مقاله فارسی آموزش بزرگسالان

واحد گرگان
عنوان:
آموزش بزرگسالان
استاد:
سركار خانم دكتر خواجه وند
دانشجو:
نفسيه شيخ نژاد
رشته آموزش ابتدايي ـ گروه ب ساعت 9:30
پاييز 88
فهرست مطالب
مقدمه 1
وضعيت آموزش در آغاز قرن بيستم 2
افزايش تقاضا براي آموزش 2
گستره برداشت ها 4
تعريف آموزش بزرگسالان 4
تعريف مورد نظر ما 4
آموزش غير رسمي 4
تعريف آموزش غير رسمي 5
ويژگيهاي آموزش غير رسمي 5
آموزش مداوم 6
تعريف آموزش مداوم 6
آموزش مادام العمر (Life long Education) 6
سوادآموزي يا آموزش سواد 7
برخي هدف‌هاي ويژه آموزش بزرگسالان 8
آموزش بزرگسالان 9
مفاهيم بزرگسالي 10
ويژگي‌هاي روان شناختي بزرگسالان 12
ظرفيت يادگيري بزرگسالان 12
نقش انگيزه در يادگيري بزرگسالان 13
انگيزه و تصور فرد از خود 13
عوامل مؤثر در تصور فرد از خود 13
تاثير دوگانه اضطراب و هيجان در يادگيري 14
عوامل فرهنگي و يادگيري بزرگسال 14
توصيه‌هاي مهم 14
روش‌هاي آموزش بزرگسالان 14
روش ها از ديدگاه اول 15
مفاهيم بي سوادي 15
روشهاي آموزش بزرگسالان 16
عوامل مؤثر در انتخاب روش ها 17
انتخاب و به كارگيري روش 17
روشهاي مؤثر از جهت عملي 17
نحوه يافتن روش مناسب ياددهي – يادگيري 19
برنامه ريزي آموزش بزرگسالان 19
برنامه ريزي آموزش بزرگسالان 20
تفاوت برنامه ريزي آموزش بزرگسالان 20
راهبردهاي برنامه در آموزش بزرگسالان 21
فلسفة آموزش بزرگسالان 21
نتيجه گيري: 23
منابع و مواخذ: 24
مقدمه
مطالعه آموزش بزرگسالان مرتباً اهميت بيشتري مي‌يابد، زيرا آموزش حرفه‌اي مربيان بزرگسالان در بريتانياي كبير و ديگر كشورها جهان روندي رو به افزايش دارد؛ اما تعداد معدودي از كنتاب‌هاي موجود دانشجويان را با زمينه‌اي گسترده‌تر از اين موضوع آشنا مي‌سازد.
تامين آموزش و پرورش براي بزرگسالان بدان سبب ضرورت دارد كه انسان‌ها و جامعه كنوني ما وضعيت خاصي دارد.
در جامعه ملاحظات متعددي وجود دارد كه بايد به آن توجه كرد. از آن جمله مي‌توان به تغييرات سريع اجتماعي و فرهنگي، منسوخ شدن دانش فني بدان دليل است كه اگر افراد با اين دانش كار كنند، نمي‌توانند پيشرفت نمايند. افزايش اوقات فراغت و افزايش عده كساني كه به سن كهنسالي مي‌رسند و لزوم تلاش براي رسيدن به جامعه‌اي مردمي اشاره كرد.
افزون بر اينكه انان نياز اساسي به يادگيري دارد، مادام العمر در حال يادگيري است و تامين آموزش و پرورش در تمام طول حيات او وسيله‌اي براي ارضاي اين نياز اساسي است.
آموزش بزرگسالان را نبايد يك آموش تجملي براي معدودي انسان استثنائي دانست. همچنين نمي‌توان آن را موضوعي تلقي كرد كه فقط زمان كوتاهي از اوايل جواني انسان را شامل مي‌شود، بلكه بايد آن را يك ضرورت هميشگي ملي و يك بخش ناگسستني از تمدن انسان دانست و به همين امري همگاني و مادام العمر است (اسميت، 1999).
كاملاً عادي است كه بگوييم آموزش و پرورش نبايد در هنگام فراغت از تحصيل انسان متوقف شود. عادي بودن اين نكته در آن است كه هدف سازمان مدرسه، اطمينان از ادامه يادگيري با سازماندهي توانايي‌هايي است كه انسان را تضمين مي‌كند. تمايل به يادگيري از خود زندگي و تبديل شرايط زندگي به گونه‌اي كه همه مردم در فرآيند زيستن ياد هم بگيرند، ظريف‌ترين دستاورد تعليم و تربيت است (ديوئي، 1916).
وضعيت آموزش در آغاز قرن بيستم
70% جمعيت بالاي 15سال جهان و 90% جمعيت همين گروه سني دركشورهاي جهان سوم به آموزش و پرورش دسترسي نداشتند.
آغاز نيمه دوم قرن بيستم، 44%جمعيت بالاي15سال در كل جهان و 64% جمعيت همين گروه سني در كشورهاي جهان سوم هنوز به آموزش و پرورش دسترسي نداشتند.
درپايان قرن بيستم حدود كل جمعيت 15 سال به بالا در كل جهان به آموزش و پرورش دسترسي نداشتند. بيشتر اين جمعيت دركشورهاي جهان سوم زندگي ميكنند.
افزايش تقاضا براي آموزش
جدول 1- درصد جمعيت بي سواد جهان
تحولات اقتصادي، اجتماعي و فناوري
مكانيزه و خودكار شدن انجام كارها
رشد سريع توليد دانش و اطلاعات
وابستگي روز افزون زندگي به علم و دانش
و فناوري وضرورت همگامي انسان با آن.
علاقه مندي كشورها به توسعه پايدار.
و عوامل زياد ديگري از اين قبيل كه موجب تفكر درباره مسايل زير شد:
ضرورت ايجاد فرصت برابر آموزش و پرورش براي همه مردم و در تمام عمر.
گسترش آموزش غير رسمي به موازات آموزش رسمي و حتي مهمتر از آن.
ضرورت ها
تدارك يك نظام آموزشي فراگير براي:
بازماندگان از تحصيل.
علاقمندان به بازگشت مجدد به تحصيل دركليه سطوح.
پايه گذاري جامعه در حال يادگيري.
براي اين كه يادگيري و آموزش مقدمه هر نوع فعاليت انساني در عصر حاضر است و انسان در حال يادگيري و فرهيخته مهمترين عامل توسعه پايدارفرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي است.
حال این سوال مطرح می شود که اين نظام آموزشي فراگير و خارج ازچهارچوب‌هاي سنتي و رسمي چه نوع نظامي مي‌تواند باشد؟
پاسخ بسیاری از متخصصان در این رابطه این است که:
آموزش بزرگسالان
آموزش غير رسمي
آموزش مداوم
آموزش مادام العمر
گستره برداشت ها
از يك برداشت ساده يعني سواد آموزي به مفهوم سنتي يعني داشتن سه مهارت اصلي (خواندن نوشتن و حساب كردن) تا يك برداشت پيچيده يعني يادگيري و آموزش از گهواره تا گور (مادام‏العمر)
تعريف آموزش بزرگسالان
تدارك آموزش مستمر و سازمان يافته براي افرادي كه ديگر به مدرسه نميروند با هدف ايجاد تغيير در اطلاعات، دانش، مهارت و… السينور اولين كنفرانس بين المللي آموزش بزرگسالان 1949).
تعريف مورد نظر ما
آموزش بزرگسالان فرايندي است:
مستمر و سازمان يافته براي تدارك جامعه درحال يادگيري تا افراد جامعه بتوانند در جهت تكامل وتعالي حركت كنند و در سرنوشت جامعه خود از لحاظ فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي مشاركت مؤثر داشته باشند (ابراهيم زاده 1380).
آموزش غير رسمي
تربيت معمولا به دو نوع تقسيم مي شود:
غير عمدي: كه منظور از آن همان كنش متقابل ميان انسان و محيط (اعم ازطبيعي و اجتماعي) است.
عمدي: كه منظور ازآن مداخله آگاهانه و هدفمند افراد رشد يافته در كنش‌هاي متقابل ميان افراد در حال رشد ومحيط طبيعي و اجتماعي است كه منجر به نوعي نظام تربيتي سازمان يافته ميشود.
تربيت عمدي هم دو نوع است:
رسمي: كه منظور ازآن تربيتي نظام يافته و داراي هدف سازمان،قوانين، برنامه و روش معيني است كه در زمان و مكان خاصي صورت ميگيرد.
غير رسمي: كه منظور ازآن تربيتي است كه انسان بطور مستمراز محيط خانواده و جامعه از طريق آشنايي با ارزشها، مواريث فرهنگي توسط نهادهاي مذهبي،تبليغاتي،مطبوعاتي رسانه‌هاي جمعي مطالعه جريانهاي فكري، فلسفي علمي و… كسب مي كند.
تعريف آموزش غير رسمي
فرايندي است سازمان يافته بر اساس روش ياددهي – يادگيري خارج از ساختهاي آموزش و پرورش رسمي، داراي ساختار انعطاف پذير بمنظور تامين نيازهاي فوري فرهنگي واجتماعي افراد.
ويژگيهاي آموزش غير رسمي
هدف‌هاي آن فوري و دست يافتني است.
خارج از چهارچوب مدرسه و قابل اجرا در هر موقعيتي است كه زمينه مساعد باشد.
در ارزيابي نتايج، كار آيي عملي ملاك است.
اصل عدم تمركز درآن رعايت مي‏شود.
ماهيت آزاد منشانه و مردمي دارد. منتهي به مدرك رسمي نمي شود.
ساخت و سازمان دهي ساده دارد.
گروه در فرايند آموزش مشاركت مؤثر دارد.
كم هزينه ترو مؤثرتر ازآموزش رسمي است.
داراي سلسله مراتب و مراحل رسمي نيست.
داراي هيچ نوع محدوديت‌هاي مرسوم نمي‌باشد.
آموزش مداوم
آموزش مداوم نظام آموزشي خاصي نيست بلكه نوعي تفكر يا زمينه براي توسعه و پيشرفت هر نوع نظام تربيتي مي باشد.
تعريف آموزش مداوم
آموزش مداوم عبارت است از كليه فرصت‌هاي يادگيري كه پس از پايان تحصيلات در هر دوره پيش مي آيد كه مستلزم بازگشت دوباره به نهادهاي آموزش رسمي يا غير رسمي است.
آموزش مداوم ميتواند تمام وقت، نيمه وقت، فني و حرفه اي يا فرهنگي – اجتماعي، علمي، هنري و… باشد.
آموزش مادام العمر (Life long Education)
نبايد تصور كرد كه آموزش و پرورش پس از پايان تحصيلات رسمي تا آخرين سطح، خاتمه مي يابد. نياز به يادگيري و تمايل به آن ازخود زندگي سرچشمه ميگيرد.
شرايط زندگي به گونه اي است كه همه مردم درفرايند زيستن هم بايد ياد بگيرند و هم ياد بدهند به قول“ديويي‎“ اين ظريفترين دست آورد تربيت است.
آموزش و پرورش مبناي يك زندگي غني وسرشار است. بنابراين نبايد به دوره خاصي از زندگي منحصر شود.
چنين گفت پيغمبر راستگوي زگهواره تا گور دانش بجوي
آموزش مادام العمر فرايندياددهي-يادگيري دركل دوره حيات انسان است كه هدف آن فهم معنا و مفهوم زندگي و رسيدن به سعادت است.
سوادآموزي يا آموزش سواد
سواد آموزي يك مفهوم نسبي است و در هر جامعه اي تعريف خاص خود را دارد.
سوادآموزي موقعيتي پوياست كه در جريان آن افراد پس از كسب مهارتها و معلومات اساسي ميتوانند دركليه فعاليتهاي اجتماعي كه مستلزم داشتن آن مهارتها و معلومات است بنحو مؤثر شركت جويند.
به خاطر داشته باشيم كودكان به حكم اجباراجتماعي به مدرسه ميروند ولي بزرگسالان بخاطر مفيد دانستن آموزش به آن روي مي آورند. بنابراين آموزش بزرگسالان عاملي است براي حركت تكاملي وايجاد تغيير در بزرگسالان. چون بزرگسالان نيز ميتوانند تغيير كنند.
ويژگيهاي آموزش بزرگسالان
اين ويژگيها درچهار مقوله بحث مي‌شود:
اول: هدف ها
دوم: ساختار تشكيلاتي و سازماندهي
سوم: روش ها
چهارم: مواد و محتواي آموزش بزرگسالان
اول: هدف‌هاي آموزش بزرگسالان
هدف‌هاي آرماني ( Goals )
هدف‌هاي كلي ( Aims )
هدفهاي جزئي ( Objectives )
هدفهاي رفتاري (Behavioral objectives)
برخي هدف‌هاي ويژه آموزش بزرگسالان
محو جهالت
ايجاد آگاهي سياسي
از بين بردن جنبه اسرارآميز علم و دانش
آماده ساختن براي درك تغييرات سريع اجتماعي
كاهش نابرابري‌هاي اقتصادي و اجتماعي
كمك به شناخت قدر و منزلت انسان، درك معني
زندگي و احساس خوشبختي.
كمك به درك خويشتن، استعدادها ومحدوديتهاي خود
تداوم كسب دانش ومهارت
استفاده بهينه از اوقات فراغت
دوم: ساختار تشكيلاتي و سازماندهي
1. سازماندهي بصورت تشكيلات دولتي متمركز
محاسن:
وجود قوانين دقيق و روشن، نظارت و ارزيابي مستمر، تضمين خدمات.
معايب:
هدررفتن نيروها و منابع، حاكميت بوروكراسي، مقابله باتغيير، كاهش امكان نوآوري و خلاقيت، ناديده گرفته شدن شرايط محلي.
2. سازمان دهي بصورت تشكيلات دولتي غيرمتمركز
محاسن:
بارورشدن استعدادهاي بالقوه نيروي انساني، گسترش مشاركت مردم وتحقق عدالت اجتماعي، ايجاد زمينه براي نوآوري و خلاقيت محلي، انعطاف پذيري نظام و قابليت دسترسي.
معايب:
بروز تنوع وگوناگوني وعدم توانايي دولت براي دسترسي به اطلاعات دقيق به منظور تخصيص اعتبارات
محدودشدن دايره عملياتي و اختياراتي دولت در زمينه تدوين قوانين كلي، فراهم شدن امكان آزادي عمل براي گروه‌هاي مختلف بمنظور اعمال سليقه يا نظرات سياسي و فلسفي خودكه موجب پراكندگي فعاليت ها و هدررفتن منابع مي‌شود.
3. سازماندهي بصورت تشكيلات غير دولتي و غير متمركز:
محاسن:
پذيرش مسئوليت از سوي مردم از طريق نهادهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي خصوصي، ارائه آموزش براساس قانون عرضه و تقاضا،
رشد ابتكارات و خلاقيت فردي، پايه و اساس قرار گرفتن فعاليتها و ابتكارات فردي، برداشته شدن بار عظيم مالي از دوش دولت كاهش تصدي دولت در امر آموزش بزرگسالان.
معايب:
عدم امكان اعمال نظارت و كنترل بر كيفيت آموزش، احتمال محروميت افراد وگروههاي،كم درآمد از آموزش، احتمال بروز پراكندگي در فعاليت ها و هرج و مرج در اهداف آموزشي.
آموزش بزرگسالان
دو اصل مهم در سازماندهي آموزش بزرگسالان:
اصل اول:‌ حداكثر تمركز در سياست گذاري، تعيين راهبردها و برنامه ريزي.
اصل دوم: حداكثر عدم تمركز در اجراي برنامه ها بمنظور رعايت ويژگيهاي زماني و مكاني.
عوامل رشد و موفقيت در برنامه‌هاي آموزش بزرگسالان
الف) عوامل درون سازماني
1 – معلمان و كارشناسان
ايجاد شرايط ياددهي – يادگيري مشاركتي
2- منابع مادي و مالي
اتخاذ تدابير براي تامين اين منابع
ب- عوامل برون سازماني
زبان (اهميت زبان مادري)
آداب و روسوم و عقايد مذهبي
فناوري ارتباطات، راه ها و حمل و نقل
مفاهيم بزرگسالي
انسان چه موقع بزرگسال مي شود ؟
آيا بزرگسالي نوعي كمال روحي است يا رشد كامل جسمي يا هر دو ؟
معيار و ملاك شناخت اين دوره اززندگي چيست ؟
مفهوم بزرگسالي از چهار نقطه نظر قابل بررسي است:
1. سن تقويمي: ساده ترين ملاك است طبق اين ملاك:
از تولد – 6 سالگي دوره اول كودكي؛ از7- 12 سالگي دوره دوم كودكي( Teenager ) ؛ از 13- 19 نوجواني
از اين به بعددوره بزرگسالي است كه خود به دوره‌هاي ديگري تقسيم مي شود.
20 – 35 دوره اول جواني؛ 36 – 50 دورة دوم جواني؛ 50 – 65 ميان سالي؛ 66 –80 سالمندي؛ 81 – 90 پيري 91 به بالا كهن سالي
اين تقسيم بندي ارزش علامتي داردكه بصورت سنتي درجامعه انجام ميگيرد. ولي به هر حال نشانگر حقايقي درخصوص ويژگيهاي جسماني و رواني فرد نيز هست. دراين تقسيم بندي گذار از هردهه اهميت ومعناي خاصي براي افراد دارد.
2. سن رواني – زيستي
اين سن بر اساس تغييرات تدريجي جسمي‎ رواني درطول زندگي و عوارض آن شكل مي گيرد. كاربرد اين ملاك ها
بيشتر جنبه ذهني دارد ولي به عنوان تشخيص بزرگسالي از آنها استفاده ميشود..
3. سن رواني – عاطفي
بزرگسالي نشانه‌هاي رواني – عاطفي خاصي دارد كه بروز آن تشخيص فرد بزرگسال را ميسر مي سازد.
شناخت اين نشانه ها بيشتر از طري‌ق توجه به سمبل ها و نمودهاي رواني و چگونگي تحول آنها صورت مي گيرد.
دگرگوني وتحول رواني– عاطفي در دو گروه بررسي مي شوند:
الف – دگرگوني‌هاي شناختي (تغيير درطرز تفكر، جهان بيني و توانايي درك مسايل مجرد، انتزاعي و فلسفي )
ب – دگرگوني‌هاي عاطفي( تغيير در نگرش، كن‌شهاي اجتماعي، واكنشهاي ما در برابر محيط
علايق، آرزوها و..)خويشتن پنداري در تعيين اين سن نقش عمده دارد.
4. سن اجتماعي
جريان زندگي اجتماعي درهرجامعه اي ملاكهايي دست مي دهد كه ميتوان به استناد آنها مفهوم بزرگسالي را استنتاج كرد. بنابراين هر وقت جامعه كسي را ازلحاظ اجتماعي فرهنگي وخصوصيات فردي بزرگسال بداند و فرد نيزخود را آن گونه بپندارد، ميتوان گفت كه او بزرگسال است.
ويژگي‌هاي روان شناختي بزرگسالان
ويژگيهاي شناختي
دگرگوني‌هاي حسي – ادراكي
كاهش بينايي و شنوايي
سرعت و هماهنگي
حافظه
ويژگيهاي يادگيري و آموزش در بزرگسالان ميل به يادگيري بيشتر از خود يادگيري اهميت دارد. براي بزرگسالان نتيجه يادگيري بيشتر از هدف آن اهميت دارد.
ظرفيت يادگيري بزرگسالان
فرض غلط وجود علاقه و توانايي يادگيري تا سن معين.
نتايج پژوهشها نشان مي دهند كه در تمام طول زندگي ميتوان يادگرفت.
محدود كردن تحصيلات و يادگيري به دوره جواني خطا و تلف كردن استعدادهاي
انسان است. هر قدر جامعه محيط غني براي آموزش ايجاد كند، افراد آن كمتر به نتيجه گيري منفي درباره توانايي‌هاي يادگيري خود خواهند پرداخت.
نقش انگيزه در يادگيري بزرگسالان
انگيزه معلول عوامل دروني پيچيده اي است كه احتمالا تركيبي از تمايلات، نيازها، آرزوها و اهداف مي باشد، ولي دو عامل نياز و هدف نقش عمده اي در ايجاد آن دارند. ايجاد ارتباط درست و قوي ميان استعداد، منابع موجود و وقت، مهارتي است كه آموزشگران بزرگسالان به آن نيازمندند. درحالي كه آموزشگران به نيازهاي گروهي يا اجتماعي توجه دارند، بزرگسالان به نياز فردي خود مي انديشند.
بزرگسالان از بيان آشكار اهداف و نيازهاي خود با اين تصور كه بديهي هستند، پرهيز مي كنند. بنابراين از مسايلي بحث مي كنند كه پذيرفتني تر هستند ولي با نياز واقعي آنان ارتباط ندارند.
سه نياز عمده آموزشي براي برانگيختن بزرگسالان به فعاليت يادگيري:
نيازهاي آموزشي نشانه دار.
نيازهاي آموزشي احساس شده.
نيازهاي آموزشي واقعي.
انگيزه و تصور فرد از خود
تصور فرد از خود يكي از مهمترين عواملانگيزش براي بزرگسالان است.
بين تصور ازخود و خلاقيت و يادگيري رابطه مستقيم وجود دارد.
عوامل مؤثر در تصور فرد از خود
سن، جنس، وزن، قد و….
تمايلات، آرزوها، شغل
خصوصيات شخصيتي مانند زودرنجي،خجول بودن، اجتماعي بودن،پرحرف يا كم حرف بودن و…
تاثير دوگانه اضطراب و هيجان در يادگيري
مثبت: ( وقتي اضطراب موجب سازماندهي نيروهاي رواني براي فعاليت مي شود).
منفي: (وقتي كه باعث پراكندگي نيروها و پيدايش پرخاشگري يا خجالت و گوشه گيري مي شود ) اين تاثيرها بيشتر با تجارب گذشته ارتباط دارد.
عوامل فرهنگي و يادگيري بزرگسال
بزرگسالان به شدت به فرهنگي كه موجب شكل گيري شخصيت آنان شده است پايبندند.
ارتباط سالم، همدلي و همزباني مقاومت آنها را در برابر تغيير كاهش مي دهد. كمك به بزرگسال در زمينه درك ويژگيها و عناصرتشكيل دهنده فرهنگي كه خود در توليد آن سهيم هستند.
برخورد مستقيم و مطالعه نشده با ارزش‌هاي فرهنگي آفت يادگيري است. توجه به بار عاطفي و فرهنگي لغات و كلمات پرهيزاز ايجاد درك متفاوت حالات و نشانه‌هاي فرهنگي غيركلامي مانند آهنگ صدا، حالت چهره، چگونگي حركات و رفتار و…
توصيه‌هاي مهم
مطالعه و پژوهش بيشتر در زمينه روان شناسي و يادگيري بزرگسالان وچگونگي طراحي محيط يادگيري براي آنان.
استفاده از نظريه‌هاي آندراگوژي بجاي پداگوژي
روش‌هاي آموزش بزرگسالان
روش‌هاي آموزشي بايستي متناسب با نيازها و ويژگيهاي فردي و اجتماعي يادگيرندگان باشد.
روش‌هاي آموزشي بزرگسالان بايستي گويا و داراي چنان تنوعي باشد كه وسايل سازگاري آنان را با محيط زندگي و شغلي را فراهم سازد
روشهاي آموزش بزرگسالان در كشورهاي مختلف متفاوت است. اين روشها معمولاً ازدو ديدگاه مورد توجه اند.
اول: روشهائي كه همه كشورها بطور كلي براي آموزش بزرگسالان و با در نظر گرفتن شرايط خود پيش بيني و اجرا ميكنند،
دوم: روشهايي كه بطور اختصاصي براي تامين اهداف ويژه درسي مورد استفاده قرار ميگيرند.اين روشها در حقيقت شامل روشهاي برنامه ريزي درسي، تدوين مواد آموزشي و شيوه‌هاي انتقال آنها ست.
روش ها از ديدگاه اول
روش‌هاي سواد آموزي:
دراين روش عمده ترين تلاش براي رفع بي‎سوادي انجام مي گيرد. اما بي‎سوادي در هر كشوري مفهوم خاص خود را دارد.
مفاهيم بي سوادي
بي‎سوادي سنتي: يعني محروميت از سه مهارت اصلي خواندن،نوشتن و حساب كردن
بيسوادي فرهنگي: يعني عدم آگاهي درخصوص مهارتهاي خاص مورد نياز يك زندگي اجتماعي سالم
بي‏سوادي علمي: يعني كهنگي دانش و اطلاعات فردي و اجتماعي و روز آمد نشدن آن بنا به ضرورت
بي‏سوادي فني: يعني نداشتن اطلاعات و مهارتهاي فني لازم يا جديد و روز آمد نبودن آنها
بي‎سوادي رايانه‎اي: يعني عدم آشنايي با رايانه وكاربرد آن در كارهاي روزانه
بي‎سوادي موقعيتي، نسبي و داراي مفهوم پوياست و درهرجامعه اي براي رفع هر يك از انواع بي‎سوادي ها كه شايع باشد روش و برنامه خاصي تدارك ديده مي شود.
روشهاي آموزش بزرگسالان
فرض اصلي همه اين برنامه ها و روش‌هاي اجرايي آن بر اين اصل استوار است كه: هر انساني حق دارد و بايد با فرهنگ جامعه خود تعامل داشته باشد.
سوادبراي خواندن جهان ونوشتن تاريخ آن است.
روشهاي آموزش مداوم و مادام العمر:
آموزش مداوم و مادام العمر رويكردي نو در مقابل آموزش سنتي و كلاسيك.
آموزش مداوم و مادام العمر ضرورت زمان حاضر.
چالش‌هاي پيش رو:
سرعت و مداومت تغيير در زمينه‌هاي مختلف
مسايل مربوط به جمعيت
واقعيت‌هاي سياسي
تكامل علمي و فناوري
اوقات فراغت و نحوه صرف آن
بهترين رويكرد براي روبرو شدن با اين چالش ها استفاده از تعليم وتربيت و يافتن امكانات آموزشي است. اين رويكرد داراي جاذبه‌هاي زيادي هست.
روشهاي از ديدگاه دوم:
روش‌هاي اختصاصي آموزش بزرگسالان
منظوراز اين روشها رويكردهايي است كه براي انتقال محتواي آموزشي درچهارچوب نظام انتخابي است، كه با توجه به ويژگيها، نيازها، علايق و انگيزه‌هاي بزرگسالان مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
روشهاي اختصاصي تحت تأثير محتوي، هدف، يادگيرنده، ياد دهنده، و محيط يادگيري قرارمي گيرند.
عوامل مؤثر در انتخاب روش ها
مؤثرترين روش براي انتقال آنچه ضروري مي دانيم كدام است؟
كسي نمي تواند با قاطعيت به اين پرسش پاسخ دهد.
انتخاب و به كارگيري روش
آنچه در انتخاب و به كارگيري يك روش انجام مي دهيم، نوعي فرضيه سازي و به آزمايش گذاشتن آن فرضيه است.
نتيجه اين آزمايش پس از ارزشيابي روشن مي شود.
تمايل به كنار گذاشتن روش‌هاي سنتي و كهنه كه كم اثر بودن آن ثابت شده است از عوامل مهم موفقيت معلم بزرگسالان است.
روشهاي مؤثر از جهت عملي
يافتن روشهاي مؤثر از جهت عملي به چند عامل اساسي بستگي دارد:
عوامل مربوط به يادگيرندگان
عوامل مربوط به ياددهندگان
عوامل مربوط به مديران
1. عوامل مربوط به يادگيرندگان
الف) تنوع يادگيرندگان
ب) نظام ارزش‌هاي يادگيرندگان
ج) شيوه‌هاي مختلف زندگي يادگيرندگان
2. عوامل مربوط به ياد دهندگان
الف) توانايي اداره گروه‌هاي بزرگسال.
ب) شناخت و قبول بزرگسال بعنوان انساني با حقوق برابركه ميتواند هم ياد بگيرد و هم ياد بدهد.
ج) تمايل به نوآوري و آزمودن رويكردهاي نو.
د) ميزان تسلط ياد دهنده به موضوع درسي و فنون و روش‌هاي تدريس.
معلم بزرگسالان تنها عامل تفسير محتوي هدايت و كنترل كننده جريان آموزش نيست، بلكه مشاور، پرسشگر و راهنماست.
3. عوامل مربوط به مديران
الف) شناخت و ايجاد الگوهاي رهبري مناسب
ب) توانايي آماده سازي محيط يادگيري مناسب
ج) توانايي تدارك لوازم وموادآموزشي مورد نياز
د) گرايش به نوآوري و تشويق نوآوران
مؤثر بودن نهايي راهبردها و رويكردهاي آموزشي بستگي زيادي به مديريت درست سازمان آموزشي دارد.
روند نماي زير نحوه يافتن روش مناسب و همچنين استفاده از رويكرد مشاركت در فرايند ياددهي – يادگيري را نشان مي دهد.
نحوه يافتن روش مناسب ياددهي – يادگيري

برنامه ريزي آموزش بزرگسالان
برنامه ريزي براي آموزش بزرگسالان تابعي از برنامه‌هاي كلان توسعه و برنامه‌هاي كلان آموزشي هر كشور است.
تعيين اولويت ها، راهبردها و سياستهاي آموزشي دركشورهاي با نظام سياسي واداري متمركز به وسيله دولت ها و نظام غيرمتمركز با مشاركت مردم و دولت ها صورت ميگيرد.
چرخه معيوب برنامه‌هاي توسعه دركشورهاي جهان سوم

اين چرخه بايد به نفع سرمايه گذاري براي آموزش اصلاح شود.
برنامه ريزي آموزش بزرگسالان
يك فرد با سواد و با فرهنگ بهترمي داند كه چگونه خوراك و مسكن خود را تامين كند. بنابراين،اين فرض كه مردم به خوراك، پوشاك ومسكن بيشتر نيازدارند تاسواد، فرض باطلي است.
بخشهاي توسعه يابنده نياز به نيروي انساني دارند. تامين اين نيرو از طريق آموزش رسمي
طولاني و مستلزم هزينه‌هاي زياداست.اين مسئله يكي از دلايل مهم براي برنامه ريزي آموزش بزرگسالان مي باشد.
رقابت براي بهتر زيستن درميان اقشارمختلف و نقش مسايل سياسي درپاسخگويي به اين رقابتها.
الگوهاي توسعه تعيين كننده بهره مندي اقشار جامعه از سرمايه گذاريهاي برنامه است
اصول برنامه ريزي آموزش بزرگسالان
مشخص كردن هدف‌هاي آموزشي
تعيين اولويت ها.
پيش بيني تربيت و تامين نيروي انساني.
استفاده از وسايل روشها و فناوري جديد
ارزشيابي از فعاليت‌هاي انجام شده
مداومت و پيگيري
تفاوت برنامه ريزي آموزش بزرگسالان
برنامه ريزي آموزشي بطوركلي بر مبناي دو تفكر شكل ميگيرد. منشاء تفاوتها نيز همين دو نوع تفكر است.
تفكر اول: ناشي ازعزم وعلاقه عمومي به همگاني ساختن آموزش و پرورش است تا همه مردم امكان برخورداري ازفرصت آموزشي برابر داشته باشند.
تفكر دوم: ناشي از ضرورت سازگار ساختن آموزش و پرورش با نيازهاي اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي است.
تلاش براي تقويت نظام آموزشي دركشورهاي درحال توسعه به منظور پاسخگويي به نيازهاي جامعه،كاهش فشار بار آموزشي از طريق تمركز فعاليتها درقالب برنامه‌هاي كلان است.
برنامه ريزي كلان در كشورهاي در حال پيشرفت به منظور ارايه آموزش و فراهم كردن زمينه براي استفاده از آن آموزش هاست.
برنامه ريزي كلان در كشورهاي در حال پيشرفت به منظور ارايه آموزش و فراهم كردن زمينه براي استفاده از آن آموزش هاست.
پيوستگي دانش نظري و عملي يعني علم و فناوري در كشورهاي پيشرفته و ضرورت هماهنگي افراد باتغييرات آن، جهت گيري برنامه ريزي آموزشي رابه سمت مداوم و مادام العمر سوق داده است.
راهبردهاي برنامه در آموزش بزرگسالان
ايجاد فرصت‌هاي متعدد و متنوع براي بازآموزي، نوآموزي و ترميم آموخته ها. فراهم كردن فرصت بازگشت به مراكز آموزشي رسمي و غيررسمي براي همه از طريق آموزش باز و ازراه دور و آموزش الكترونيكي درمحيط‌هاي مجازي
فلسفة آموزش بزرگسالان
نظرات و عقايد فلسفي درآموزش بزرگسالان از اعتقاد به سوادآموزي محض تا اعتقاد به
آموزش مداوم و مادام العمر درارتباط كامل با زندگي را در بر ميگيرد.
اين ديدگاه كه جريان آموزش بايد منتهي به بهبود زندگي و پرورش مهارت‌هاي مربوط به شناخت محيط و مشاركت بيشتر درحيات سياسي،اجتماعي اقتصادي و فرهنگي بشود، مبتني بر دلايل فلسفي روش شناختي و ارزش شناختي است.
ديدگاه و طرز تفكرسياست گذاران، برنامه ريزان و متخصصان تربيتي،‌ شكل دهنده
تفكرات مردم است.
ارزنده ترين نظريه ها دراين مورد مربوط به درك و شناخت اين واقعيت است كه مغز انسانها ظرفهاي خالي نيستندكه بايدبدست ديگران پرشوند.
در اين بخش به معرفي فلسفة دو تن از انديشمندان آموزش بزرگسالان مي پردازيم.
فلسفة راجر گرودي
بدليل افشاگري صادقانه نقش غربي ها در پائين نگهداشتن سطح آگاهي علمي، اقتصادي اجتماعي و فرهنگي كشورهاي جهان سوم.
فلسفة پائولوفرير
به جهت ارائه ديدگاهي متفاوت و انقلابي از آموزش بزرگسالان و بطوركلي آموزش و پرورش و ابداع روش مؤثر در سوادآموزي.
نتيجه گيري:
انسانها هم خالق و هم حامل فرهنگ هستند. هر جامعه اي از طريق تعامل انسانها و درفرايند ياددهي-يادگيري اين فرهنگ را به نسل آينده منتقل مي‌كند تا جامعه‌اي مطلع بسازد. ظرف دو دهه گذشته جهانيان پي بردند كه محور توسعه يافتگي و پيشرفت اقتصادي، نه قدرت صنعتي بلكه قدرت اطلاعاتي است.
قدرت اطلاعاتي نيز بستگي زياد به ايجاد (Informed Society) جامعه آگاه يا مطلع دارد. زيربناي جامعه مطلع شكل گيري جامعه يادگيرنده (Learning society) است. جامعة يادگيرنده مستلزم يادگيري مداوم است. بنابراين، آموزش در طول زندگي(زگهواره تا گور) ضرورت دارد.
روشن است كه اين كار با روش‌هاي سنتي امكان پذير نيست. تغذيه اطلاعاتي چنين جامعه اي نياز به آموزش مداوم با استفاده از فناوري جديد اطلاعات و ارتباطات دارد.
آموزش و پرورش بزرگسالان را فرآيندي تصوير كرديم كه هدف آن، يادگيري و فهم كساني است كه از اين فرآيند بهره‌مند مي‌شوند. آنها خودشان را بالغ مي‌دانند و ديگران نيز آنها را از لحاظ اجتماعي افرادي بالغ مي‌دانند. به اين دليل از اصطلاح آموزش و پرورش بزرگسالان استفاده مي‌شود كه در آموزش بزرگسالان علاوه بر يادگيري آزاد يا دلخواه و حتي رشته‌هاي انساني آموزش حرفه‌اي نيز وجود دارد. با اين حال لازم است تامين آموزش بزرگسالان يكي از فعاليت‌هاي اساسي جامعه‌ هميشه فراگير باشد، زيرا چنين آموزش و پرورشي حداقل يك مفهوم اساسي دارد:
آموزش و پرورش فرآيندي مادام‌العمر و رو به توسعه است. اين فرآيند آرماني است، اما بايد هدف آموزش و پرورش رسيدن به آن باشد.

فایل : 25 صفحه

فرمت : Word