مقاله فارسی توليــد ســورگـوم دانـه‌اي ديم و آبي

توليــد ســورگـوم دانـه‌اي ديم و آبي
جنــوب و جنــوب غربــي تگــزاس
بسياري از مردم سعي مي‌كنند رشد، تكامل و توليد نهايي گياه سورگوم دانه‌اي را به صورت فرمول و قاعدة ساده‌اي بيان كنند، در حاليكه آن مجموعة پيچيده‌اي از واكنش‌ها يا فعل و انفعالات و فرآيندهاي زيادي است. تنها بعد از دهها سال تحقيق، تأثيرات و واكنشهاي متقابل باروري، رديف و فاصله‌گذاري گياه، زمان كاشت، شرايط محيطي و آب، دماو غيره، حشرات، بيماريها و هيبريدها بهتر فهميده مي‌شوند. همة اينها عوامل مهمي در تعيين توليد محصول هستند. چكيدة مختصري از فرآيندهاي اساسي رشد و واكنشهاي متقابل مهم براي كمك به تصميم‌گيريهاي تولدي بهتر به صورت شرايطي در تغيير مزرعه‌اي در پي مي‌آيند. اطلاعات مربوط به كنترل و مهار حشرات و علفهاي هرز در اين مقاله مورد توجه و بررسي قرار نمي‌گيرند، ولي در قسمت توصيه‌ها و پيشنهادهايي براي كنترل و مهار علف‌هاي هرز در سورگوم (5045-B) و كنترل حشرات و آفات مايت در سورگوم (1220-B) مي‌توان آنها را يافت.
رشــد و تكـامــل
توليد بذر در سورگوم، مثل محصولات ديگر، يك رويداد پيشين است و تمام رشد و تكامل ريشه، برگ و ساقه در جهت تكميل چرخة توليد مثلي است. چون هم تعداد و هم وزن بذر، توليد محصول را تعيين مي‌كنند، بنابراين شناخت فرآيندهاي گياهي كه رشد و تكامل بذر را تحت تأثير قرار مي‌دهند، مهم است. رشد گياه در هر مرحله رشد و نمو به مرحلة قبلي بستگي
دارد. تنش يا فشار در هر مرحله از رشد و نمو، پناسيل توليدي را كاهش خواهد داد.
بسياري از توليد كنندگان به اشتباه معتقدند كه سورگوم “پرطاقت” است و نياز به مديريت يا كنتر كمتري دارد. گرچه سورگوم مي‌تواند تحت شرايط نامساعد بقاء يافته و بذر توليد كند، ولي توليد بذر بواسطة تنش يا فشار محيطي و كنترل ضعيف بسيار كاهش مي‌يابد. مثل هر محصول ديگري، سورگوم به شرايط رشدي مطلوب و كنترل خوب واكنش نشان مي‌دهد.
رشــد و نمــو گيــاهچــه يا نهــال بــذري
مرحلة رشد و نمو گياهچه در مرحلة جوانه‌زني آغاز مي‌شود و 30 تا 35 روز بعداز ظهور جوانه از خاك كه گياهان 5 تا 6 برگ رسيده (كاملاً گسترده) دارند، پايان مي‌يابد. ظهور جوانه و رشد اولية گياه عمدتاً به شرايط رشدي بستگي دارد. رشد گياه نياز به انرژي دارد، ولي توليد كربوهيدرات‌ها با چند برگ كوچكي كه بواسطة باد، تگرگ، يخبندان، حشرات و آفات در معرض نابودي قرار مي‌گيرند، نياز به زمان دارد.
وقتي گياهان بطور آهسته سيستم‌هاي ريشه‌اي خود را تكامل مي‌بخشند و آب و مواد غذايي را جذب مي‌كنند، بافت برگ توسعه مي‌يابد و انرژي كربوهيدرات براي رشد آتي را توليد مي‌كند. در طول اين مدت از رشد و نمو، جذب آب و مواد غذايي پايين است و فقط 25 درصد از كل نياز غذايي گياه جذب خواهد شد.
رشــد ســريع
در مرحلة رشد سريع، 40 تا 65 روز بعد از ظهور جوانه، تفرق نقطة رشد صورت مي‌گيرد و خوشه ‌افشان يا
خوشه‌ شروع به رشد و تكامل مي‌كند. در طول اين مدت، گياهان به هر نوع تنش يا فشاري نظير شدت‌هاي دما، كمبودهاي مواد غذايي، يا كمبود يا فراواني آب بسيار حساس هستند، كه هر يك از اين‌ها ممكن است تعداد بذر پناسيل را كاهش دهد. برخي از علف‌كش‌ها (براي مثال، فنوكسي يا آترازين) كه در اين زمان بكار برده مي‌شوند، ممكن است باعث متوقف شدن تشكيل گلچه‌ها شود در نتيجه منجر به «خوشة بلاسته» مي‌شود. ميزان جذب آب و مواد غذايي در طول اين مدت به سرعت به حدود 70 درصد نيتروژن، 60 درصد فسفر و 80 درصد پتاسيم افزايش مي‌شود كه جذب گياه مي‌شوند. گياهان بخشي از اين مواد غذايي را براي رشد مصرف مي‌كنند و بقيه براي مصرف بعدي در برگها و ساقه‌ها ذخيره مي‌شود. ضمن اينكه «برگ پرچم» در فراهم قابل رويت است، 80 درصد از كل سطح برگ نور خورشيد را جذب كرده و آنرا به انرژي تبديل مي‌كند. مرحله رشد سريع مهم‌ترين و حياتي‌ترين مرحلة رشد و نمو گياه و دوره‌اي است كه در طول آن شرايط رشدي تأثيرات چشمگيري روي توليد دارند.
توليـــد مثـــل
مرحلة نهايي رشد با شكوفه‌دهي آغاز مي‌شود و با دانه رسيده تمام مي‌شود. تنش يا فشار آب در طول اين مدت، توليد، كربوهيدرات‌ها را كاهش مي‌دهد و نهايتاً توليد محصول را نيز كاهش مي‌دهد. مصرف آب بطور ناگهاني بعد از گل‌دهي يا شكوفه‌دهي در 30% تا 35% اينچ آب در هر روز به اوج مي‌رسد. قسمت باقيماندة مواد غذايي در طول اين دورة مصرف بالاي آب جذب مي‌شود. (آر. ال. وندرلوپ به طور مفصل، 9 مرحله را در نحوة رشد و نمو گياه سورگوم بيان مي‌كند).
كــاشـــت
بذر سورگوم در مقايسه با بذر پنبه، ذرت و سويا كوچك است. سورگوم منابع بزرگ انرژي و مواد معدني براي تحمل تنش يا فشار به اندازة محصولات زراعي ديگر با بذرهاي بزرگتر را ندارد. ممكن است پيش‌بيني شود كه حدود 75 درصد از بذرهاي كاشته شده بقا يافته و گياهچه‌‌ها يا نهالهايي بذري ظهور يافته را توليد كنند. بنابراين، ميزانهاي بذركاري بايد مطابق با شرايط بذركاري تنظيم شود. رشد نسبتاً كند ناشي از دماهاي خنك، شرايط رطوبت خاكي ضعيف يا كم و رقابت از سوي علفهاي هرز ممكن است رشد و نمو را به تأخير انداخته و بطور جدي توليد دانه را كاهش دهد. حداقل دماي خاك در عمق مطلوب كاشت براي جوانه‌زني و ظهور سورگوم از خاك حدود 55 درجه فارينهايت است.
اندازة بذر كاشتي سورگوم ممكن است در بين هيبريدها بسيار متفاوت باشد، بنابراين بايد به تنظيم درست دستگاه براي دست‌يابي به ميزان مطلوب بذركاري توجه ويژه شود. ميزان بذركاري نبايد براساس پوندها بذر در هر آكر باشد بلكه بايد بر اساس تعداد صحيح بذر در هر آكر باشد.
چگــالــي گيــاه
گياهان سورگوم بازدهي آبي زيادي دارند و داراي توانائي براي جبران چشمگير توليد دانه در رابطه با شرايط رشد و ميزانهاي بذركاري مي‌باشند. اگر رطوبت خاك محدود باشد، در صورتي‌كه چگالي گياه پايين‌تر باشد، توليد دانه بيشتر خواهد بود.
همچنين، اگر رطوبت خاك بخاطر آبياري يا بارندگي كافي مطلوب باشد، سطحي از چگالي گياه وجود خواهد داشت
كه هيچگونه توليد دانه ديگري از طريق افزايش چگالي گياه در بالاي آن حاصل نخواهد شد. اگر يك چگالي گياهي متعادل و معقول براي سطحي كه معمولاً با رطوبت كافي محدود مي‌شود مورد استفاده قرار گيرد و ميانگين بارندگي بالايي حاصل شود، سورگوم‌ها مي‌توانند وزن و تعداد دانه‌هايشان را بطور چشمگيري براي جبران شرايط رشدي بهبود يافته تنظيم كنند.
بسته به شرايط رطوبت خاك، ميزانهاي بذركاري توصيه شده بين 30000 و 100000 گياه در هر آكر براي جنوب تگزاس متفاوت مي‌باشند. تحت شرايط رطوبت محدود، 2 تا 4 گياه در هر فوت براي فاصله‌هاي رديفي 38 اينچي به طور طبيعي از تمام رطوبت موجود خاك استفاده خواهد كرد.
(جـــــدول 1).
سورگوم آبياري شده وقتي در آرايشهاي فضايي تك‌رديفي يا دو رديفي پهن و گسترده بذركاري مي‌شود يا وقتي از الگوهاي رديف باريك استفاده مي‌شود با حدود 80000 گياه در هر آكر بهتر عمل مي‌كند.
(جــدول 2)
وقتي به هر گياهي فضايي براي جذب نور خورشيد داده مي‌شود و رقابت بين گياهان به حداقل رسانده مي‌شود، در اين صورت اين گياهان سورگوم پربازده‌تر خواهند بود. علاوه بر اين، فاصله‌گذاري نزديكتر (يعني رديف مضاعف يا رديف‌هاي باريك) باعث سايه‌اندازي سطح خاك جهت كاهش تلفات تبخير و رقابت علفهاي هرز خواهد شد.
آزمايشهاي انجام شده در مركز تحقيقاتي نورث پلينز (North plains Research Center) در ايتر همان واكنش به سطوح آبياري و ميزانهاي بذركاري را نشان دادند.
(شكل1)
بــاروري يـا حـاصلخيــزي
تمركز مواد غذايي در قسمتهاي مختلف گياه ممكن است بسته به شرايطي كه تحت آنها گياه رشد كرده است بطور چشمگيري فرق كند
(جدول3)مقدار تقريبي مواد غذايي دانه سورگوم و كاه را كه توليد دانه 600/5 پوند در هر آكربود (100bu/A) نشان مي‌دهد.
(جدول 4) ميزان نيتروژن، فسفر و پتاسيم جذب شده توسط سورگوم‌ها در طول مراحل مختلف رشد و نمو در فرآيند توليد 7500 پوند از دانه با 14 درصد رطوبت در هر آكر را نشان مي‌دهد.
ميزانهاي ثانويه و مواد غذايي كم‌نياز يا كم مصرف بكار برده شده براي توليد 7500 پوند دانه در هر آكر در (جدول 5) نشان داده مي‌شوند.
توزيع مواد غذايي در ماده خشك بين دانه و كاه در (جدول 6) نشان داده مي‌شود.
به ميزان نيتروژن و فسفر در دانه توجه كنيد. برعكس، ميزان چشمگيري از پتاسيم در كاه سورگوم وابسته به نيتروژن و فسفر وجود دارد. اگر كاه سبز بطور مكرر و پيوسته برداشته شود، سطوح پتاسيم و فسفر خاك ممكن است كاسته شود.
نيتــروژن (ازت)
توصيه يا پيشنهاد نيتروژن (ازت) استاندارد(N) براي سورگوم دانه‌اي در تگزاس، 2 پوند در هر آكر نيتروژن عنصري براي هر 100 پوند در هر آكر توليد دانة پيش‌بيني شده است. بنابراين يك توليد دانه‌اي 5000 پوندي نياز به حدود 100 پوند ازت يا نيتروژن عنصري در هر آكر خواهد بود. نيتروژن بطور قابل ملاحظه‌اي مهمترين ماده غذائي براي سورگوم جهت به حداكثر رساندن توليد است. گياهان معمولاً از ازت يا نيتروژن براي توليد پروتئين و لكروفيل استفاده مي‌كنند، كه به نوبه خود در تشكيل يافته‌هاي جديد گياهي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. بذر همچنين براي قادرسازي رشد اوليه بعداز جوانه‌زني، نيتروژن را ذخيره مي‌كند. 58 درصد از نيتروژن جذب شده توسط سورگوم‌ها ممكن است در دانه در زمان برداشت محصول يافت شود.
(جدول 6)
براي حداكثر توليدات يا محصولات با توجه به آب موجود نيتروژن نبايد كسر شود يا رشد و نمو دانه يا غله كاهش خواهد يافت.
استفاده از ازت (نيتروژن) بايد تا 20 روز بعداز ظهور گياه از خاك صورت گيرد. مصرف‌هاي بعدي ممكن است ريشه‌هاي پرواري را بيش از حد هرس كند، ولي نكته مهمتر اينكه، پتانسيل رشدي خوشة دانه يا غله، 30 تا 40 روز بعداز ظهور جوانه تعيين مي‌شود.
تنش يا فشار نيتروژن در طول اين مدت خيلي روي توليد يا محصول تأثير خواهد گذاشت. ممكن است از كود ازت چندبار در طول بخش اوليه فصل رشد استفاده شود. چون ازت در خاك نسبتاً سيّار و متحرك است، جابجايي كود براي ازت به اندازه‌اي كه براي حداكثر مواد غذايي ديگر حياتي است، حياتي، مهم نيست. با وجود اين، ازت، قبل از اينكه مشوق رشد گياه و توليد دانه باشد، بايد جذب گياه شود.
نيترات نيتروژن (، در دسترس‌ترين يا فراهم‌ترين شكل براي گياهان) در آب خاك حل مي‌شود، ولي بطور منفي شارژ مي‌شود و بنابراين به ذرات مادة آلي و رُس منفي شارژ شده، جذب نمي‌شود. نيترات نيتروژن همراه با آب حركت خواهد كرد و مي‌تواند به راحتي براي جذب سريع با ريشه‌هاي محصول تماس پيدا كند.
آمونيم نيتروژن (، كه همچنين در دسترس‌ گياهان است) مثبت شارژ يا باردار مي‌شود و توسط ذرات مادة آلي و رُس باردار منفي در خاك نگه‌داشته مي‌شود تا توسط عملكرد باكتريايي خاك به شكل نيترات تبديل يابد.
تبديل يا تغيير نيتروژن از شكل آمونيم به شكل نيترات در خاك تحت عنوان «شوره سازي يا نيترات سازي» تلقي مي‌شود، و به احتمال زياد زماني صورت مي‌گيرد كه مزارع قابل كشت باشند. وقتي مزارع غرقاب و اشباع از آب هستند، نيترات مي‌تواند به گاز نيتروژن تبديل شود. (كه نيتروژن زدائي تلقي مي‌شود) و با تبخير از خاك ناپديد مي‌شود. خواه كود ازت بصورت مايع يا خشك، آمونياك، اوره، سولفات آمونيم يا N-32 بكار برده شود، بايد حتي‌الامكان براي كاهش اُخت پتانسيل ازت به جو، بويژه وقتي ph بالاي 7 است، در خاك درآميخته شود.
فسفـــر
فسفر (P) بحث‌انگيزترين مادة غذايي است. آزمايشگاههاي مختلف آزمايش خاك براي ارزيابي و برآورد فسفر موجود از عصاره‌هاي شيميايي مختلف استفاده مي‌كند. در نتيجه، ممكن است تفاوتهاي زيادي بين مقادير آزمايش خاك براي همان نمونة خاكي حاصل از آزمايشگاههاي مختلف وجود داشته باشد. همچنين، توصيه‌هاي استفاده از كود پيشنهاد شده از سوي آزمايشگاههاي مختلف نيز ممكن است بطور چشمگير با يكديگر فرق كنند. در اثر موارد، سطوح فسفر خاك براي برطرف كردن نيازهاي فصلي اوليه گياهان سورگوم دانه‌اي كافي هستند. ولي، بذر سورگوم دانه‌اي كوچك است و براي تغذيه گياهچه‌هاي نورس تا زمان ظهور از خاك فقط فسفر كافي دارد. اگر گياهچه‌هاي نورس تحت شرايط مطلوب رشد و نمو كنند، علايم و نشانه‌هاي كمبود فسفر اغلب پديدار نمي‌شوند. ولي، اگر شرايط رشد نامطلوب باشد، ممكن است گياهچه‌ها علايم و نشانه‌هاي موقت كمبود فسفر را نشان دهند.
در سالهايي كه محيط بذركاري براي رشد و نمو سريع نامطلوب است، كود فسفر رديفي به ميزان‌هاي پايين و كم در رديف بذري ممكن است سودمند باشد. نكتة مهم و كليدي كه بايد به خاطر داشت اين است كه فسفر در خاكهاي سرد كم در دسترس‌تر است. اكثر توليدكنندگان و پرورش‌دهندگان گياه براي كاهش آسيب وارده از سوي ريزپشه و براي به حداقل رساندن تأثيرات آب و هواي گرم و پرفشاري كه معمولاً بعدها در فصل با آن مواجه مي‌شود، تا حدالامكان زود بذركاري مي‌كنند. با انجام اينكار، اغلب گياهچه‌هاي سورگوم بايد تثبيت يافته و در خاك‌هاي به مراتب خنك‌تر از آنچه كه بعداً در بهار بذركاري مي‌شود، رشد كنند.
چون فسفر خاك نسبتاً بي‌حركت يا “ثابت” در خاك‌ها است، جابجايي به يك شكل متمركز در آزمايش خاك‌هاي پايين تا متوسط بسيار مهم است. با كوددهي رديفي فسفر در نزديكي بذر، 2 تا 4 اينچ پايينتر و 2 تا 4 اينچ به اطراف، ريشه‌هاي درحال رشد، بطور كوتاه‌مدت بعداز ظهور گياه از خاك با كود تماس پيدا مي‌كند.
در تماس مستقيم قرار دادن كود فسفر با بذر سورگوم در بذركاري ممكن است باعث مشكلات ظهور از خاك گياه بشود. كه بخاطر تأثيرات نمك ناشي از نيتروژن يا ازت در مادة كود است.
پتــاسيـــم
پتاسيم (K) در تمام قسمت‌هاي گياه براي حفظ و نگهداري تعادل آب، مقاومت در برابر بيماريها و نيروي ساقه موردنياز است. ولي، همانطوريكه در جدول 6 نشان داده شد، پتاسيم خيلي كمي از مزرعه برداشته مي‌شود. اگر فقط غله يا دانه برداشت و درو شود. اگر كاه غلات به صورت علوفة سبز برداشت شود. در اينصورت ميزان به
مراتب زيادتري از پتاسيم برداشته مي‌شود. اكثر خاك‌هاي با بافت متوسط تا ريز در تگزاس بطور فطري پتاسيم بالايي دارند. سطوح آزمايش خاك بايد در طول سالها مورد بررسي و كنترل قرار گيرند. تا روندهايي از كاهش پتاسيم يافت شود.
مــواد غــذايي ديگــر
دو ماده غذايي مهم ديگر براي توليد سورگوم دانه‌اي در تگزاس عبارتند از روي و آهن. گرچه سطوح فطفري خاك “بالا” يا “خيلي بالا” و سطوح روي “پايين” تا “متوسط” هستند، استفاده از فسفر اضافي ممكن است باعث كمبود روي شود. اگر نتايج آزمايش خاك كمبود احتمالي روي را نشان دهند، كود روي بايد پراكنده شود و قبل از كاشت بايد در هم آميخته شوند يا در زمين كاشت با هم تلفيق شوند. اگر كلروز آهن در طول سالهاي قبل در مزرعه‌اي مشاهده شده باشد، مواد كود آهن بايد از طريق سم‌پاشي‌هاي چند‌گانه در اوايل فصل به برگ بكار برده شود.
(جدول 7) شيوه‌هاي كاربردي پيشنهادي در برگها را براي رفع كمبودهاي آهن و يا روي نشان مي‌دهد.
كــودهــاي عـالـي
در مناطقي كه مواد كود عالي نظير كود يا فضولات دامهاي پرواري، كود بستر طيور، يا فاضلاب شهري عمل آوري شده موجود و در دسترس هستند، توليدكنندگان ممكن است ترجيع دهند از اين كودها به عنوان يك منبع غذايي براي سورگوم دانه‌اي استفاده كنند. چون مقدار غذايي كودهاي عالي مي‌تواند بسيار متفاوت باشد، نمونه‌هايي از اين مواد بايد قبل از مصرف براي تعيين ميزان‌هاي صحيح بكارگيري و استفاده از آنها، مورد آزمايش قرار گيرد. يك مزيت مهم كودهاي عالي اين است كه مواد غذايي در طول مدت زمان طولاني‌تر وقتي كه ماده تجزيه مي‌شود در دسترس و فراهم مي‌شود.
برخي از مشكلاتي كه در استفاده از مواد كود عالي با آن مواجه مي‌شويد عبارتند از
1-دستيابي به نسبت مواد غذايي مورد نياز در توصيه كود براي محصول سورگوم.
2-تعيين ميزان كود حيواني براي استفاده جهت برآورده سازي نيازهاي محصول.
3-به حداقل رساندن بذرهاي علف هرز يا علفهاي هرز ديگر. با درك نيازها و شرايط غذايي سورگوم، مواد غذايي كافي را مي‌توان بكار برد تا پتانسيل توليد محصول بدون استفاده از مواد غذايي اضافي كه ممكن است فوايد را كاهش دهند و يا به بارهاي غذايي اضافي در آب و خاك ما كمك كنند، بدست آيد.
آب
سورگوم دانه‌اي يك محصول خيلي مقاوم به كم‌آبي است. سورگوم يك سيستم ريشه‌اي پراكنده تشكيل مي‌دهد كه ممكن است تا عمق 4 تا 6 فوت گسترش يابد.
(جدول 8) ميزان آب مصرف شده توسط يك محصول سورگوم را از اعماق مختلف خاك در طول يك فصل را نشان مي‌دهد.
تنش يا فشار آب در اوايل فصل اندازه خوشه (تعداد بذر در هر خوشه) و ديررسي – زمان بيشتري براي تكميل چرغه زندگي به گياه مورد نياز است- را محدود خواهد كرد. اگر تنش يا فشار در آواخر فصل اتفاق بيافتد، اندازه بذر زياد كاهش مي‌يابد. تعداد خوشه‌ها در هر آكر تحت تأثير تنش يا فشار رطوبت قرار نمي‌گيرد. مگر اينكه به حدي شديد باشد كه از تشكيل خوشه جلوگيري كند.
در طول مرحله گياهچه‌كاري، فقط ميزان كمي از رطوبت در سطح خاك براي تثبيت محصول مورد نياز است. در طول اين مرحله در مقايسه با پوشش گياهي، رطوبت بيشتري از طريق تبخير از سطح خاك هدر مي‌رود. شيوه‌هاي حفظ و نگهداري آب نظير مديريت يا كنترل پس‌مانده، كاشت به موقع براي تثبيت سريع، فاصله‌گذاري رديفي باريك و كنترل يا مهار علفهاي هرز، تلفات رطوبت خاك را به حداقل خواهد رساند.
حدود 30 تا 35 روز بعداز ظهور گياه از خاك، 5 تا 6 برگ حقيقي قابل رويت است و گياه شروع به رشد سريع مي‌كند. تقريباً نيمي از كل آب فصلي در طول اين مرحله قبل از خوشه‌دهي مصرف خواهد شد. نزديك به پايان اين دوره، مصرف آب روزانه تقريباً حداكثر خواهد بود ( حدود 35 درصد اينچ در روز در هر آكر ).
مهم‌ترين و بحراني‌ترين دوره براي در دسترس يا فراهم بودن آب براي يك گياه سورگوم حدود يك هفته قبل از ظهور و پيدايش خوشه يا مرحله شكوفه دادن شروع مي‌شود، و در طي دو هفته بعد از شكوفه يا گلدهي ادامه مي‌يابد.
(شكل 2)
گياهان سورگوم در طول اين دوره براي حداكثر توليد نياز به رطوبت خوب خاك دارند.
رطوبت كافي خاك قبل از مرحله شكوفه دادن بيشترين پتانسيل مجموعه بذر را تضمين مي‌كند. تعداد و اندازه واقعي بذر به فراهم بودن رطوبت خاك بعداز گلدهي بستگي خواهد داشت. نياز به رطوبت به سرعت بعد از اينكه دانه به مرحله تخميري نرم رسيده است، كاهش‌ مي‌يابد. اين مرحله زماني رخ داده است كه بذرهاي نارس فشرده شده بين انگشت سبابه و ناخن شست، شيره يا مايع سفيد ترشح نمي‌كنند. كاهش آميخته نياز به رطوبت، مقاومت در برابر كم آبي طبيعي در سورگوم، و سيستم ريشه‌اي گسترده معمولاً آبياري‌هاي بعدي را بي‌ثمر مي‌سازد.
چون آب اولين عامل محدود كننده براي توليد محصول در جنوب تگزاس است، اهداف توليدي بايد بر اساس ميزان آب موجود در طول فصل باشد. تحقيقات انجام شده در دانشگاه تگزاس تِك نشان مي‌دهد كه حداقل 10 اينچ آب در دسترس و موجود براي توليد يك خوشه، براي گياهان سورگوم مورد نياز است ( دي. آر. كريچ)
هر اينچ ديگر تقريباً 385 تا 400 پوند دانه يا غله توليد خواهد داد. بنابراين، يك گياه سورگوم كه بيست اينچ آب قابل مصرف در طول فصل رويش دريافت مي‌كند، 6 تا 18 اينچ جهت توليد خوشه مصرف مي‌كند، در حاليكه 12 تا 14 اينچ ديگر تقريباً 5000 پوند دانه توليد خواهد كرد.
انتخاب هيبريدهاي بالغ و رسيده نيز در كنترل آب مهم است.
(جدول 9)ميزان آب پيش‌بيني شده موردنياز توسط محصول گروههاي بالغ مختلف را نشان مي‌دهد.
علاوه بر ميزان كلي آب موجود، زمانبدي آبياري (يا بارندگي) نيز مهم است. تحقيقات انجام شده در تگزاس‌هاي پلينز (Texas Hiqh Plains) نشان مي‌دهد. كه وقتي ميزان آب دريافت شده توسط محصول افزايش مي‌يابد، توليد غله يا دانه در اينچ آب بكار برده شده كاهش مي‌يابد. نتايج دو سال بررسي و مطالعه مزرعه‌اي در مركز تحقيقاتي ايتر درهاي پلينز براي تعيين بهترين تركيبات براي زمان‌بندي آبياري در جدول 10 نشان داده مي‌شوند.
(جدول 10)
16 شيوه تدبيري آبياري مورد استفاده قرار گرفت. در اولين سال اين آزمايش، 5/10 اينچ بارندگي در فصل رويش با 1/6 اينچ كه بعداً در طول پژي غلات و شكوفه صورت گرفت، باريد. در طول دومين فصل آزمايش، 9/8 اينچ دراوايل فصل رشد با 6 اينچ بارندگي قبل و در طول شكوفه‌دهي باريد.
ميانگين توليدات در طول دو سال افزايش توليد را با آب اضافي نشان داد. نتايج همچنين تفاوت‌هاي توليدي سال
به سال در طول همان زمان‌بندي‌هاي آبياري را زمانيكه بارندگي در اوايل يا اواخر صورت گرفت نشان مي‌دهد. زمان‌بندي آبياري به اندازة ميزان آب بكار برده شده مهم است.
(شكل 3) بهترين زمان‌بندي را براي يك، دو، سه و چهار آبياري در فصل و ميزان دانه يا غله اضافي توليد شده با هر آبياري بعدي را نشان مي‌دهد.
اخيراً، آزمايشهاي سال اول كه در مركز گسترش و تحقيقات يوالدي انجام شدند، نتايج و يافته‌هاي مركز آزمايشگاهي ايتر را تأييد مي‌كنند. در سال 1996 در مركز تحقيقاتي يوالدي، هيچگونه بارندگي مؤثري در طول فصل رشد صورت نگرفت. نتايج فقط تأثيرات زمانبدي و ميزان آبياري را نشان مي‌دهند. (اطلاعات منتشر شده ، سي. فرناندرز).
نه تنها ميزان آب بكار برده شده مهم است، بلكه زمانبدي (جدول11)
مربوط به مرحلة رشد و نمو محصول نيز مهم است. بر اساس نتايج تجربيات و آزمايشات صورت گرفته در مراكز تحقيقاتي يوالدي و ايتر، چند نتيجه‌گيري مهم را مي‌تواند بدست آورد كه عبارتند از :
آبياري‌هاي قبل از كاشت به تنهايي توليد مطلوب را فراهم نمي‌سازند.
يك آبياري در هر زماني قبل از مرحله كم‌آبي در زمينه توليد با دو آبياري در مرحله خوشه‌دهي و تخميري برابر بود. اگر يك آبياري در طول آغاز خوشه‌دهي انجام نشود. (145 DAE)، آبياري بعدي توليد محصولات اساساً افزايش نخواهد داد.
اگر دو آبياري در فصل آبياري امكان‌پذير باشد، DAE 45 و خوشه‌دهي بيشترين توليد را خواهد داد.
اگر سه آبياري فصلي امكان‌پذير باشد، DAE 45 و خوشه‌دهي، توليدات بيشتري از DAE45، مرحله تخميري و خوشه‌دهي را خواهد داد.
آبياري‌ها در مرحله تخميري نتواستند توليدات را واقعاً افزايش دهند.
4 آبياري علاوه بر آبياري قبل از كاشت بيشترين توليد را فراهم ساخت.
اگر عكس‌العمل و واكنش گياهان سورگوم به يك اينچ آب آبياري، 385 تا 400 پوند در آكر دانه يا غله اضافي باشد، براي كاهش زه آب بايد تلاش شود. نه تنها شيوه‌هاي حفظ و نگهداري آب نظير آب‌بندي شيار سه سال تحقيق در تگزاس رولينگ پلينز (Texas Rolling Plains)، پتانسيل آب‌بندي يا

فایل : 21 صفحه

فرمت : Word