طرح تولید اسانس هاي گیاهی

نام و کد محصول – ات آهنی 1
بزرگ ترین معجزه گل ها و گیاهان و میوه هاي متنوع دارویی این است که چنانچه مطابق دستور پزشک
مصرف شوند، هیچگونه عوارض جانبی نداشته و به دنبال درمان یک بیماري، باعث بیماري دیگري نمی شود و
[ به همین دلیل باید از انهدام کامل گیاهان و میوه ها و گل هاي دارویی پیشگیري شود.[ 1
در صورتیکه این طرح به مرحله اجرا برسد اسانس هاي طبیعی، جوهر اصلی گیاه و طبیعت در اختیار مردم
گذاشته می شود که با این کار بهترین راه استفاده سریع، مؤثر و اقتصادي از گیاه معطر و در قلمرو دارویی،
غذایی، بهداشتی و آرایشی صورت می پذیرد و در عین حال مردم را از مصرف مواد شیمیایی مشابه و مضر
بی نیاز می کند.
گیاه شناسان معتقدند که روغن هاي فرار یا اسانس ها مواد زائد گیاهی هستند که خواص بیولوژیکی ندارند .
بعضی دیگر معتقدند که روغن هاي فرار گیاه، باعث جذب حشرات مفید بر روي گیاه گردیده و این رهگذر
کمک بزرگی به عمل گرده افشانی می نماید.
٣
سازمان صنایع کوچک و شهرکهاي صنعتی ایران اسانس هاي گیاهی
ترکیبات روغنی فرار هستند که از بخش هاي مختلف گیاهان (Essential Oil) اسانس ها یا روغن هاي اساسی
معطر مانند برگ، پوست، گل، میوه، دانه و ریشه گرفته می شوند.
از نظر شیمیایی اغلب این مواد هیدروکربورهاي نوع ترپنی هستند و قابلیت صابونی شدن ندارند . برخی از
که حاوي ماده خالص متیل (Winter green) آنها حاوي یک ماده خالص هستند مانند روغن کاج
سالیسیلات است و در ساخت پمادهاي مسکن درد استفاده م ی شود ولی برخی مخلوط چند ماده هستند
مانند روغن ترپنتین (پنتن و دي پنتن ). گاهی اسانس ها حاوي یک م اده رزینی در یک حلال هستند که به
می گویند. از نظر شکل ظاهري، اسانس ها مایعی تقریبا (Balsams) یا بالزام (Oleoresins) آنها الئورزین
0می باشد. /85 -1/ بی رنگ و داراي بوي قوي بوده که در تماس با هوا کدر می شوند. چگالی اغلب آنها بین 1
اسانس ها محلول در الکل، دي سولفید کربن، تترا کلرو کربن، کلرو فرم، اترهاي نفتی و روغن هاي چرب
[ هستند. اغلب در آب نامحلول بوده به جز بعضی از آنها که در آب کم محلول اند.[ 1
1/ 60 درجه سانتیگراد و ضریب شکست نوري این مواد حدود 4 – نقطه اشتعال اسانس هاي طبیعی حدود 70
می باشد.
از ویژگی هاي اصلی روغن هاي فرار قابلیت تقطیر و فاسد نشدن آنها است که این دو مشخصه می تواند
روغن هاي فرار(اسانس) را از روغن هاي پایدار (استرهاي اسید چرب) متمایز نماید.
بسته بندي اسانس معمولا در ظروف شیشه اي و یا پلی اتیلن بوده ولی در مورد اسان س هاي طبیعی
گرانقیمت بسته بندي شیشه اي ترجیح داده می شود.
قسمت اعظم گیاهان دارویی که درگذشته مورد استفاده قرار گرفت ه اند و هنوز هم در اکثر نقاط مصرف
می باشند. ولی بعد از شناخت اسانس (مواد مؤثر ) موجود در این گیاهان و « خودرو » می شوند به صورت
تشخیص کیفی و کمی این مواد، گیاهان فوق را باید بیشتر به صورت کشت شده در داروسازي و پزشکی
مورد استفاده قرار دهند . استفاده از گیاهان دارویی به دو صورت ممکن می باشد، یا آنها را بدون هیچگونه
تغییري مصرف می کنند و یا اینکه اسانس آنها را استفاده می نمایند.
اغلب اسانس ها را از منابع طبیعی به دست می آورند. تاکنون توانسته اند از 87 تیره اسانس تهیه نمایند.

سازمان صنایع کوچک و شهرکهاي صنعتی ایران اسانس هاي گیاهی
بطور کلی می توان این طور بیان نمود که اسانس ها در خانواده هاي زیر یافت می شوند:
-1 خانواده پیناسه (تیره کاج)
-2 خانواده پریاسه (تیره زنجبیل)
-3 خانواده مالاراسه (تیره برگ نو)
-4 خانواده روتاسه (تیره مرکبان)
-5 خانواده میرتاسه (تیره مورد)
-6 خانواده لابیاته (تیره نعناع)
-7 خانواده امبیلی فر (تیره چتریان)
طبقه بندي اسانس ·
اسانس ها را می توان نسبت به موارد کاربرد آنها به گروه هاي زیر تقسیم نمود:
-1 اسانس هاي صنایع غذایی و دارویی
-2 اسانس هاي صنایع بهداشتی و پاك کننده
-3 اسانس هاي صنایع آرایشی، عطر و ادکلن
همچنین می توان آنها را براساس شیوه تولید تقسیم نمود:
– اسانس همراه با آب
– اسانس همراه با حلال
(maceration Essential oil) – اسانس همراه با روغن
(Erfleurage Essential oil) – اسانس همراه با موم
و نیز می توان اسانس ها را بر اساس نوع ماده اولیه تقسیم بندي نمود:
-1 اسانس هاي طبیعی
-2 اسانس هاي صنعتی (مخلوط مواد سنتزي و اسانس طبیعی)

سازمان صنایع کوچک و شهرکهاي صنعتی ایران اسانس هاي گیاهی
[ 1 ارائه شده است.[ 11 – اسامی محصولات این طرح و کد آیسیک آنها در جدول 1
1- اسامی و کد آیسیک محصولات این طرح – جدول 1
نام محصول کد آیسیک
اسانس پرتقال 15491422
اسانس چاي 15491214
اسانس زیره 15491413
اسانس سبزیجات 15491412
اسانس گل محمدي 15491411
اسانس لیموترش 15491421
اسانس میوه 15491420
انواع اسانس و سایر مواد افزودنی مواد غذایی(اسانس گیاهی) 15491410
-1-2 شماره تعرفه گمرکی
33/ تعرفه گمرکی اسانس هاي طبیعی 01 « کتاب مقررات صادرات و واردات سال 1384 » براساس
[ می باشد.[ 10
روغن هاي اسانسی مرکبات 3301 ·
3301/ از ترنج 11
3301/ از پرتقال 12
3301/ از لیموترش 13
3301/ ازلیمو عمانی 14
3301/ روغن هاي اسانسی غیر از روغن هاي اسانسی مرکبات 19 ·
3301/ از شمعدانی 21
3301/ از یاسمن 22
3301/ از اسطوخودوس یا لاوندن 23
3301/ از نعنا صحرایی 24
3301/ از سایر نعناع ها 25
3301/ از برمکیا 26
3301/ سایر 29
3301/ شبه رزین ها( رزینوئیل ها) 30
3301/ سایر 90