بررسی نقش راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی و تیپ شخصیتی D در پیش بینی وضوع و عدم وقوع بیماری های قلبی – عروقی

بررسی نقش راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی و تیپ شخصیتی D در پیش بینی وضوع وعدم وقوع بیماری های قلبی – عروقی.
چکیده :
این پژوهش با هدف بررسی نقش راهبرد های شناختی تنظیم هیجانی وتیپ شخصیتی D درپیش بینی عدم وقوع بیماری های قلبی و عروقی صورت گرفت . پژوهش حاضرازنوع علمی – مقایسه ای می باشد . جامعه اماری پژوهش شامل کلیه افراد مراجعه کننده به بیمارستان تبریز بوده که توسط پزشک متخصص تشخیص بیماری قلبی – عروقی دریافت کرده اند وازبین آنها تعداد 80 نفر به عنوان نمونه پژوهشی وبه روش تصادفی انتخاب شدند وبا پرسشنامه زیر مورد بررسی قرار گرفتند : 1- پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان 2- مقیاس تیپ شخصیتی Dوداده های پژوهشی با آزمون t برای دو گروه مستقل مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند . نتایج پژوهشی نشان داد که مولفه های راهبرد های شناختی تنظیم هیجان وتیپ شناختی D می تواند دروقوع و عدم وقوع بیماری های قلبی و عروقی نقش داشته باشند. به عبارت دیگر مولفه های این دومتغیر پژوهشی به احتمال می توانند وقوع وعدم وقوع بیماری های قلبی و عروقی راپیش بینی کنند)01/0 >(P ونتایج به دست آمده با یافته های پژوهشی های دیگر مرتبط ، همخوانی داشت .
کلید واژه ها : راهبرد های شناختی تنظیم هیجان ، تیپ شخصیتی D ، بیماری های قلبی و عروقی
مقدمه
سالانه 17 میلیون نفر در دنیا به علت بیماری های قلبی – عروقی فوت می کنند و این بیماری ها، عامل 10 میلیون مرگ از 40 میلیون مرگی است که سالانه در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد؛ علاوه بر آن، یکی از علل عمده ناتوانی نیز می باشد (سازمان بهداشت جهانی،2002؛ نقل از هاشمي،1390). در ایران نیز بیماری های قلبی – عروقی شایع ترین علل مرگ ومیر را به خود اختصاص داده است (صدربافقی، شهرياري،مير باقري، حقيقتف، نماينده، 1382). در مطالعه ای که در بیرجند در سال 1382، انجام شد بیماری های قلبی – عروقی با 1/24درصد موارد فوت به عنوان مهمترین علت فوت تعیین گردید. (کاظمی و شریف زاده، 1382). عوامل بسیاری در بروز بیماری های قلبی موثر می باشند.
از سويي این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشند که تحقیقات بسیاری را نیز متوجه خود ساخته اند. (دنولت، 2003؛ خوسفی، 2008؛ بیاضی، 2005).
از جمله عوامل شخصیتی موثر در بروز بیماری های قلبی تيپ شخصيتي D می باشد. در اين راستا تحقیقی که توسط دنولت و همکاران (2003) صورت گرفت، نشان داده شد که تیپ شخصیتی D، مستقل از عوامل دیگر، پیش بینی کننده مهمی برای بیماران عروق کرونری است.
همچنین، علاوه بر عوامل شخصیتی، عوامل روانی – اجتماعی نیز ارتباط تنگاتنگی با بیماری های قلبی عروقی دارند. از جمله این عوامل روانی – اجتماعی می توان به راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی اشاره کرد. راهبردهای شناختی تنظیم هیجان، به نحوه تفکر افراد پس از بروز یک تجربه
منفی یا واقعه آسیب زا برای آنها اطلاق می شود (گروس، 2008). طی تحقیقی که (ذوقی شیشوان، 1390) به عنوان بررسی نقش راهبردهای تنظیم هیجان و تیپ شخصیتی Aو D در پیش بینی آسیب پذیری روانی در بیماران ایسکمیک و نارسایی های قلبی مزمن صورت گرفت، بین تنظیم هیجانی با آسیب پذیری روانی هم در بیماران ایسکیمیک و هم بیماران نارسایی های قلبی مزمن، رابطه مثبت معني داري بدست آمد.
این پژوهش نيز با هدف بررسی نقش راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی و تیپ شخصیتی D در پیش بینی وضوع وعدم وقوع بیماری های قلبی – عروقی صورت گرفت.
بیان مساله:
سالیانه پنجاه میلیون نفر در جهان از بین می روند که از این تعداد، ۱۲ میلیون نفر بر اثر بیماری های قلبی- عروقی فوت می کنند، این در حالی است که تقریبا ده درصد از این افراد، قلب و رگ های سالمی داشته و تحت تاثیر عوامل روانی به این بیماری دچار شده اند.در اين راستا جامعه زیست پزشکی به صورت فزاینده ای اهمیت عوامل روانشناختی را در تاریخچه اختلالات، پیشگیری و سیر درمان آن دریافته است. از سويي ارتباط میان تن و روان از زمان های دور مورد توجه و تاکید بوده است(گروس، 2008).
عوامل روانی- اجتماعی و ویژگی های شخصیتی زیادی در رابطه با بیماری های قلبی عروقی و عمدتا کرونر قلب، مطرح شده اند که خطر ابتلا به آن را ، چه به صورت مستقل و چه به صورت ترکیبی افزایش می دهندکه از جمله این عوامل روانی – اجتماعی می توان به راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی اشاره داشت. تنظيم هيجان را مي توان به صورت فرايندهايي تعريف كرد كه از طريق آن، افراد مي توانند بر اينكه چه هيجاني داشته باشند، چه وقت آنها را داشته باشند، و چگونه آنها را تجربه و ابراز كنند، تأثير بگذارند (همان منبع). راهبردهاي شناختي تنظيم هيجان شامل 9 مولفه (در جای حقیقی خود قرار دادن، مصیبت بار تلقی کردن، باز ارزیابی مثبت، مقصر دانستن خود، توجه مثبت مجدد، توجه مجدد به برنامه ریزی، پذیرش، مقصر دانستن دیگران، نشخوار ذهنی یا تمرکز بر تفکر)مي باشد. بررسی متون و مطالعات روانشناختی نشان می دهد که تنظیم هیجان، عامل مهمی در تعیین سلامتی و داشتن عملکرد موفق در تعاملات اجتماعی است و نقص آن با اختلالات درونریز (مانند افسردگی، اضطراب، انزوای اجتماعی) و اختلالات برونریز (مانند بزهکاری و رفتار پرخاشگرانه) ارتباط دارد. (آیزنبرگ و همکاران، 2001؛ به نقل از یوسفی، 1385).
از عوامل تاثیرگذار دیگر بر بروز و تداوم بیماری های قلبی- عروقی ویژگی های شخصیتی است . به ويژه تیپ شخصیتی D که امروزه به عنوان عامل مستقل در بروز آشفتگي هاي روانشناختي(
ماتیاس، 2010) بيماريهاي قلبي (مارتین و همکاران، 2003) و پيش آگهي بد در بيماران قلبي(الیزابت، 2007) در نظر گرفته مي شود. مفهوم تیپ شخصیتی D بیانگر تعامل صفات ویژه اي است که ممکن است روي سلامتی اثرات زیانباري داشته باشد. تیپ شخصیتیD دارای دو مولفه است: 1- عاطفه ي منفی که به تمایل تجربه ي عواطف منفی در طول زمان و موقعیت هاي مختلف اشاره میکند، 2- بازداري اجتماعی که تمایل براي بازداري از بیان این هیجانات در تعامل اجتماعی است(دنولت، 2000). دنولت و همکاران (2007) به این نتیجه رسیدند که تیپ شخصیتی D، مستقل از عوامل دیگر، پیش بینی کننده ي مهمی براي بیماران عروق کرونري است و اثرات پایدار و مهمی روي کیفیت زندگی و تندرستی این بیماران می گذارد. بیاضی و رستگاري (2005) با بررسی 60 بیمار عروق کرونري نشان دادند که این بیماران در الگوي رفتاري تیپ Dو تنش نمرات بیشتر و در سخترویی نمرات کمتري در مقایسه با گروه سالم دارند با توجه به آنچه ذکر شده و اهمیت عوامل روانی و ویژگی های شخصیتی، این پژوهش در پی بررسی نقش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان و تیپ شخصیتی D در پیش بینی وقوع و عدم وقوع بیماری های قلبی و عروقی است.
اهمیت و ضرورت مسئله
در حال حاضر، بیماری های قلبی عروقی از شایع ترین بیماری های موجود در جوامع بشری محسوب می شود و تعداد این بیماران در دهه های اخیر رو به افزایش است . پیش بینی شده که بیماریهای قلبی- عروقی به عنوان مهمترین علت مرگ و میر (36% کل مرگ و میرها) در سراسر جهان تا سال2020 باقی خواهد ماند (عزیزی، جانقرباني، حاتمي، 1380).
از میان عوامل موثر در بروز این بیماری، تیپ شخصیتی D است که در آزاد سازی و پخش کورتیزول نقش دارد. از نظر محققان موقعیت هایی که متضمن ترس، اضطراب، درماندگی و فقدان کنترل است منجر به آزاد سازی و پخش کورتیزول می گردد(لاوالو و توماس، 2000). در یک مطالعه رابطه میان هیجان پذیری منفی، هیجان پذیری مثبت و کورتیزول در پاسخ به عوامل استرس زای محیطی نشان داده شد (اسمیت، اوكنفلس، پولتر، كيرشبوم، هل همير، استون،1998). هیجان پذیری منفی با سطوح بالای کورتیزول و هیجان پذیری مثبت با سطوح پایین کورتیزول در رابطه بود. افزایش کورتیزول ممکن است عامل میانجی در رابطه بین تیپ شخصیتی D و خطر فزاینده برای بسیاری از بیماری های جسمانی و روانی باشد. برای مثال کورتیزول مانع از هورمون رشد و محورهای غده جنسی می شود و کاهش هورمون رشد، خطر نسبتا بالا برای بسیاری از اختلال ها و از جمله بیماری های قلبی و عروقی زود رس در بزرگسالان است(ارفوت و همکاران، 1999 ) در مطالعه اي ویلیامز و همکاران(2008) اثرات مکانیسمهاي تیپ شخصیتی D را بر رفتارهاي مربوط به تندرستی و حمایت اجتماعی 1012 جوان سالم بهنجار انگلستانی و ایرلندي بررسی کردند. نتایج این پژوهش نشان داد که تیپ شخصیتی D پدید آورنده ي عوامل پرخطر براي بیماري عروق کرونري می باشد و با پیش آگهی بد، وضعیت جسمانی آسیب دیده و پریشانی هیجانی ارتباط دارد. با توجه به مطالب ذکر شده و اهمیت تیپ شخصیتی و تنظیم عواطف و هیجانها در ابتلا به بیماری های قلبی عروقی انجام این پژوهش ضرورت می یابد.
اهداف پژوهش:
هدف کلی:
تعیین نقش راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی و تیپ شخصیتی D در پیش بینی وقوع و عدم وقوع بیماریهای قلبی و عروقی
اهداف جزیی:
تعیین نقش مولفه های راهبردهای شناختی تنظیم هیجان در پیش بینی وقوع و عدم وقوع بیماری های قلبی- عروقی
تعیین نقش مولفه های تیپ شخصیتیD در پیش بینی وقوع و عدم وقوع بیماری های قلبی- عروقی
فرضیه كلي :
راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی و تیپ شخصیتی D در پیش بینی وقوع و عدم وقوع بیماریهای قلبی و عروقی نقش دارد .
فرضیه های جزیی :
مولفه های راهبردهای شناختی تنظیم هیجان در پیش بینی وقوع و عدم وقوع بیماری های قلبی- عروقی نقش مستقیم دارند.
مولفه های تیپ شخصیتیD در پیش بینی وقوع و عدم وقوع بیماری های قلبی- عروقی نقش مستقیم دارند.
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها:
تعريف مفهومي:
1- بیماری قلبی و عروقی: حمله قلبی عبارت است از مرگ سلول های عضلانی قلب در اثر کاهش یا توقف جریان خون سرخرگ های قلب (سارفینو، 2002).
تعريف عملياتي:
منظور از بیماری قلبی عروقی در این پژوهش افرادی هستند که طبق نظر پزشک متخصص قلب بیمار قلبی – عروقی تشخیص داده می شوند.
تعريف مفهومي:
2-تیپ شخصیتی D : تیپ شخصیتی D بعنوان تمایل به تجربه درماندگی منفی افزایش یافته مثل اضطراب، با بازداری از این هیجان ها در تعاملات اجتماعی جفت می شود(دنولت، 2005). تعريف عملياتي:
منظور از تیپ شخصیتی D در این پژوهش نمره ای است که هر آزمودنی از مقیاس تیپ شخصیتی دنولت (1998) دریافت می کند. مقیاس اندازه گیری این متغیر فاصله ای است.
تعريف مفهومي:
3-راهبردهای شناختی تنظیم هیجان: تنظیم هیجان را می توان به صورت فرایندهای تعریف کرد که از طریق آن، افراد می توانند برای اینکه چه هیجانی داشته باشند، چه وقت آنها را داشته باشند و چگونه آنها را تجربه و ابراز کنند، تاثیر بگذارند (گروس، 2008).
تعريف عملياتي:
منظور از راهبردهای تنظیم شناختی هیجان نمره ای است که هر آزمودنی در پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی، كرايجي، اسپين هاون (2001) دریافت می کند. مقیاس اندازه گیری این متغیر فاصله ای است.
فصل دوم
بیماری قلبی عروقی:
بیماری عروق کرونر قلب به بیماری ای گفته می شود که از تنگی وانسداد شرایین کرونر ناشي مي شود که خون پر از اکسیژن رابه قلب می رسانند. عروق خونی، به دلیل پلاک هایی که در بیماری ای به نام تصلب شرایین به وجود می آید تنگ می شوند. انسداد در صورتی رخ می دهد که از پلاک ها با پلاکت های خون، یک لخته درست شود، در شریان گیرکند ومانع جریان خون شود (سارافینو ، 2002 ).
اگر انسداد جریان خون اکسیژن دار به قلب فقط برای مدتی کوتاه رخ داده یا ناکامل باشد، فرد انقباض دردناکی را که آنژین صدری نامیده می شود، در قفسه سینه بازو، پشت و گردن خود احساس می کند.
بروز این حالت در هنگام فعالیت بدنی یا استرس، بیشتر محتمل است واگر زود پایان یابد، با ضایعه کم همراه است یا آنکه اصلا ضایعه ای به همراه ندارد. اما اگرانسداد شدید بوده یا طول بکشد، ممکن است قسمتی از بافت ماهیچه ای قلب (میوکارد )تخریب شود، حالتی که انفارکتوس میوکارد یا سکته قلبی نامیده می شود. براساس نظر انجمن قلب آمریکا(2002)، هر سال 5/1 میلیون نفر آمریکایی دچار سکته قلبی می شوند که بیشتر از یک سوم آنان معمولا پیش از رسیدن به بیمارستان جان می بازند (سارافینو ، 2002).
دستگاه قلبی- عروقی:
طرح جسمی هر موجود پیچیده باید برای یک مساله اولیه پاسخی داشته باشد: اینکه بدن چگونه می تواند به سلول هایش امکانات برساند، مثلا برای تهیه موادی که سلول ها برای کارکرد مناسب به

فایل : 84 صفحه

فرمت : Word