مقاله فارسی در مورد مشارکت

مقدمه
در باب مشاركت
مشاركت، همكاري و همياري اصطلاحاتي‌اند كه از ديرباز همزمان با زندگي گروهي انسان ها به وجود آمده و گسترش يافته است. اين اصطلاحات و كاربست آن‌ها بطور علمي، از انقلاب صنعتي خودنمايي نموده و در جوامع مختلف جنبه كاربردي آن تقويت گرديده است، با توسعه و گسترش سازمان‌ها، واحدها، مؤسسات اقتصادي، اجتماعي و اداري موضوع مشاركت نيز به نحوي گسترده تر تحت عنوان مشورت‌دهي و مشاوره به اين سازمان ها و مؤسسات راه يافته و سرانجام به صورت مديريت مشاركتي مطرح گرديد.
از مديريت مشاركتي به عنوان ابزاري جهت استفاده از ابتكار، خلاقيت، دانش كاركنان و به منظور بهينه كردن ثمره فعاليت آنان، از سوي مديران استقبال شد و براي سود جستن از اين ابزار، شيوه ها و روش‌هاي گوناگون ابداع گرديد. هدف اساسي اين سبك مديريت، در تمامي اين روش‌ها، شخصيت بخشيدن به نيروي انساني و وارد نمودن او در تصميم‌گيري‌ها و سياست گزاري‌ها و اداره سازمان بوده تا در بهينه نمودن نتايج حاصل از فعاليت ها سهيم و شريك باشد.
علي‌رغم وضوح و روشني هدف‌هاي مديريت مشاركتي، هنوز هم اين شيوة مديريت مخالفيني دارد و در ميان انديشمندان علم مديريت معتقديني وجود دارند كه نسبت
به انديشه مديريت مشاركتي و نيز در مورد چگونگي اعمال آن انتقاد مي‌كنند و آن را روش مؤثري جهت نيل به اهداف ياد شده نمي‌دانند.
نكتة مهم در اين ارتباط آن است كه اين قبيل انتقادها و مخالفت ها به هيچ وجه مانع گسترش اين انديشه نگرديده، بلكه موجب ايجاد و روش‌هاي جديدي در زمينة استفاده از مديريت مشاركتي شده و در واقع در جهت تكميل آن به پيش رفته است، به نحوي كه امروزه اعمال مديريت مشاركتي در سازمان ها و موسسات دولتي به عنوان ضابطه و معيار جديدي از اداره امور اين قبيل سازمان‌ها به شمار مي‌رود.
تعريف‌هاي مشاركت
1- پيوند دو سويه، شازنده و سودمند ميان دو تن يا بيشتر از دو تن.
2- فراهم آوردن و گستردن بستر نقد مشترك براي يافتن هدف‌هاي مشترك
3- دخالت دادن و درگير شدن مردم در فراگردهاي تصميم‌گيري اقتصادي، اجتماعي ، و فرهنگي‌اي كه بر سرنوشت آنان اثر مي‌گذارد.
مشاركت در تبيين تازه
1-گوش دادن به سخن ديگران، به ويژه زيردستان
2- فراهم آوردن احساس مالكيت در انديشه و فرآورده
3- در هم شكستن سكوت و خاموشي
4- از ميان بردن حاشيه نشيني
5- پروردن و اختيار دادن
فوايد مشاركت كاركنان
1- از افكار سازنده كاركنان استفاده مي شود.
2- مقاوت در برابر تغيير را تخفيف مي‌دهد.
3- علاقه به كار را افزايش مي‌دهد.
4- به تقويت روحيه كاركنان كمك مي‌كند.
5- سبب تقويت هم كاري در چاره يابي مسائل مجموعه و مشاركت در تصميم‌گيري در پايين ترين سطوح
6- به كاركنان امكان آشنايي با افكار خوب ديگران را داده و لذا شناخت شخصي آنها را افزايش مي‌دهد.
با اجراي نظام مشاركت زمينه مناسب براي استفاده از گوهر ارزشمند تجربيات كاركنان فراهم مي‌آيد.
مشاركت در تمثيل و مثل
« آن‌ها دو تا بودند همراه، ما ده تا بوديم تنها »
آورده اند گروهي عزم سفر كردي، در بين راه دزدان بدانها در آويختند و آن گروه مغلوب دزدان شدند، و اموال ايشان به تاراج رفت.
شكايت به داروغه بردند.
داروغه چون ماجرا بشنيد در تعجّب شد و گفت :
شما در كثرت و اين دو در قلت چگونه شكست خورديد!؟
يكي پاسخ گفت : ما ده نفر بوديم تنها و آن‌ها دو نفر بودند همراه.
جنبه هاي مشاركتي
اگر جماعتي با وجود كثرت نفرات در كارها با هم متفق نباشند و پشت يكديگر را نداشته باشند، در كارشان ناموفق هستند.
امام علي (ع) :
« مقام تجربه از علم بالاتر است. »
« مشاركت عملي »
پيرمردي چند پسر داشت. روزي همة آنها را دور هم جمع نمود و به دست هر يك قطعه چوبي داد و از آنها خواست آنرا بشكنند.
هر يك از آنها به راحتي اينكار را انجام دادند و چوبها را شكستند. آن‌وقت اين چوب‌ها را به هم بست و از آن‌ها خواست كه آن را به دو نيم نمايند.
هر يك از پسران با وجود تلاش فراوان موفق به شكستن بسته چوب نشدند، آن‌وقت پيرمرد رو به فرزندان نمود و گفت : اگر با هم متحد نباشيد مانند آن تكه چوب تنها بزودي از پا در خواهيد آمد و اگر با هم متحد باشيد هيچ قدرتي قادر به شكست شما نخواهد شد.
پيشنهاد بزرگ از مردان كوچك
در يكي از روستاها در سال‌هاي بسيار دور، بر اثر باد و طوفان كوه ريزش كرد و سنگ بزرگي جادة ارتباطي روستا با شهر را قطع نمود. اهلي روستا هر چه تلاش كردند موفق نشدند سنگ را از بين راه بردارند. يكي از نوجوانان روستا كه نظاره گر تلاش‌ اهالي بود گفت : به جاي اين كار زمين را بكنيد. كسي به حرف او توجه ننمود اما پس از مدتي تلاش آنان بي ثمر ماند. پس به اين فكر افتادند كه حرف نوجوان را عملي نمايند و شروع به كندن زمين نمودند. وقتي زير سنگ بزرگ خالي شد سنگ خود به خود در چاله افتاد و راه ارتباطي باز شد.
امام علي (ع) :
هرگاه كار مهمي برايت پيش آمد و نياز به مشورت داشتي نخست با جوانان مشورت كن زيرا آنان تيزهوش تر و در فهم مطالب سريعترند، سپس از پيران بخواه تا آنان چاره‌جويي نموده و بهترين راه را برگزينند، چراكه آن ها تجربه شان بيشتر است.
ريشه مشاركت در فرهنگ مازندران
1) اَتّا دست صِدا نِدارنِه :
( يك نفر به تنهايي قادر به انجام همة كارها نيست )
2) دَستِ جَمعيت بِلِنده :
( با مشاركت همديگر توانمندي در امور كارها بيشتر مي‌شود )
3) بِجاي دَست كَلِه رِه كار بَزِن
(بكارگيري فكر و انديشه برتز از زورِ بازوست )
4) با يك گل بِهار نَوونِه :
( تعدد افكار باعث تحول مي‌شود )
5) وِنه دوش به دوشِ هم هِدائِنو و كارهاكِردِن.
(هر كدام از ما بايد يك گوشه از كار را جهت پيشبرد اهداف عالي سازمان به دوش بكشيم )
« مديريت مشاركتي از نگاه مولا علي (ع) »
– مشورت كردن، همان هدايت است و به يقين كسي كه به رأي و انديشه خود اكتفا كرده و احساس بي نيازي از فكر و انديشه ديگران كند، خود را در معرض خطر قرار داده است.
-كسي كه مشورت كند، نابود نشود.
– هيچ پشتيباني، موثق‌تر از مشورت نيست.
– هيچ ميراثي چون ادب و هيچ پشتيباني چون مشورت نيست.
– عاقل در مقام مشورت، رأي و نظر مي‌دهد كه به مصلحت و خير همگان باشد.
– كسي كه با مردم مشورت نمايد، در خردشان شريك شده است.
« شورا نمادي از مشاركت »
شورا قطره درياست، اگر با درياست، ور نه او قطره و دريا، درياست.
از جمع شدن قطره‌ها، سيلاب پديد مي‌آيد و از مشاركت موي‌ها، طناب.
نه دريا از جوي بي‌نياز است و نه طناب از موي.
در جامعة بشري هر فردي جايگاه ارزشي خود را دارد، نه هويت فرد بايد در هيئت جمع استحاله گردد و نه قدرت فرد بايد هويت جامعه را مستحيل سازد.
جامعة بشري زماني همگام و هماهنگ در مسير تكامل خود گام بر مي‌دارد كه همة افراد هدف‌هاي گروهي و اجتماعي را در دايرة هدف‌هاي فردي خود بگنجانند.
كمال مطلوب فرد نيز، جدا از تكامل جمع، معني ندارد.
خط‌مشي و جهت گيري هر حكومتي بايد مبتني بر، برآيند اراده هاي متشكل فرد فرد ملّت خود باشد. تبلور ارادة فردفرد انسان ها در جهت گيري حكومت، زماني تحقق پيدا مي‌كند كه مردم در قالب شوراها جمع شوند.
شورا از حلقه هاي پراكنده، زنجير مي‌سازد و از براده هاي آهن، شمشير.
شورا دل‌هاي پراكنده را از مهر آكنده مي‌كند، از سيماي زيباي دل پيرانة نفاق مي‌زدايد و به آراية وفاق مي‌آرايد.
شورا جلوه گاه هم‌آوايي و جايگاه هم نوايي است. هر نوايي از نايي برمي‌خيزد و در شورا با هم مي‌آميزد.
شورا تن‌ها را از قفس تنهايي مي‌رهاند و به قلل رفيع رهايي مي‌رساند.
شورا نمود وحدت و نماد مشاركت است. وحدت، مشاركت را پويايي مي‌بخشد و مشاركت، وحدت را پايايي.
شورا تبلور عيني و جهت دار ارادة مردم است. مردمي كه گردآمده اند و دست در دست يكديگر نهاده اند تا بر سر پيمانه وحدت، پيمان مشاركت بندند و كاروان جامعة مدني اسلامي را به سر منزل « مدينه النبي » برسانند.
كاخ رفيع مشاركت را بر سه ستون استوار بنيان نهاده اند :
تسهيم عادلانة قدرت، تلاش آگاهانة امت و ايجاد فراگيرانة فرصت و شورا، مهري است كه بر سينة اين سپهر مي‌درخشد و گمشدگان را نور مي‌بخشد.
و كلام را با اين پيام زينت مي‌بخشيم كه :
آموزش و پرورش بايد امروز « فرد » را بسازد تا « فرد » ها « فردا » را بسازند.
مشورت محور مديريت مشاركتي
مشورت، پنجره‌اي است كه به باغ سبز و خرّم انديشه ها باز مي‌شود. انسان را از تنگناي خودپسندي و خودمحوري و خودكامگي مي‌رهاند و در پرتو خودباوري، بر بلنداي رفيع مشاركت مي‌رساند.
پذيرش انديشه، افكار و آراي ديگران نبايد موضعي و مقطعي باشد بلكه بايد با نهادينه كردن اين خوي و خصلت، انسان مدير پيوسته خود را در آيينه نقد و ارزيابي ديگران بنگرد. خودسازي در اين محور، انسان را قادر مي‌سازد كه در برابر حق و حقيقت تسليم باشد و جايگاه خود را به عنوان « مدير » از ديگران بالاتر نبيند.
بديهي است كه كسب اين نگرش دشوار است و تلاشي پيگير و تكاپويي خستگي ناپذير را مي‌طلبد.
هر دم از اين باغ بري مي رسد تازه‌تر از تازه‌تري مي‌رسد.
« هرگاه مردم فرصت بيان انديشه هاي خود را بيابند و در اتخاذ تصميمي كه بر سرنوشت آنان اثر مي‌گذارد، شركت جويند، به آفرينندگي و نوآفريني بيشتر روي مي‌آورند و به پذيرش مسئوليت بيشتر دلبسته مي‌شوند. »
چند توصيه براي پيشنهاد دهندگان :
1- به سن و جنس و رنگ پوست خود پيشنهاد دهنده توجه نمي شود، گفتار مهم است.
2- از كم اهميتي و كوچكي پيشنهاد هرگز نهراسيم.
3- فردا دير است، حالا بينديشيم.
4- من هم مي‌توانم پيشنهاد دهم و مفيد واقع شوم.
5- پيشنهاد دادن را از خودمان شروع كنيم، منتظر پيشنهاد ديگران نباشيم.
6- به حرف‌هاي فرزندانمان خوب گوش فرا دهيم و در مقابل پيشنهاد مفيدشان آنان را تشويق كنيم.
7- پيشنهاد را مي توانيد با فكر خود و يا در لابه لاي صحبت ديگران دريافت كنيد.
8- اگر پيشنهادي براي بار اول مقبول نشد، دلسرد نشويد، از اجر معنويش استفاده كرديد.
9- سعي كنيد انديشيدن گروهي را چه در خانواده و جامعه تجربه كنيد.
10- باور كنيد هيچ فكري بدون انديشيدن خلاق نشده است.
11- اگر ژاپني‌ها مي‌توانند پس ما هم مي توانيم.
به اميد آن روزي كه هر ايراني بتواند
يك پيشنهاد مفيد ارائه نمايد.
منابع :
1- گامي به جلو براي مشاركت در آموزش و پرورش،
تأليف : مهدي شيخي
2- ماهنامه آموزشي مديريت مدرسه ، آذر ماه 81
3- نهج‌البلاغه – وسايل – اصول كافي

فريبا اسلامي
كارشناس آموزش ابتدايي
معاون دبستان نداي آزادي
سال تحصيلي : 86 -85
فهرست
آنچه در اين مقاله مي‌خوانيد :
عنوان صفحه
مقدمه : در باب مشاركت 1
تعريف هاي مشاركت 2
مشاركت در تبيين تازه 2
فوايد مشاركت كاركنان 3
مشاركت در تمثيل و مثل 4
مشاركت عملي 5
پيشنهاد بزرگ از مردان كوچك 6
ريشه مشاركت در فرهنگ مازندران 7
مديريت مشاركتي از نگاه مولا علي (ع) 8
شورا نمادي از مشاركت 9
مشورت محور مديريت مشاركتي 11
چند توضيه براي پيشنهاد دهندگان 12

فایل : 17 صفحه

فرمت : Word