مقاله در مورد بادگير

بادگير

يكي از شاخص ترين نشانه هايي كه منظر عمومي شهرهاي استان يزد را،از ديگر شهرهاي ايران متمايز مي سازد، وجود بادگيرهاي متنوع آن است. اهميت آنها به قدري است كه لازم است براي هركدام شناسنامه اي فني تهيه و طرح جامع مرمت و بازسازي و حفاظت ويژه تدارك ديده شود.

بيشتر بادگيرها ، به فضاهاي مسكوني قديمي تعلق دارند. از طرفي بر روي محراب برخي مساجد مانند مسجد جامع فيروزآباد نيز بادگير به نحو زيبايي تعبيه شده است.
غالب آب انبارهاي درون شهري داراي بادگير هستند كه تعداد آنها بين يك تا شش متغير مي باشدو به عنوان وسيله اي براي تهويه و تبريد آب از آنها استفاده مي شده است  .

بادگيرها سيستم تنفسي شهر محسوب مي شوند. آنها برجهايي هستند كه با توجه به نحوه ساختمان ويژه خود ، جريان طبيعي هوا را به داخل بناهاي مختلف هدايت مي كنندو از مصاديق بارز انرژي هاي پاك محسوب مي شوند(Clean Energy). در خانه ها معمولا بادگير در قسمت نسر و تابستان نشين خانه ساخته مي شود
بادگيرها نوعا به تالار ، حوضخانه ، كلاه فرنگي و زيرزمين مربوط مي شوند و شرايطي را پديد مي آورند تاجريان هوا در داخل ساختمان برقرار شود و ضمن تماس با عناصر رطوبت زا ، مثل حوض ، باغچه ، درختان ، جداره زير زمين جوب وپاياب ، كمبود رطوبت زمين را جبران و محيطي مطبوع براي زندگي در ايام گرم و طاقت فرساي تابستان براي ساكنان فراهم آورند. مصالح ساختماني بادگيرها معمولا خشت خام ، آجر ، گل و چوب شورونه مي باشد. چوب شورونه از انواع چوبهايي است كه داراي استحكامي عالي است و در برابر حمله موريانه نيز مقاوم است
بادگيرها از چهار بخش عمده ساخته شده اند:
1-بدنه يا ساقه

2-قفسه

3-تيغه ها

4- سقف

بدنه بادگيرها معمولا به صورت مكعب مستطيل يا منشور ساخته مي شود. قاعده آنها اغلب به شكل مربع ، مستطيل ، مسدس يا هشت وجهي مي باشد. بخش اصلي ساختمان بادگير به صورت ستوني مشبك و ” چشمه چشمه” در فضاي آزاد برفراز ساختمان اماكن واقع مي گردد.

بادگيرها باوجود شباهت هاي عملكردي ، ساختهاي متفاوتي دارند. تفاوت هاي ناحيه اي اقليم گرم و خشك و پاره اي عوامل اقتصادي و اجتماعي و كاركردهاي متفاوت بناها در اين امر موثر بوده اند. در ناحيه اردكان و ميبد به منظور بهره گيري بيشتر از وزش مطبوع نسيم شمال و پرهيز از بادهاي غالبا نامطبوع جهت هاي ديگر، بادگيرها را عموما به صورت يكسو وروبه شمال ساخته اند ، به ويژه در ميبد شيب مناسب زمين به سمت شمال ، موقعيت مساعدي براي وزش آزاد باد شمال به بادگيرها فراهم آورده است ، به گونه ايكه شكل گيري منظم و هماهنگ بادگيرها ، خود از مشخصات ناحيه اي معماري و شهر سازي سنتي است.

سمت گيري و شكل گيري بادگيرها “رو به شمال” سبب شده استكه شهرها و آباديهاي ناحيه در بخش هاي بافت سنتي به صورت شهرها و آباديهاي “چندسيما” پديدار شوند ، بدين معني كه چشم انداز عمومي شهر از “ديد شمالي” با چشم انداز شهر از “ديد جنوبي” و جهات ديگر آشكارا متفاوت است.
ويژگي ديگر بادگيرها در اين ناحيه آن است كه نسبتا ساده و مردم وار ساخته شده است و در بافتهاي سنتي ،گستردگي و عموميت دارد و همين ويژگي نيز چهره شاخصي به بافت سنتي شهر داده است.

در شهر يزد ، بادگيرها عموما به صورت چهارسو يا چهار بعد و بلندتر ساخته مي شوند و به علت هزينه زياد عامه مردم توان ساخت آن را نداشته و لذا تا اندازه اي خصيصه طبقاتي يافته است

در معماري سنتي يزد ، بادگير صرفا سازه اي براي تعديل گرماو تحمل پذير كردن روزهاي گرم تابستان نيست ، بلكه نشانه شهري و نيز گوياي منزلت اجتماعي و ميزان تمكن صاحب خانه نيز بوده است. بادگيرها ، از جمله ديدنيهاي شهرهاي كويري هستند و نماد پايداري و سازگاري انسان در طبيعت گرم و خشك . دست هنرمند معماران كهن يزد ، از بادگيرها اين خنك كننده هاي طبيعي آثاري ديدني ، آفريده اند.

بادگير، يك روش ابداعي ايراني براي ايجاد فضاي خنك در داخل منازل گرم كويري است . اين دستگاه تهويه مطبوع ، ساليان درازي از روزگاران دور ، فضاي زندگي مردم ايران را قابل تحمل كرده است . بادگيرها معمولاً برجكهاي كوچكي به صورت چهارضلعي يا چند ضلعيهاي منتظمند كه ساختار مثلث در آنها به هيچ وجه ديده نميشود. بادگير تشكيل شده است از برجكي تقريباً مرتفع‏تر از جاهاي ديگر خانه در روي بام. عموماً بادگيرها بر روي قسمتي از خانههاي كويري به نام حوضخانه بنا ميشدهاند.  حوضخانه ايواني كوچك بوده است كه در انتهاي اتاقهاي تابستاني هر عمارت قرار داشته است اتاقهاي تابستاني تشكيل شدهاند از اتاقهايي با ابعاد بزرگ و درهاي زياد ــ گاهي اوقات تا 5 در ــ به دليل جريان يافتن هوا در آنها كه در انتهاي آنها حوضخانه بود.  حوضخانه به شكل فضاي رابط ميان حياط خانه و اتاقهاي تابستاني است.  در ميان اين فضا، حوض كوچكي بود و دليل نامگذاري اين فضا نيز به علت وجود اين حوض در ميان اين فضا بود. بادگيرها دقيقاً در

مقاله در مورد بادگير