تحقیق توليد مثل جنسي در گياهان گلدار

كشاورزان، بيش تر گياهان را با كاشتن دانه زياد مي كنند. مي دانيد كه دانه در داخل گل تشكيل مي شود و مي تواند رشد كند و گياهي سبيه به گياه والد خود را به وجود آورد.

گل، اندام توليد مثل گياهان گلدار ( نهان دانه) است. در گل، بخش هاي توليد كننده‌ي گامت، پرچم و مادگي هستند. در بيش تر گلها، دو نوع اندام نر و ماده مشاهده مي شود و گل ها نر- ماده هستند، يعني هم پرچم و هم مادگي دارند.

در قسمت پايين مادگي كه حجيم تر است

(تخمدان) يك يا چند تخمك وجود دارد. در هر كدام از تخمك ها، گامت ماده به وجود مي آيد.

در نوك پرچم، برجستگي كوچكي (بساك) ديده مي شود كه بعد از رسيدن،مي‌تركد و از داخل آن تعداد زيادي دانه ي گرده خارج مي شود، كه گامت نر در آن به وجود مي آيد.

دانه هاي گرده اي كه از نوك پرچم ها آزاد مي شوند، بايد به نوك مادگي برسند. نوك مادگي چسبناك است و وقتي دانه هاي گرده به آن جا برسند، به راحتي پايين نمي روند و بايد به كمك آنزيم هاي حل كننده، راه خود را به محل گامت ماده در داخل تخمك باز كنند و با آن تركيب شوند.

پس از گرده افشاني ( پراكنده شدن دانه هاي گرده به منظور قرار گرفتن روي كلاله‌ي مادگي، نر و ماده با يكديگر تركيب مي شوند و سلول تخم را ايجاد مي كنند سلول تخم كه درون تخمك قرار دارد، گياهك ( جنين گياه جديد) را مي سازد. در اين حالت، تخمك تبديل به دانه و تخمدان تبديل به ميوره مي گردد.

گياهان بر حسب تكامل:

1- خزه گياهان : داراي اندامهاي شبيه ريشه، ساقه و برگ و داراي اندام توليد مثلي مجزا هستند.

2- نهانزادان آوندي ( سرخس) : ريشه، ساقه و برگ واقعي دارند- آوند دارند ولي دانه ندارند.

3- باز دانگان: آوند دارند. ( دانه هم دارند ولي دانه در محوطه بسته اي بنام ميوه نيست.

4- نهاندانگان : آوند دارند. دانه هم دارند، ميوه هم دارند

نكته:

1- گياهان از تغيير جلبكهاي پرسلولي كه در اقيانوس ها بودند بوجود آمدند و با زندگي در خشكي سازگار شدند.

2- علت سازش گياهان در خشكي، توانايي جذب و ذخيره آب است.

3- بزرگترين جاندار زمين درختي است به نام سكوپا

4- ريشه اندامي است كه گياه را در زمين نگه داشته و عمل جذب آب را انجام مي دهد.

5- آوند هاي چوبي آب و مواد معدني را از ريشه به هم نقاط گياه حمل مي كنند.

6- توليد دانه يكي از سازگاريهاي گياهان براي زندگي در خشكي است.

7- گياهاني كه دانه ندارند براي انجام توليد مثل جنسي نياز به آب سطحي دارند.

نكاتي در مورد توليد مثل در گياهان

1- توليد مثل جنسي گياهان از چرخه تناوب نسل پيروي مي كند.

2- دو واقعه‌ي مهم كه اسپوروفيت و گامتوفيت را از هم جدا مي كند، ميوز و لقاح (آميزش) است.

3- در هاگدان سلولهاي 28 كروموزي به نام سلول مادر هاگ وجود دارد كه با تقسيم ميوز هاگها ( اسپورها) را بوجود مي آورند.

4- چنانچه از اسپورفيت تنها يك نوع هاگ حاصل شود. آن را جور هاگ مي گويند
( مثل خزه و سرخس)

5- چنانچه از اسپورفيت تنها دو نوع هاگ حاصل شود. آن را جور هاگ مي گويند
( مثل بازدانگان و نهاندانگان) هاگ كوچكتر بنام ميكروسپور و هاگ بزرگتر بنام مگاسپور است.

6- تفاوت هاگ و گامت: هاگ قدرت تكثير دارد ولي قدرت آميزش ندارد. اما گامت قدرت تكثير ندارد ولي قدرت آميزش دارد. هاگ حاصل ميوز است ولي گامت حال ميتوز است. در گياهان دانه دار هاگ نر و ماده جداست.

7- اندامي كه هاگدان روي آن تشكيل مي شود، اسپوروفيل نام دارد. برگ شاخه در سرخس

8- مجموعه اي پر سلولي از اجزاي اسپوروفيت كه درون آن بوسيله ميوز هاگ توليد
مي شود، هاگدان ( اسپورانژ) است.

خزه گياهان

3- گسترش خزه گياهان بوسيله هاگ است.

چرخه توليد مثل جنسي در خزه:

گياه اصلي ( بخش گاه متوفيقي) شامل

ريزوئيد ( ريشه مانند)

محور( ساقه مانند)

ضمائم برگ مانند

نكاتي در مورد چرخه زندگي خزه:

1- در خزه گياه اصلي متوقيت است و شامل بخش ريشه مانند- ساقه مانند و برگ مانند است.

2- بخش گامتوفيتي در چرخه زندگي خزه طولاني تر از بخش اسپورفيتي است

3- اندامهاي توليد مثل ساختارهاي چند سلولي هستند، كه در نر بنام آنتريدي و در ماده بنام آركگون است.

4- تفاوت آنتريدي و آركگون: آنتريدي كيسه مانند است و درون آن تعداد زيادي گامت نر ( آنتروزوئيد) بوجود مي آيد. ولي آركگون بطري مانند است و درون آن فقط يك گامت ماده بوجود مي آيد:

5- آنتروزوئيد خزه 2 تاژك دارد، و براي رسيدن به گامت ماده به رطوبت نياز دارد.

6- در چرخه زندگي خزه هاگ با تقسيم ميوز و گامتها با تقسيم ميئوز توليد مي شوند

7- در خزه، تخم درون آركگن در رأس گامتوفيت تشكيل مي شود كه رشد خود را شروع و اسيوروفيت را بوجود مي آودر. يعني اسپوروفيت روي گامتوفيت تشكيل و تا پايان هم به گامتوفيت وابسته است.

8- در خزه از روش هاگ پروتونما بوجود مي آيد ( رشته سلولي كه منشعب مي شود. بعضي از اين انشعابات كلروفيل خود را از دست مي دهند و با نفوذ به درون خاك آب و نمكها را جذب مي كنند، و انشعابات ديگر به صورت جوانه در مي آيند و تبديل به ساقه برگدار مي شوند)

توليد مثل غير جنسي در خزه

• خزه ها به طريق غير جنسي هم تكثير مي يابند، براي مثال هرگاه رشته اوليه قطعه قطعه شود، هر قطعه آن مي تواند يك خزه جديد بوجود آورد.

گياهان آوندي بدون دانه ( نها قرادان آوندي)

اين گروه شامل دم اسبيان و نيمه گرگيان و سرخسها هستند

سرخس ها:

1- سرخس داراي برگهاي بسيار مشخص با دمبرگ دراز است.

2- ساقه سرخس زير زميني است

3- به برگ سرخس بعلت اينكه اندامهاي زايشي روي آن تشكيل مي شود برگ شاخه گفته مي شود

4- گسترش سرخسها بوسيله هاگ است

چرخه توليد مثل جنسي در سرخس

گياه اصلي ( اسپوروفيت سرخس)

برگ –پشت برگ دسته هاي هاگداني (سورياهاگينه) ميوز هاگ پروتال (گامتوفيت

ريزوم ( ساقه زير زميني)

ريشه