس جمعیت دانشگاه و بر حسب تعداد دانشجو در هر دانشکده، به طور تصادفی از هر دانشکده متناسب با سهم آن در جامعه، تعداد دانشجوی مورد
نظر انتخاب شد و پرسشنامه توزیع شد. تعداد 120 نفر از دانشجویان دختر و پسر بصورت دردسترس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.
ابزارهای سنجش
جهت جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های زیر استفاده شد:
پرسشنامه صفات شخصیتی(نئو):از پرس شنامة صفات پنج گانه شخصیتی(مک کری و کاستا، 1997) برای اندازهگیری صفات شخصیتی استفاده گردید. این پرس شنامه دارای60 سوال میباشد که پاسخهای آن بر اساس طیف پنج درجهای در مقیاس پنج گزینه ای کاملا مخالفم(0)، مخالفم(1)، نظری ندارم(2)، موافقم(3) و کاملا موافقم(4) تنظیم شدهاند. این ابزار پنج بعد شخصیت(درونگرایی، گشودگی، توافق پذیری، بیداری وجدان، سازگاری) را مورد ارزیابی قرار‌ می‌‌دهد. مک کری وکاستا(2004) در تحقیقی که برای تجدید نظر در پرسشنامه(نئو) بر روی 1492 نفر انجام دادند ضرایب همبستگی این آزمون را برای پنج ویژگی شخص یتی به ترت یب 83/0‌،83/91، 0 /0، 76 /0، 86/0 گزارش دادند. آلفای کرونباخ در پژوهش حاضر 0. 89 محاسبه شد.
پرسشنامة شفقت خود: مقیاس شفقت خود توسط(نف، 2003) تهیه گردیده است. این آزمون دارای 26 سوال و پاسخ‌های آن در یک دامنه 5 درجه ای لیکرت از 10تقریبا هرگز تا 5تقریبا همیشه قرار میگیرند. این مقیاس سه موله ای دو قطبی را در قالب شش زیر مقیاس مهربانی با خود در مقابل قضاوت خود(معکوس) بهوشیاری در مقابل همانندسازی افراطی(معکوس) و اشتراکات انسانس در مقابل انزوا(معکوس) اندازه گیری‌ می‌‌کند(مشکوری، 1394) همسانی درونی این مقیاس را با آلفای کرون باخ 84/0 مناسب ارزیابی شده است آلفای کرونباخ در پژوهش حاضر 02. 8محاسبه شد.
یافته‌ها
آماره‌های توصیفی حاکی از آن بود که 2 نفر نفر یا 7/1 درصد از نمونه در گروه سنی زیر20 سال، 88 نفر یا 3/73 درصد نمونه در گروه 30-21 سال، 17 نفر یا 2/14 درصد در گروه 40-31 سال، 13 نفر یا 8/10 درصد کل نمونه در گروه سنی بیشتر از 40 سال قرار داشتند. همچنین 33 نفر یا 28/0 درصد از افراد نمونه در رشته‌های علوم پایه، 36 نفر یا 30/0 درصد رشته‌های انسانی، 29 نفر یا 24/0درصد در رشته‌های فنی مهندسی و 21 نفر یا 18/0 درصد در رشته‌های پزشکی مشغول به تحصیل بودند. همچنین 65 نفر یا 2/54 درصد مجرد، 52 نفر یا 3/43 درصد متاهل و 3 نفر یا 5/2 درصد کل نمونه مطلقه بودند.
جدول 1- میانگین ویژگی‌های شخصیت و مولفه‌های آن
نتایج حاصل از جدول1- نشان‌ می‌‌دهد که میانگین نمره ویژگی‌های شخصیتی 27/189 است و مولفه روان نژندی(43/34)، برونگرایی(45 /37)، انعطاف پذیری(78 /34)، دلپذیر بودن(4/40)، مسئولیت پذیری(20/42) بود. و میانگین نمرات شفقت خود(43/82) بدست آمده است.
جدول 2- ضریب همبستگی ویژگی‌های شخصیتی و شفقت خود دانشجویان
باتوجه نتایج بدست آمده در جدول 2 مشخص شد که سطح معنی داری بدست آمده کمتر از05/0‌ می‌‌باشد با اطمینان 95 درصد و سطح خطای 5 درصد میتوان گفت که بین ویژگی‌های شخصیت(روان نژندی، برونگرایی، انعطاف پذیری، توافق پذیریو بیداری وجدان) و شفقت خود بین دانشجویان شهر اصفهان رابطه معناداری وجود دارد(05/0>P).
بحث و نتیجهگیری
هدف این پژوهش بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیت و شفقت خود بین دانشجویان شهر اصفهان بود. پس از اجراتی پژوهش نتایج بدست آمده نشان داد کهبین ویژگی‌های شخصیت(روان نژندی، برونگرایی، انعطاف پذیری، توافق پذیری وبیداری
وجدان) و شفقت خود بین دانشجویان شهر اصفهان رابطه معناداری وجود دارد. یافته‌های این پژوهش با نتایج پژوهش‌های پیشین از جمله نف و همکاران(2018)، ارسلان(2016) و رضوانی و سجادیان(1397)همسو بود. در تبیین نتایج بدست آمده م یتوان بیان کرد که شفقت خود گشوده، مهربان و متاثر بودن در برابر رنج‌های شخصی، داشتن احساسات مراقبت و مهربانی نسبت به خود، داشتن دیدگاه غیر قضاوتی در برابر شکست‌ها و ناملایمات و تشخیص این نکته که تجارب هر شخصی، بخشی از تجارب مشترک انسانی است،‌ می‌‌باشد. بنابراین هنگامی که ویژگی‌های شخصیتی با احساس مراقبت از خود همراه شود، میتواند اثر مضاعفی ایجاد کند که فرد را در برابر ناملایمات و شکست‌ها محفوظ بدارد، به عنوان مثال فرد برون گرا برای محافظت از خود در برابر اضطراب‌های دریافت شده از محیط، با توجه به داشتن مولفه حفاظت از خود سعی در برقراری ارتباطی موثر، بدون استرس و شاد با دیگران میکند. شفقت خود، به عنوان جایگزینی برای ارزش خود در نگرش و ارتباط سالم با خود، نقش مؤثری در تنظیم هیجانات دارد. در واقع وجود نگرش مشفقانه در افراد، به آنها کمک‌ می‌‌کند میان خود و دیگران پیوند احساس کنند و به واسطه ی این احساس بر ترس از طرد غلبه نمایند. این پژوهش نیز با محدودیت‌هایی روبرو بوده است که بایستی در تعمیم نتایج لحاظ شود. پژوهش حاضر بر روی دانشجویان شهر اصفهان و در سال تحصیلی 99-1398 انجام شده است، لذا در تعمیم نتایج به گستره‌های زمانی و جغرافیایی دیگر بایستی جانب احتیاط رعایت گردد. در پژوهش‌های آینده پیشنهاد‌ می‌‌شود، مطالعات مشابهی بر روی جمعیت‌های متفاوت(در شهرهای مختلف) صورت گیرد و نتایج در دو جن س مقایسه شود تا نتایج قابلیت تعمیمپذیری بیشتری
داشته باشند و نتایج آن با نتایج پژوهش حاضر مقایسه گردد.
همچنین در پژوهش‌های آینده پیشنهاد‌ می‌‌شود در پژوهش‌های بعدی، مطالعات مشابهی بین جامعه آماری متفاوت انجام شود تا نتایج بدست آمده قابلیت تعمیم پذیری بالاتری داشته باشد. همچنین پیشنهاد‌ می‌‌شودکه در مطالعات آینده علاوه بر ویژگی‌های شخصیتی سایر متغیرهای روانشناختی بر شفقت خود بررسی گردد. با توجه به اینکه بین ویژگی‌های شخصیت و شفقت خود رابطه معنادار وجود دارد پیشنهاد‌ می‌‌گردد، آموزش‌های ترکیبی مبتنی بر افزایش شفقت خود بصورت تجربی بر گروه دانشجویان صورت گیرد و تاثیر آن بر عملکردهای روانشناختی دانشجویان مورد ارزیابی قرار گیرد.
منابع
خرمالی بهزاد،‌هاشمی گلسا، شیخ غلامی الهام. (1394). مقایسه ویژگی‌های شخصیتی و اعتماد به نفس در متقاضیان عمل زیبایی بینی و افراد عادی، کنفرانس بی نالمللی پژوهش در علوم رفتاری و اجتماعی، ترکیه – استانبول، موسسه مدیران ایده پرداز پایتخت ایلیا.
رضوانی مرجان، سجادیان ایلناز. (1397). نقش میانجی شفقت خود در تأثیر ویژگیهای شخصیتی بر عملکردهای روانشناختی مثبت در دانشجویان دختر، فصلنامه روانشناسی مثبت، دوره 4، شماره 3، ص:28-13.
زارعی رضا، دریایی دلارام، اسماعیلی آزاده، فتاحی، نگین(1397). رتبه بندی مدرسان حسابداری از نظر صفات شخصیتی به روش تحلیل سلسله مراتبیAHP، فصلنامه تدریس پژوهشی، دوره6، شماره2، ص:225-203.
قزلسفلو مهدی، میراحمدی لیلا، جزایری رضوان السادات. (1393). رابطه بین تفکر قطعینگر و خود شفقتی در
دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. دوره13، شماره11، ص:1060-1049.
مشکوری، مهرشاد (1394).مقایسه ویژگی‌های شخصیتی، خود پنداره و شفقت خود در افراد مبتلا به نشانه‌های بدریختی بدن و افراد عادی شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان).
Akinci, Z. , Yurcu, G. , & Ekin, Y. (2018). Relationships between Student Personality Traits, Mobbing, and Depression within the Context of Sustainable Tourism Education: The Case of a Faculty of Tourism. Sustainability, 10(10), 3418.
Arslan, C. (2016). Interpersonal Problem Solving, Self-Compassion and Personality Traits in UniversityStudents. Educational Research and Reviews, 11(7), 474-481.
Costa Jr, P. T. , & McCrae, R. R. (1992). The five-factor model of personality and its relevance to personalitydisorders. Journal of personality disorders, 6(4), 343-359.
Costa, J. , Marôco, J. , Pinto‐Gouveia, J. , Ferreira, C. , & Castilho, P. (2016). Validation of the psychometric properties of the Self‐Compassion Scale. Testing the factorial validity and factorial invariance of the measure among borderline personality disorder, anxiety disorder, eating disorder and general populations.
Clinical psychology & psychotherapy, 23(5), 460-. 864Maddi, S. R. (1996). Personality theories: A comparative analysis. Thomson Brooks/Cole Publishing Co. Muris, P. , Meesters, C. , Pierik, A. , & de Kock, B. (2016). Good for the self: Self-compassion and other selfrelated constructs in relation to symptoms of anxiety and depression in non-clinical youths. Journal of childand family studies, 25(2), 607-. 716

فایل : 12 صفحه

فرمت : Word