مقاله عوامل موثر بر ايمن سازی راههای کوهستانی

عوامل موثر بر ايمن سازی راههای کوهستانی
با توجه به اينکه عامل جاده در کنار دو عامل انسان و وسيله نقليه در وقوع تصادفات جاده ای نقش موثری دارد ، بنابراين ايمن سازی مطلوب و مناسب راهها از طريق اصلاح طرح هندسی راه ، ساماندهی بافت سطح جاده ( روسازی راه) ، و نصب انواع علائم و تجهيزات ايمنی راهها در کاهش سوانح و حوادث جاده ای حائز اهميت خواهد بود .
اصلاح و ساماندهی طرح هندسی راه در راههايی که از مناطق کوهستانی و ناهموار می گذرند و اغلب دارای قوسهای افقی و عمودی زيادی هستند و همچنين در نقاطی که تقاطعهای همسطح وجود دارد ، از اهميت بيشتری برخوردار است ، ضمن اينکه نصب علائم و تجهيزات ايمنی راهها يکی از قسمتهای ضروری مهندسی راه است و جاده ای که فاقد علائم ايمنی مطلوب و مناسب باشد ، رضايت بخش نخواهد بود .
در اين راستا با توجه به برخی شرايط حاکم بر راههای کوهستانی ، از قبيل عبور اکثر راهها از مناطق سخت و صعب العبور ، حجم بالای ترافيک در اغلب راههای کوهستانی ، وجود گردنه های برفگير در سطح کوهستانی ، و عبور بارهای ترافيکی
سنگين از محورهای کوهستانی ، همواره این راههای با مشکلاتی مواجه می باشند
عوامل موثر بر ايمن سازی راههای کوهستانی
از آنجا که ايمن سازی راهها معمولا به سه روش زير انجام می پذيرد ، عوامل موثر بر ايمن سازی راههای کوهستانی را می توان در قالب اين سه موضوع مورد بررسی قرار داد :
الف) اصلاح و ساماندهی طرح هندسی راه ( اصلاح مقاطع طولی و عرضی، قوسهای قائم و افقی، عرض راه، شانه راه، شيب طولی و عرضی راه، تقاطعها و موانع ديد )
ب) ساماندهی بافت سطح جاده يا روسازی راه ( اصلاح و ترميم رويه های آسفالت و رفع هر گونه مانع از سطح راه )
ج) نصب علائم و تجهيزات ايمنی راهها ( طراحی و نصب انواع علائم ايمنی افقی و عمودی، سيستمهای روشنايی و حفاظهای ايمنی )
عوامل موثر بر ايمن سازی راههای کوهستانی از طريق ” اصلاح و ساماندهی طرح هندسی راه” :
با توجه به ميزان اعتبارات کوهستانی در بخش راه و ترابری ، مهمترين و اساسی ترين مشکل
موجود در زمينه اصلاح و ساماندهی طرح هندسی راه ، وضعيت توپوگرافی و موقعيت راههای کوهستانی می باشد که با توجه به عبور اغلب راههای کوهستانی از نقاط سخت و صعب العبور، عمليات تعريض، بهسازی و حذف نقاط حادثه خيز را با مشکلات جدی مواجه ساخته است .
در اين خصوص می توان به محور هراز(تهران به آمل) یا کندوان(کرج به چالوس) که از محورهای ارتباطی بسيار مهم و ترانزيتی کوهستانی بوده و نقش مهمی را در سيستم حمل و نقل کشور ايفا می کند اشاره نمود که در اکثر نقاط از يکطرف به رودخانه ها و دره های نسبتا عميق و از طرف ديگر به کوهها و صخره های مرتفع منتهی می شود و با توجه به اعتبارات مربوطه ، تعريض مناسب و حذف نقاط حادثه خيز در محور کوهستانی به آسانی امکانپذير نبوده و عليرغم انجام فعاليتهای جدی و مستمر راهداری و راهسازی ، شاهد وقوع حوادث رانندگی زيادی در اين محورها(محورهای کوهستانی) می باشيم .
عوامل موثر بر ايمن سازی راههای کوهستانی از طريق ” اصلاح و ساماندهی بافت سطح جاده ( روسازی راه )”
سطح سواره رو که بستر گردش چرخ وسايط نقليه است بايستی همواره عاری از ناصافی ، موج و پستی و بلندی يا دست انداز باشد . فقدان مشخصات ذکر شده سبب می گردد که راننده بطور ناگهانی و در حاليکه فرصتی برای تصميم گيری ندارد با وضعيت نا مطلوبی روبرو شود که پی آمد آن وارد شدن خسارت به وسيله نقليه و بسيار ناگوارتر از آن بروز سوانح باشد.در اينصورت هر چه سرعت خودرو بالاتر باشد ، احتمال وقوع سوانح و خسارتها بيشتر خواهد بود . در ضمن ، تاريکی شب که وضعيت نا هموار و نا صاف رويه راه را از حالت وضوح نسبی روز خارج می کند ، افزايش قابل ملاحظه خطر را موجب می گردد .
در راههای کوهستانی ، سه عامل اساسی در ايجاد ايمنی راه از طريق بهسازی و ترميم مناسب سطح سواره رو تاثيرگذار می باشند که ذيلا مورد بررسی قرار می گيرند :
الف) عبور بارهای ترافيکی سنگين و فوق سنگين از راههای کوهستانی :
تردد وسايط نقليه حامل بارهای ترافيکی سنگين و فوق سنگين در سطح راههای کوهستانی ، باعث وارد شدن خسارات فراوانی به رويه راه و در نتيجه کاهش طول عمر بافت سطحی جاده می گردد .
ب) حجم بالای ترافيک در راههای کوهستانی :
حجم بالای ترافيک عبور کننده از سطح راههای که بيشتر شامل وسايط نقليه سنگين و نيمه سنگين می باشد ، باعث آسيب ديدن روسازی راه و تخريب بافت سطح جاده می شود .
ج) تاثيرات ناشی از شرايط آب و هوايی :
وجود تابستان های بسيار گرم و زمستان های بسيار سرد در راه کوهستانی ، تاثيرات زيادی بر روسازی راهها بويژه آسفالت سطح جاده ها دارد ، بطوريکه در فصل تابستان ، رويه آسفالتی تحت تاثير گرمای شديد و تردد وسايط نقليه سنگين ، دستخوش تغييراتی از جمله قير زدگی ، ايجاد فرورفتگيهای مقطعی و ناهمواريهای موجی شکل بخصوص در گردنه ها و قوسهای افقی می گردد . از طرفی در فصل زمستان با توجه به برودت هوا و بارندگيهای شديد و انجام فعاليتهای راهداری از قبيل برفروبی ، شن پاشی و نمکپاشی در محورهای شمالی و شرقی کوهستانی ، خسارات فراوانی به سطح راه وارد می آيد که با عنايت به ضرورت انجام عمليات مذکور ، جلوگيری از اينگونه خسارات امکانپذير نخواهد بود .
عوامل موثر بر ايمن سازی راههای کوهستانی از طريق ” طراحی و نصب علائم و تجهيزات ايمنی راهها ”
يکی از مهمترين روشهای جلوگيری از وقوع سوانح جاده ای ، تامين ايمنی ترافيک در سطح راهها می باشد . بدين منظور بايستی علاوه بر برطرف نمودن تمامی عوامل خطرآفرين در راهها ، رانندگان و عبورکنندگان از خطرات و شرايط عبور ايمن آگاه شوند . اين اطلاع رسانی با بکارگيری انواع علائم و تجهيزات ايمنی راهها صورت می پذيرد .
مهمترين عواملی که باعث آسيب رساندن به علائم افقی و عمودی و ساير تجهيزات ايمنی منصوبه در سطح راههای کوهستانی می گردد ، عبارتند از :
الف) عبور بارهای ترافيکی سنگين و فوق سنگين از راههای کوهستانی :
تردد وسايل نقليه حامل بارهای ترافيکی سنگين و فوق سنگين باعث آسيب ديدن جدی علائم ايمنی افقی از قبيل خط کشی و بازتاب های چشم گربه ای نصب شده در سطح جاده شده و باعث صرف هزينه های فراوانی در زمينه ايجاد ايمنی مطلوب در سطح راههای کوهستانی خواهد شد .
در اين راستا ، ساييدگی و تخريب سطح آسفالت بر اثر عبور اينگونه وسايل نقليه ، علاوه بر
اينکه خطوط ترافيکی اجرا شده را از بين برده و موجب کاهش چشمگير ماندگاری آنها می گردد ، باعث کنده شدن ، شکستن و يا فرورفتن بازتاب های چشم گربه ای در سطح آسفالت ( بخصوص در فصل گرما ) نيز خواهد شد که اين امر باعث کاهش سطح ايمنی عبور و مرور بويژه در هنگام شب می شود .
ب) حجم بالای ترافيک در راههای کوهستانی :
حجم بالای ترافيک عبور کننده از سطح اغلب راههای کوهستانی نيز موجب وارد شدن خسارات فراوانی به علائم و تجهيزات ايمنی راهها می گردد . در اينخصوص با توجه به حجم بالای تردد در شبانه روز و در نتيجه افزايش حوادث رانندگی نظير انحراف و واژگونی وسايل نقليه و برخورد آنها با علائم و تجهيزات منصوبه در حاشيه راهها ، خسارات زيادی به علائم ايمنی عمودی ( انواع علائم و تابلوهای اخطاری ، انتظامی و اطلاعاتی) ، حفاظهای ايمنی ميانی و کناری راه ( گاردريل ها و نيوجرسيها) و سيستمهای روشنايی وارد خواهد شد . در ضمن همانگونه که در بند (الف) نيز اشاره شد ، ترافيک سنگين در راههای کوهستانی موجب کاهش ماندگاری خط کشی و از بين رفتن بازتابهای چشم گربه ای می گردد .
ج) تاثيرات ناشی از شرايط آب و هوايی :
در کوهستانی با توجه به بارش سنگين برف در فصل زمستان ، بخصوص در محورهای شمالی و شرقی کوهستانی و در نتيجه ضرورت انجام فعاليتهای راهداری نظير برفروبی ، نمکپاشی و شن پاشی بمنظور بازگشايی و ايمن سازی راهها ، صدمات فراوانی به علائم ايمنی وارد می گردد بطوريکه در حين انجام عمليات برفروبی ، بسياری از علائم ايمنی عمودی نظير تابلوهای جان پناه و مسير نما و علائم ايمنی افقی نظير بازتابهای چشم گربه ای ، بر اثر برخورد تيغه ماشين آلات برفروب تخريب گرديده و از جا کنده می شوند . در ضمن نمکپاشی و شن پاشی سطح جاده و متعاقب آن تردد وسائط نقليه موجب پاک شدن و کاهش ماندگاری خط کشی جاده ها خواهد شد .
از سوی ديگر در فصل تابستان ، گرمای شديد هوا بويژه در برخی نواحی جنوبی کوهستانی باعث تاثير بر آسفالت جاده و نرم شدن آن و در نتيجه فرو رفتن بازتابهای چشم گربه ای در سطح آسفالت و يا جابجايی و کنده شدن آنها ( تحت تاثير تردد خودروها ) می گردد . در ضمن نرم شدن و قيرزدگی سطح آسفالت بر اثر گرما موجب تيرگی و از بين رفتن بازتاب خطوط ترافيکی خواهد شد.
د) عبور اغلب راهها از مناطق کوهستانی :
وجود قوسهای افقی و قائم ، شيبهای طولی و عرضی ، عرض نامناسب راه و موانع ديد در طول راههايی که از نواحی کوهستانی گذر کرده و اعتبارات مربوطه تکافوی ساماندهی مطلوب آنها را نمی کند ، موجب بروز انواع سوانح جاده ای بخصوص انحراف و واژگونی وسايط نقليه و در نتيجه وارد شدن صدمات فراوانی به علائم و تابلوهای حاشيه راه و همچنين حفاظهای کناری و ميانی راه می گردد .
ساير موارد :
بغير از مواردی که به آنها اشاره شد ، عوامل ديگری نيز در امر ايمن سازی راههای کوهستانی تا حدودی تاثير گذار بوده و در برخی شرايط می توانند موجب ايجاد مشکلاتی در اين زمينه شوند . اين عوامل عبارتند از :
الف) جاری شدن سيل بر اثر بارندگيهای شديد در سطح کوهستان که سالانه خسارات فراوانی به جاده ها وارد نموده و از مشکلات موجود در امر ايمن سازی راهها به شمار می رود .
ب) وجود ريزشهای طبيعی ( بر اثر وقوع زمين لرزه و بارندگی ) و ريزشهای مصنوعی ( جهت بهسازی راه و حذف نقاط حادثه خيز ) در مناطق کوهستانی و متعاقب آن انجام عمليات ريزش برداری در سطح راهها که باعث وارد شدن خساراتی
به جاده ها بويژه بافت سطحی آنها و همچنين علائم ايمنی و تابلوهای نصب شده خواهد شد .
ج) تردد انواع ماشين آلات کشاورزی ( نظير کمباين و تراکتور ) از حاشيه راهها بخصوص در فصل برداشت محصولات کشاورزی و همچنين وسايل نقليه حامل بارهای ترافيکی عريض از راههای کوهستانی که باعث آسيب رساندن به انواع علائم ايمنی منصوبه می گردد .
ضوابط طرح هندسي
ضوابط طرح هندسي نظير حداكثر شيب، حداكثر طول در شيب، حداقل شعاع قوسها مقطع عرضي و نظاير آن در تعيين مسير، مخصوصاً در مراحل قطعي شدن مسير راه اهميت زيادي دارد.
در عبور از كنار دره‌ها سعي شود مقطع عرضي تماماً در خاكبرداري قرار گيرد زيرا وجود خاكريزي در كنار دره حجم ديوارسازي را بالا و سبب افزايش هزينه مي‌گردد.
زيبايي راه
در طراحي راه بايد سعي كرد كه راه و اطراف آن به نظر مسافران زيبا و مطلوب باشد.
امروزه ازادراهها و بزرگ‌راهها را بصورت مخفي متصل نرمي در دل طبيعت يا در بافت شهري طراحي مي‌نمايند.
هماهنگ ساختن جسم راه با محيط طبيعي و انساني اطراف آن
با انتخاب درست مسير راه شهري و بياباني مي‌توان مناظر دلپذيري را ديد راننده قرار داد در راههاي بياباني ممكن است با انحراف مختصري مناظر زيباي دور افتاده در دسترس و ديد مسافران قرار داده شود.
حفظ منابع طبيعي
در انتخاب مسير بايد نهايت دقت از نظر حفظ مناطق با ارزش طبيعي اعمال شود انتخاب صحيح مسير نتنها مناطق با ارزش را نابود نمي‌سازد بلكه دسترسي به چنين مناطقي را فراهم مي‌سازد.
براي حفظ نظام زيستي گياهان اصل كل اين است كه دخالت در طبيعت در كمترين حد خود باشد.
هنگامي كه مسير در موازات رودخانه حركت مي‌كند بايد دخالت در مسير رودخانه را حداقل نگهداشت و بطور كلي مسير بهتر است كه در جريان آب كمترين تغييرات را وارد سازد.
با توجه به آلودگي هوا در اثر ترافيك سعي شود كه مسير از نزديكي نقاطي نظير پاركها و گردشگاههاي عمومي كه پاكي‌هواي آنها با اهميت است عبور نكند.
در طراحي سعي گردد كه راهها از مناطق مسكوني و بيمارستانها و پاركها عبور نكند تا سر و صدا آرامش محيط زيست را به هم نزند.
بايد سعي كرد كه مسير ارتباط دهنده منطقي بين عوارض طبيعت باشد و جنگل، كوه، تپه، نهر، رودخانه و درياچه و ديگر زيبايهاي طبيعت را به مرتبط سازد.
حفظ محيط انساني
هدف اصلي از ايجاد هر راهي فراهم كردن زندگي بهتر براي انسانهاست لذا در انتخاب و طرح مسير به علايق مردم و به مسائل انساني بايد نهايت توجه گردد.
عدم توجه به چگونگي عبور عابر پياده از راهها امروزه يكي از مشكلات طراحي و موجود كشور است.
مسير راه نبايد از آثار تاريخي و بناها و آثار مذهبي و قبرستانها عبور كند.
در طراحي معابر شهري بايد سعي كامل شود كه يگانگي و يكپارچگي قسمت‌هاي مختلف شهر حفظ گردد.
محله‌هاي مسكوني را كه مدارس ابتدايي و مساجد و كاربري‌هاي محلي مخصوص به خود دارند نبايد با شاهراهها به دو نيم تقسيم كرد.
پارك‌ها، بازارها و مجتمع‌هاي صنعت و تجارت و واحدهاي آموزشي را نبايد با عبور راه به دو قطعه مجزا تبديل كرد.
شاهراهها و بزرگ‌راههاي برون شهري نبايد از وسط آباديها عبور كند در صورت عبور پيش‌بيني پل مخصوص عابر پياده ضروري است.
مخارج ساختمان راه
هزينه احداث راه عامل بسيار مهم در مطالعه مسير است. مخارجي كه براي يك راه صرف مي‌شود با توجه به نوع راه و بودجه و اهميت پروژه و حجم ترافيك آينده و احتمال گسترش و توسعه اطراف معين مي‌گردد.
ساختمان خیابان (جاده سازی(
بهترین نوع ساختن خیابان برای حمل و نقل است که با خراشیدن و کندن زمین و تسطیح کردن آن ساخته می شود تا شیب سطح رویی تکمیل شود تا در اثر عوامل جوی از بین نرود. تقاطع یک شیب معمولاً از یک تا 50 کافی و مناسب است .
برای چنین خیابانها معقول و منطقی است که از خاکی که از 12 تا 18 درصد خاک رس ، 5 تا 15 درصد گل و 65 تا 80 درصد شن و دیگر سنگریزه های تشکیل شده استفاده می گردد. اگر این خاک طبیعی
به شرایط اجرایی نرسد باید با اضافه کردن مواد دیگری این کمبود را جبران گردد . این مواد نزدیک حفره شده و با دقت با مواد دیگر خیابان سازی مخلوط می شود و در سطح زمین توسط چنگک و ماشین جاده و صاف کردن و بکاربرده می شود . سپس آنها توسط رفت و آمدهای که انجام می شود فشرده می شوند و دیگر به غلطک نیازی نیست .
یکی از روشهای که از صد سال پیش مورد بهره برداری بوده است خط آبی سنگ قیرهاست . در این روش قدیمی از جاده سازی یک لایه از سنگ را در سایز 2 تا 5 سانتی متری قراه سیمان ، گل و ماسه و آب در میان شکاف سنگها ریخته تا شکاف میان آنها پوشیده شود .
بهترین راه برای اصلاح کمبود استقامت خاکهای طبیعی که در زیر خیابان به کار می رود که به آن تثبیت خاک می گویند در جاده سازی جدید بسیار استفاده می گردد و آنها می توانند برای اتمام یک لایه خیابان استفاده شوند در خیابانهایی که حمل نقل و رفت و آمد سنگینی وجود دارد ضخامت کلی جاده ها ممکن است بیشتر از 45 سانتی متر باشد اما ساختمانهای بزرگ و

فایل : 15 صفحه

فرمت : Word