مقاله کامل بررسی سبک فرزند پروری محدود و آزاد منشانه در عملکرد تحصیلی دانش آموزان

موضوع پایان نامه
بررسی سبک فرزند پروری محدود و آزاد منشانه در عملکرد تحصیلی دانش آموزان
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه
روش هاي والدين در پرورش فرزند تحت تأثير عواملي قرار دارد كه اين عوامل در هم تأثير مي‌گذارند. از جمله خصوصيات و اعتقاد والدين.شيوه هاي والدين و روش هاي انضباطي آنان بي ترديد تحت تأثير خصوصصيات شخصيتي و سيستم اعتقادي آنان است.
شيوه هاي فرزندپروري به عنوان مجموعه يا منظومه اي از رفتارها كه تعاملات والد و كودك را در طول دامنه گسترده اي از موقعيت ها توصيف مي‌كند و يك جو تعاملي تأثير گذار را به وجود مي‌آورد
تعريف مي شود. شيوه هاي فرزند پروري يك عامل تعيين كننده و اثر گذار است كه نقش مهمي‌در آسيب شناسي رواني و رشد كودكان بازي مي‌كند (ماهر و كميجاني، 1386) .
سبك تربيتي اقتدارگرا : شيوه فرزند پروري اقتداري در دوران كودكي باعث مي‌شود كودكان به خود كنترلي و اتكا به خود تمايل نشان دهند، از توانايي همراهي با بزرگترها و همسالان برخوردارگردند، افرادي پاسخگو به راهنمايي هاي والدين و داراي كمترين مشكل در سنين حدود پنج سالگي باشند . سبك اقتدارگرا با عزت نفس بالا، دروني شدن هنجارهاي اخلاقي، بالندگي رواني اجتماعي، استقلال ، موفقيت و رفتار صميمي‌و احترام آميز نسبت به ديگران ارتباط دارد. فرزندان والدين مقتدر، شاد و سرحال هستند، در تسلط يابي بر تكاليف جديد، اعتماد به نفس دارند و خودگردان هستند . فرزندان اين نوع خانواده ها مستقل، گرم و صميمي‌ و داراي روحيه همكاري بوده و افرادي تربيت مي‌شوند كه توانايي ابراز وجود دارند. اين افراد در سن نوجواني بحران هويت را با مشكلات كمتري سپري مي‌كنند (آزادي ، 1382).
سبك تربيتي استبدادي : كودكان داراي والدين مستبد، به ناشاد بودن، عدم اعتماد به ديگران، ضعف ارتباطي با همسالان و ناسازگاري در مدرسه تمايل نشان مي‌دهند، پيشرفت درسي كمتري دارند و رفتارهاي مشابه والدين در آن‌ها تقويت مي‌شود. اين كودكان، مضطرب، گوشه گير و ناخشنود هستند. در صورت ناكامي‌، با خصومت و خشم واكنش نشان مي دهند (آزادي ، 1382).
سبك تربيتي سهل گير و بي تفاوت : شيوه فرزند پروري سهل گير در كودكي باعث مي‌شود . كودك داراي عدم اعتماد به نفس، پايين بودن عزت نفس و نقص‌خود كنترلي در يادگيري مسائل اخلاقي و محدوديت هاي اجتماعي باشد. اين كودكان مشكلات رشدي گوناگوني دارند مثل ناتواني در تحمل ناكامي‌ها و كنترل تكانه ها و رفتارهاي پرخاشگرانه . فرزندان اين خانواده ها خوش خلق تر و سرزنده تر از خانواده هاي مستبد و مقتدر خواهند بود ولي رفتارهايشان غالباً ناپخته بوده و فاقد توانايي كنترل رفتارهاي تكانشي هستند. شواهد نشان مي‌دهد كه سهل گيري اين والدين نسبت به پرخاشگري فرزندانشان يكي از عوامل سهيم در رشد رفتار پرخاشگرانه در كودكان است. با وجود آن كه شيوه تربيتي فرزند در خانواده هاي مستبد و سهل انگار متضاد يكديگر مي‌باشد. ولي فرزند اين دو خانواده از اعتماد به نفس ضعيفي برخوردار بوده و پرخاشگرترند. كودكان 14 تا 20 ساله والدين غفلت كننده و بي توجه، خوشگذران و ولخرج مي‌باشند و قادر به كنترل پرخاشگري خود نيستند . به مدرسه بي علاقه اند و بيشتر وقت خود را در خيابان ها مي‌گذرانند. اين نوجوانان لذت جو بوده و تحمل ناكامي ‌را ندارند و نمي‌توانند هيجان هاي خود را كنترل كنند (آزادي ، 1382).
زندگي تحصيلي، يكي ازمهمترين ابعاد زندگي اشخاص است كه بر ساير ابعاد زندگي تاثير فراوان دارد. دراين بين يكي از مسايل و مشكلات اساسي زندگي تحصيلي افراد و نظام آموزشي هركشور، مساله ي افت تحصيلي و پايين بودن سطح عملكرد تحصيلي دانش آموزان آن كشور است(زهراكار،1386).اين پديده، علاوه بر زيان هاي هنگفت اقتصادي، سلامت رواني فراگيرندگان را مخدوش مي نمايد. منظور از
افت تحصيلي، كاهش عملكرد تحصيلي درسي فراگيرنده از سطح رضايت بخش به سطح نامطلوب است. عوامل مختلفي برعملكرد تحصيلي افراد تاثير مي گذارند كه متخصصان تعليم و تربيت آنها را به چهار دسته شامل عوامل فردي، عوامل آموزشگاهي، عوامل خانوادگي و عوامل- اجتماعي تقسيم كرده اند(زهراكار،1386).هدف از این پژوهش بررسی سبک فرزند پروری محدود و آزاد منشانه در عملکرد تحصیلی دانش آموزان می باشد.
بیان مسئله
همه والدين از اين كه فرزندشان چگونه بايد باشد يا چه آگاهي هايي بايد داشته باشند، كدام ارزش هاي اخلاقي و معيارهاي رفتاري بايد در فرآيند رشد بياموزد، آشكارا يا تلويحاً تصويري آرماني دارند . والدين براي سوق دادن كودك به سوي اين اهداف راهبردهاي بسياري را مي‌آزمايند .
هدف تمامي‌شيوه هاي پرورشي كودك، آماده سازي وي براي ايفاي نقشي است كه گروه وحوزه فرهنگي وي بر عهده اش مي‌گذارد . كودكان چنان پرورش مي‌يابند كه بتوانند راه ورسم زندگي والدين خود را پي گيرند، والدين و آموزگاران واسطه انتقال آرمان هاي فرهنگي خود هستند (احدي و بني جمالي، 1376) .
شيوه هاي فرزندپروري به عنوان مجموعه يا منظومه اي از رفتارها كه تعاملات والد و كودك را در طول دامنه گسترده اي از موقعيت ها توصيف مي‌كند و يك جو تعاملي تأثير گذار را به وجود مي‌آورد تعريف مي شود. شيوه هاي فرزند پروري يك عامل تعيين كننده و اثر گذار است كه نقش مهمي‌در آسيب شناسي رواني و رشد كودكان بازي مي‌كند (ماهر و كميجاني، 1386) .
منظور از سبك هاي فرزند پروري، روش هايي است كه والدين براي كنترل فرزندان خود در پيش مي‌گيرند. ديانا بامريند در يك رشته تحقيقات با زير نظر گرفتن والديني كه با فرزندان پيش دبستاني خود تعامل مي‌كردند . اطلاعاتي را در مورد شيوه هاي فرزند پروري گردآوري كرد . معلوم شد كه فرزندپروري دو جنبه گسترده دارد : جنبه ي اول، پرتوقع بودن است، برخي از والدين، معيارهاي عالي براي فرزندانشان مقرر مي‌كنند و از آن‌ها توقع دارند كه اين معيارها را برآورده سازند . والدين ديگر، توقع خيلي كمي‌دارند و به ندرت سعي مي‌كنند رفتار فرزندانشان را تحت تأثير قرار دهند. جنبه دوم، پاسخ دهي است . برخي والدين، نسبت به فرزندان خود پذيرا هستند و به درخواست هاي آن‌ها پاسخ مي‌دهند . آن‌ها غالباً به بحث آزاد و گفتگو با فرزندانشان مي‌پردازند. برخي والدين هم، طرد كننده و بي
اعتنا هستند . تركيبات گوناگون پرتوقعي و پاسخدهي، چهار سبك فرزند پروري را به بار مي‌آورد. پژوهش بامريند روي سه مورد از آن‌ها تأكيد كرد : مقتدر، مستبد، آسان گير .
والدين مراقبت خود را با پذيرندگي كودك و محور قرار دادن او همراه با گرمي‌و صميميت اعمال مي‌كنند و از فرزند خود توقع شايستگي اجتماعي و هوش مناسب با سن او دارند . توقعات خود را با گرمي‌، صميميت و مهرورزي اعمال مي‌كنند . رابطه اين نوع والدين با فرزندان دو طرفه و متقابل مي‌باشد (اسماعيل پورحسامي‌، 1377) .
والدين كنترل و توقعات خود را با قدرت و بدون گرمي‌و مهرورزي و ايجاد رابطه متقابل اعمال مي‌كنند. به عبارتي روابط حاكم بر خانواده با اعمال قدرت، استبداد، سردي و انعطاف ناپذيري همراه است . اين والدين رفتارها و نگرش هاي فرزند خود را طبق ضابطه ها و معيارهاي خودشان ارزيابي مي‌كنند . فرمانبرداري، قبول استبداد، كار، سنت و رعايت سلسله مراتب را ارج مي‌نهند (اسماعيل پور حسامي‌، 1377) .
یکی دیگر از متغیرهای این پژوهش عملکرد تحصیلی می باشد عبارتست از میزان پیشرفت و تغییراتی که در مواد تحصیلی فرد ایجاد می شود که می تواند متأثر از عوامل میان فردی، هوش، خانواده و… باشد در پژوهش های البافت(1388)، لمبورن و همکاران(1991)، گلاسکو وهمکاران(1997)، شومر(1998) نشان دادند بین عملکرد تحصیلی با سبک های فرزند پروری رابطه وجود دارد. و در پژوهش رضایی و خداخواه(1388)، مختار ملک(1382)، مهر افروز و شهر آرای(1381)، باقر پور کماچالی و همکاران(1386)، تنهایی رشوانلو و حجازی(1388)، بلنکی وهمکاران(1986) نشان دادند بین پیشرفت تحصیلی با سبک های فرزند پروری رابطه وجود دارد. با توجه به مطالب مطرح شده در این بخش این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سوال است که آیا بین سبک فرزند پروری محدود و آزاد منشانه با عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت پژوهش
زندگي تحصيلي، يكي ازمهمترين ابعاد زندگي اشخاص است كه برساير ابعاد زندگي تاثير فراوان دارد. در اين بين يكي از مسايل و مشكلات اساسي زندگي تحصيلي افراد و نظام آموزشي هر كشور،
مساله ي افت تحصيلي و پايين بودن سطح عملكرد تحصيلي دانش آموزان آن كشور است(زهراكار،1386). اين پديده، علاوه بر زيان هاي هنگفت اقتصادي، سلامت رواني فراگيرندگان را مخدوش مي نمايد. منظور ازافت تحصيلي، كاهش عملكرد تحصيلي درسي فراگيرنده از سطح رضايت بخش به سطح نامطلوب است. عوامل مختلفي بر عملكرد تحصيلي افراد تاثير مي گذارند كه متخصصان تعليم و تربيت آنها را به چهار دسته شامل عوامل فردي، عوامل آموزشگاهي، عوامل خانوادگي و عوامل اجتماعي تقسيم كرده اند(زهراكار،1386).
یکی از عواملی که می تواند عملکرد تحصیلی افراد را تحت تاثیر قرار دهد سبک های فرزند پروری می باشد که در پژوهش های مختلف مثل پژوهش (محمدی و رضایی، 1389). البافت(1388)، لمبورن و همکاران(1991)، گلاسکو وهمکاران(1997)، شومر(1998) نشان دادند بین عملکرد تحصیلی با سبک های فرزند پروری رابطه وجود دارد. و در پژوهش رضایی و خداخواه(1388)، مختار ملک(1382)، مهر افروز و شهر آرای(1381)، باقر پور کماچالی و همکاران(1386)، تنهایی رشوانلو و حجازی(1388)، بلنکی وهمکاران(1986) نشان دادند بین پیشرفت تحصیلی تحصیلی با سبک های فرزند پروری رابطه وجود دارد.به اثبات رسیده است. با توجه به این که سبک فرزند پروری نامناسب باعث کاهش عملکرد فرد شده و همچنین این کاهش عملکرد به نوبه خود باعث صرف هزینه های روانی ، جسمانی و اقتصادی برای جامعه ، خانواده، فرد می شود . که این خود نشان دهنده اهمیت و ضرورت پژوهش های انجام شده در زمینه عملکرد تحصیلی را می رساند.
اهداف مشخص تحقيق
هدف کلی
هدف کلی این پژوهش عبارت است از بررسی رابطه بین سبک فرزند پروری محدود و آزاد منشانه با عملکرد تحصیلی دانش آموزان
اهداف جزئی
بررسی رابطه بین سبک فرزند پروری محدود با عملکرد تحصیلی دانش آموزان
بررسی رابطه بین سبک فرزند پروری آزاد منشانه با عملکرد تحصیلی دانش آموزان
سؤالات و فرضيه‏هاي تحقیق
آیا بین سبک فرزند پروری محدود و آزاد منشانه با عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد؟
بین سبک فرزند پروری محدود با عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد
بین سبک فرزند پروری آزاد منشانه با عملکرد تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد
تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی
عملکرد تحصیلی
تعریف مفهومی: عبارتست از میزان پیشرفت و تغییراتی که در مواد تحصیلی فرد ایجاد می شود که می تواند متأثر از عوامل میان فردی، هوش، خانواده و… باشد (محمدی و رضایی، 1389)
تعریف عملیاتی:منظور از عملکرد تحصیلی در این پژوهش معدل کارنامه این دانش آموزان است و نقطه برش برای این افراد 14 در نظر گرفته شد است.
سبک های فرزند پروری
تعریف مفهومی: عبارت از روشهایی است که والدین در تربیت فرزندان خود به خصوص در مورد شکوفائی استعداد ها و بروز خلاقیت بکار می برند. این روشها عمدتا شامل سلطه گری ، وابستگی شدید و سهل انگاری است . ( کفایت ، 1373، ص 104).
سلطه گری : این روش شامل ایجاد محدودیتهای زیاد در رفتار ، گفتار و کردار فرزند در زمینه رعایت نظافت ، مراقبت از وسایل ، سکوت ، اطاعت ، بروز احساسات و… است والدین سلطه گر
ممکن است حتی با بی تفاوتی و آرامش، خواسته های خود را به فرزندان تحمیل نمایند و یا روش هیجان آمیزی در پیش بگیرند.
وابستگی شدید : در این روش والدین خود را فدای فرزندان کرده و در هرحال آنها را نیازمند خود بار می آورند . این قبیل والدین قطع رابطه عاطفی با فرزندان را به تاخیر انداخته ، مراقبت و نظارت کامل و مدام را ضروری می دانند. یعنی درهمه حال ، حتی در بزرگسالی فرزندان را نیازمند حمایت ، راهنمائی و کنترل می دانند .
سهل انگاری : والدین سهل انگار نه تنها کنترل و فشاری بر روی فرزندان خود ، بلکه انتظارتوقعی خاص هم ازآنان ندارند آنان در دادن پاداش و اعمال تنبیه چندان جدی نیستند. در انجام امور شخصی ، نظافت و تکالیف درسی فرزندان با مسامحه برخورد می کنند معمولا وقتی برای در کنار فرزندان بودن اختصاص نمی دهند و انتظار دارند فرزندانشان درد سر و مشکلی برای آنان درست نکنند .
تعریف عملیاتی: منظور ایده ها و روشهایی است که والدین در تربیت فرزندان خود به خصوص در مورد شکوفایی استعدادها و بروز خلاقیت بکار می برند . این روشها که عمدتا شامل سلطه گری ، وابستگی شدید و سهل انگاری است از طریق پرسشنامه زمينه يابي ارزشيابي نگرش والدين (PAS ) دروز و تی هن (1957) مورد سنجش قرار گرفته است. در این پرسشنامه سوالهای 3 ، 4 ، 5 ، 6 ، 9 ، 10 ، 14 ، 17 ، 18 و 21 عامل سلطه گری ، سوالهای 1 ، 2 ، 7 ، 8 ، 16 ، 20 ، 25 ، 26 ، 29 و30 عامل وابستگی شدید و سوالهای 11 ، 12 ، 13 ، 15 ، 19 ، 22 ، 23 ، 24 ، 27 ، و 28 عامل سهل انگاری را می سنجند
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
مبانی تئوریک عملکرد تحصیلی
از بارزترين ويژگيهاي هر انساني داشتن توانایي يادگيري است كه همين ويژگي پديد آورنده پيشرفت و تمدن امروزي بوده است. با توجه به اين اصل، مطالعه زمينه يادگيري و پيشرفت تحصيلي و عوامل تاثيرگذار بر آن موضوعي است كه در در طول چند دهه اخير بيش از پيش مورد توجه متخصصان تعليم و تربيت قرار گرفته است حساسيت تعليم وتربيت و رقابتهاي علمي در عرصه جهاني از يك سو و پيچيدگيهاي جهان امروزي از سوي ديگر معلمان و مديران آگاه تري را مي طلبد تا زمينه رشد جمعي وبالندگي را فراهم نمايد. نظام آموزش و پرورش هر كشوري در قالب سياستهاي كلي اش، اهدافي را جهت آموزش مشخص مي كند كه معلمان، دبيران و دست اندركاران تعليم و تربيت با جزئي كردن اين اهداف كلي، انتظاراتي را از فراگيران خود در پايان يك دوره آموزشي دارند. پيشرفت تحصيلي در نظام هاي آموزشي از اهميت و حساسيت خاصي برخوردار است چرا كه شاخصي براي ارزيابي نظام هاي آموزشي است و ارزشيابي پيشرفت تحصيلي مهم ترين برنامه آزمون و منبع كسب اطلاعات است.پیشرفت تحصیلی عبارت است از مقایسه نتایج به دست آمده از سنجش عملکرد یادگیرندگان با هدفهای آموزشی یا هدف های آموزشی یا هدف های یادگیری وتصمیم گیری در این باره که آیا فعالیت های آموزشی معلمان و کوشش های یادگیری دانش آموزان یا دانش جویان موفقیت آمیز بوده اند وبه چه میزانی(سیف، 1390).
از ديد بلوم بايد ويژگي هاي ورودي دانش آموزان (ويژگي هاي شناختي و عاطفي) هماهنگ با آموزش مطلوب باشد تا پيشرفت تحصيلي حاصل شود ويژگي هاي عاطفي شامل انگيزش علاقه و نگرش است كه اگر از جانب فراده و فراگير هماهنگي در جهت رشد و ارتقاي اين ويژگي ها صورت گيرد و فراده در جهت دسترسي به اهداف آموزشي،‌ كيفيت آموزشي را در جهت مطلوب سوق دهد، در نهايت فراگير به يك سري معلومات، دانش و آگاهي دست مي يابد كه با ملاك هاي خاص ارزيابي مي گردد. و نتيجه آن همان بازده يادگيري است و پيشرفت آموزشي و تحصيلي فراگير را نشان مي دهد.
موضوع پيشرفت تحصيلي و عواملي كه احتمالاً آن را تحت تاثير قرار مي دهند از ديرباز مورد توجه روانشناسان و مربيان تعليم و تربيت بوده است. يكي از موارد تفاوتهاي فردي دانش آموزان است، دانش آموزان داراي طيف وسيعي از تفاوت ها هستند كه در آموزش نقش اساسي دارند. دانش آموزان از نظر يادگيري، توانايي كارآمدي، توانايي تفكر منطقي با يكديگر تفاوتهاي مهمي دارند. آنها در برابر مشكلات و چالشها نيز با شيوه هاي متفاوتي برخورد مي كنند. برخي از فراگيران از فعاليتهاي جديد لذت مي برند و دوست دارند آنها را از خود مجدداً سازمان دهند، در حالي كه ديگران كارهاي از قبيل آزمايش شده و مطمئن را ترجيح مي دهند و قادر به سازماندهي مجدد آنها نيستند (موسوی نژاد، ‌1381).

فایل : 41 صفحه

فرمت : Word