تحقیق روش های مختلف ابیاری

مختصري درباره تاريخچه آبياري

از گذشته هاي دور كشاورزي يكي از مهمترين راه هاي تامين غذاي انسان بوده است . زراعت در ابتدا بستگي زيادي به مقدار بارش برف و باران داشت و اگر در يك سال به اندازه كافي بارندگي نمي شد ، محصول خوبي هم بدست نمي آمد ، بنابراين ، نياكان ما به فكر افتادند تا از آبهايي كه در طبيعت به صورت رودخانه ، چشمه ، چاه و قنات وجود داشت ، براي آبياري زمينهاي خود استفاده كنند . چه اين ترتيب بود كه روش زراعت آبي تبديل شد . از بين رفتن خاك كشاورزي ، دشواريهاي فراوان آبياري و صرف وقت و هزينه زياد ، انسان را به فكر انداخت تا راه جديدي براي آسان تر شدن آبياري مزارع خود پيدا كنند . سرانجام با الهام از ريزش باران در طبيعت ( آبپاش ) اختراع شد . ولي چون از اين وسيله نمي توانستند براي زمينهاي بزرگ استفاده كنند روش تازه اي براي آبياري باغها و مزاع پيدا كرده آن را ( آبياري تحت فشار ) ناميدند .  در اين روش ( آب ) به وسيله پمپ يا اختلاف ارتفاع تحت فشار قرار گرفته و به صورت باران يا قطره و يا روشهاي مناسب ديگر ، در اختيار گياه قرار مي گيرد . آبياري تحت فشار روش ها و دستگاه هاي مختلفي دارد . معروفترين آن ، روش آبياري باراني و قطره اي هستند . در اين نشريه شما با انواع دستگاهها و روش هاي مختلف آبياري باراني و قطره اي آشنايي بيشتري پيدا مي كنيد .

روش كار دستگاه هاي آبياري تحت فشار

اساس كار اين دستگاه ها بسيار ساده است . آب از يك طرف با فشار وارد لوله اصلي و سپس لوله هاي فرعي شده و از طريق سوراخ هايي كه به آنها قطره چكان ، آب پاش ، آب فشان و يا نازل مي گويند ، چه صورت قطره يا ذرات ريز خارج مي شود .

براي اين كه آب بتواند با فشار از اين سوراخ ها خارج شده و توليد باران نمايد ، بايد يك دستگاه پمپ را در ابتداي لوله اصلي قرار داد و چه اين وسيله فشار لازم را تامين نمود .

روش ها و دستگاه هاي مختلف آبياري تحت فشار

به علت اينكه همه مزارع در شرايط يكسان قرار ندارند لذا دستگاه هاي آبياري مختلفي نيز اختراع شده و هر يك از آنها براي شرايط و محل خاصي طراحي شده اند البته بعضي از اين دستگاهها به گونه اي طراحي شده اند كه از آنها مي توان در همه زمين ها استفاده نمود .

1 ـ روش هاي آبياري باراني كلاسيك

در اين روشها لوله هاي اصلي به لوله هاي فرعي وصل مي شوند و روي لوله هاي فرعي آب پاش هاي مخصوصي نصب شده كه دور خود مي چرخد و آب را در اطراف به صورت دايره مي پاشد و لوله هايي كه آب پاش ها بر روي آنها نصب شده اند ( بال ) نام دارد . در اين روش از يك دستگاه موتور پمپ يا الكترو پمپ و تعدادي لوله و آب پاش براي آبياري استفاده مي شود . اگر همه اجزاء قابل جابجايي باشند آنرا ( روش كلاسيك متحرك ) مي نامند .

در مواردي لوله اصلي و موتور پمپ ثابت است ولي براي صرفه جويي در هزينة خريد لوله و لوله كشي پس از اين كه آبياري انجام شد بال و آب پاش ها را باز نموده و در جاي ديگر نصب مي كنند . اين كار ادامه دارد تا كل مزرعه آبياري شود . اين روش را ( روش كلاسيك نيمه متحرك ) مي گويند .

گاهي لوله اي اصلي ، فرعي ، بال ، آب پاش ها و موتور پمپ ثابت هستند و كل مزرعه توسط آنها آبياري مي شود كه به اين ( روش ثابت ) مي گويند و اكثراً لوله ها در زير زمين كار گذاشته شده اند . در ايران و بسياري ديگر كشورها روش كلاسيك نيمه متحرك رواج بيشتري دارد .

2 ـ دستگاه آبياري باراني غلطان

دستگاه ديگري ساخته شده كه به آن ( دستگاه آبياري باراني غلطان ) مي گويند كه نام خارجي آن ( ويل موو ) است يك لوله آلومينيومي كه تقريباً 10 سانتيمتر قطر دارد از وسط تعدادي چرخ مي گذرد .

اين لوله دو كار انجام مي دهد . هم به عنوان محور چرخ ها به حساب مي آيد و هم اين كه آب از داخل آن عبور كرده و به آب پاش ها مي رسد . هنگام جابجايي ، دستگاه توسط يك موتور با نيروي هشت اسب كه در وسط دستگاه ورودي شاسي قرار دارد ، روي زمين حركت مي كند . مزرع توسط اين دستگاه به صورت چهار گوش آبياري مي شود . در اين روش آبياري لوله آبرسان كه در زير زمين قرار داشته آب را از منبع به سر مزرعه مي آورد .

لوله خرطومي كه رابط بين لوله آبرسان و لوله دستگاه مي باشد توسط يك شير آبگير به آن وصل شده و آب را به دستگاه مي رساند .

روش كار به ترتيب است كه ابتدا دستگاه به محل مورد نظر منتقل مي شود سپس به وسيلة لوله رابط خرطومي ، لوله هاي دستگاه و لوله هاي آبرسان به هم متصل مي شوند با باز شدن شير آبگير آب در لوله ها جريان پيدا كرده و از طريق آبپاش ها آبياري انجام مي شود . پس از اتمام يك قطعه لوله خرطومي را جدا كرده و آب داخل لوله ها را خارج نموده سپس موتور را براي جا به جايي دستگاه روش كرده و آن را به قطعه ديگر كه هنوز آبياري نشده است مي برند اين عمل آنقدر تكرار مي شود تا تمام سطح مزرعه آبياري شود .

3 ـ دستگاه آبياري باراني قرقره اي

اين دستگاه شبيه يك قرقرة شبيه يك قرقرة بزرگ است كه بر روي يك شاسي قرار دارد و مي تواند به اطراف بچرخد . اين دستگاه توسط تراكتور جابجا مي شود براي رساندن آب از دستگاه به آبپاش از لوله پلي اتيلين نيمه سخت كه به دور قرقره جمع مي شود و خيلي هم محكم است ، استفاده مي شود طول لوله به 300 متر هم مي رسد . يك طرف اين لوله ها به دستگاه قرقره اي و طرف ديگر آن به آبپاش بزرگي كه شبيه يك تفنگ است وصل شده است . آب پاش بزرگ روي پايه اي كه به آن ارابه مي گويند قرار دارد . ارابه ممكن است چرخ هم داشته باشد .

براي آبياري يك قطعه زمين دستگاه را به وسيلة تراكتور به ابتداي زمين برده و مستقر مي كنند . سپس آبپاش بزرگ را كه لوله پلي اتيلين به آن متصل مي باشد جدا نموده و به انتهاي زمين مورد نظر مي برند . اين فاصله ممكن است تا  300 متر هم باشد پس پمپ را روش كرده تا آب از طريق لوله پلي اتيلن وارد آبپاش شده و در سطح زمين پخش مي شود . در همين حال قرقره آهسته آهسته به شكل خودكار چرخيده و لوله را دور خود جمع مي كند ، در نتيجه تمام قطعه مورد نظر به صورت چهار گوش آبياري مي شود و وقتي كه آب پاش روي ارابه به قرقره رسيد آبياري به طور خودكار قطع مي شود .

4 ـ دستگاه آبياري باراني دوار مركزي

نوعي ديگر از دستگاههاي آب پاش وجود دارد به آن دستگاه دوار مركزي مي گويند نام خارجي اين دستگاه « سنتر پيوت » است . در اين روش آبياري لوله اصلي حدود 3 متر بالاتر از سطح زمين قرار دارد و مانند عقربه ساعت چرخيده و زمين را به صورت دايره آبياري مي كند . در اين روش آب توسط پمپ را فشار وارد لوله عمودي و سپس لوله اصلي ( افقي ) شده و از آنجا وارد پاشنده ها مي شود لوله هاي اصلي روي پايه هايي به شكل A قرار دارند كه هر پايه داراي دو چرخ بوده و توسط نيروي برق حركت مي كند اين دستگاه آب را به صورت يكنواخت در مزرعه پخش مي كنند .

خاكهاي شني بهترين نوع خاك براي آبياري با اين روش هستند دستگاه طوري ساخته شده كه از آن مي توان براي آبياري زمين همواره و نسبتاً ناهمواره استفاده كرد . يك تابلو كنترل روي برج مركزي دستگاه قرار دادر كه مي تواند همه عمليات آبياري را از دور كنترل نمود تا آبياري به صورت خودكار انجام شود . در زمان آبياي اگر در جايي اشكالي بوجود بياد آبياري خود به خود قطع مي شود . چون اين دستگاه زمين را به صورت دايره آبياري مي كند قسمتي از كناره هاي زمين آبياري نمي شود . براي رفع مشكل مي توان در انتهاي لوله اصلي يك بال اضافي و يك آبپاش قوي نصب كرد تا وقتي كه دستگاه به اين قسمت ها برسد آبياري ادامه يافته و گوشه هاي زمين نيز آبياري شوند .

5 ـ دستگاه آبياري باراني خطي

دستگاه آبياري باراني خطي شبيه دستگاه آبياري باراني دوار مركزي است . با اين تفاوت كه اين دستگاه زمين را به صورت چهار گوش ولي دستگاه دوار مركزي زمين را به صورت دايره آبياري مي كنند .

در اين روش كه دستگاه به صورت يك خط مستقيم حركت مي كند آب مورد نياز از چاه يا از  كانال تامين شده و به وسيله پمپ با فشار به داخل لوله هاي دستگاه فرستاده مي شود در نتيجه آب به صورت قطره هاي بسيار ريز آب فشان خارج شده و محصول را آبياري مي كند .

سيم هاي برق و لوله هايي كه آب را دستگاه مي رساند همراه با دستگاه در سطح زمين جابجا مي شوند . جنس لوله ها از نوع نرم است . نام خارجي اين دستگاه ( لينير ) مي باشد .