مقاله کامل نقش آموزش مجازي در توسعه منابع انسانی مرکز آمار ایران با توجه به اهداف توسعه پایدار

نقش آموزش مجازي در توسعه منابع انسانی مرکز آمار ایرانبا توجه به اهداف توسعه پایدار
چکیده
یکی از کاربردهاي فناوري، آموزش مجازي است. شیوهاي از آموزش است که در آن با بکارگیري انواع رسانه‌هاي الکترونیکی، افراد آموزش داده میشوند. از جمله کاربردهاي آموزش مجازي، آموزش ضمن خدمت کارکنان در سازمانها، ارگانها، نهادها و سازمانها و … است. پژوهش حاضر با عنوان «نقش آموزش مجازي در ارتقا علمی کارکنان مرکز آمار ایران با توجه به اهداف توسعه پایدار» انجام گرفت. هدف عمده این تحقیق این بود که نقش آموزش مجازي ضمن خدمت در ارتقاء علمی، کارایی کارکنان و تحقق اهداف مرکز آمار ایران بررسی شود.
جامعه آماري این پژوهش، کارکنان مرکز آمار ایران در سال 1390 است. نمونه گیری به صورت تصادفی ساده، انجام گرفتهاست. از بین کلیه کارکنان با استفاده از فرمول آماري تعیین حجم نمونه به روش تصادفی ساده ،195 نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوري اطلاعات بر اساس هدف پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته است که براي روایی، از روایی محتوایی و براي پایایی پرسشنامه از ضریب آلفاي کرونباخ که مقدار آن برابر 79/0 بدست آمد، استفاده شدهاست.روش آماري این پژوهش با استفاده از نرم افزار آماري SPSS است.بر اساس دو روش آماري توصیفی و استنباطی (آزمون ناپارامتري خی دو) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان میدهد که کارکنان مرکز آمار ایران معتقدند نظام آموزش مجازي ضمن خدمت در ارتقاء علمی کارکنان مرکز آمار ایران و همچنین کارایی کارکنان و تحقق اهداف آن مرکز نقش مؤثري دارد. نتایج آزمون خی دو نشان میدهد که امکان
استقرار نظام آموزش مجازي ضمن خدمت براي کارکنان مرکز آمار ایران با توجه به اهداف توسعه پایدار وجود دارد.
همچنین نتایج نشانگر این است که نظام آموزش مجازي ضمن خدمت با رویکرد توسعه پایدار موجب افزایش کارایی کارکنان آن مرکز میگردد.
واژه‌هاي کلیدي: آموزش مجازي، آموزش ضمن خدمت و توسعه پایدار.
مقدمه
بر هیچکس پوشیده نیست که نیروي انسانی کارآمد و متخصص، اساسیترین عنصر موتور محرکه توسعه اقتصادي ،اجتماعی و فرهنگی جوامع بشري است.
بدین لحاظ آموزش به ویژه آموزشهایی که جنبه کاربردي آنها بر جنبه‌هاي نظري تفوق دارد و نتیجه آن تربیت و تأمین نیروي انسانی مورد نیاز بخشهاي گوناگون اقتصادي و اجتماعی هر جامعه است، یکی از سودآورترین سرمایهگذاريها براي توسعه شناخته میشود زیرا که آموزش در باروري و تبلور اندیشه‌ها عاملی تعیین کننده و اساسی است[1].
تکنولوژي پیچیده امروز حاصل همان اندیشه‌هاي دیروز است که عمدتاً از راه آموزش انتقال یافته و در قرن اخیر این انتقال، سرعت بیشتري یافته است. بی توجهی به مسائل آموزش نیروي انسانی موجب عقب ماندگی در بسیاري از جوامع شده است. تأمین نیروي انسانی متخصص جهت اجراي مقاصد متعدد و متنوع سازمانهاي دولتی، امروزه نمیتواند بدون پیروي از اصول و فنون برنامهریزي انسانی و در نهایت برنامهریزي آموزش تحقق یابد. تربیت نیروي انسانی متخصص و کارآمد از طریق آموزش امکان پذیر است، پیشرفتهاي روز
افرزون در علوم و فنون، تحولات سیاسی اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی نیاز به آموزشهاي جدید را پدیدار میسازد.
محدودیت امکانات و لزوم بسیج صحیح و مناسبتر آن، بکارگیري نیروهاي بیشتري را در امر آموزش نیروي انسانی در سازمانها ایجاد میکند[2].
در حال حاضر در کشور ایران میلیونها نفر نیروي کار در بخشهاي خصوصی، صنعتی، دولتی و بازرگانی جهت تأمین نیازمنديهاي کل کشور به کارهاي مختلفی مشغولند بدیهی است که افراد ذاتاً دانش و آگاهی، مهارتهاي فنی و نوع رفتار لازم را جهت انجام وظایف و مسئولیتهاي شغلی خود را دارا نیستند بلکه با اطمینان میتوان گفت اغلب کارکنان براي انجام صحیح وظایف شغلی خود یا حداقل افزایش سطح کیفیت یا کمیت کار خود نیاز به آموزش دارند. کشور ما در حال تجربهاي گرانبها و حساس در تاریخ خود است به طور یقیین این تجربه آسان بدست نخواهد آمد. باید اراده‌ها را استوار تر، ایمانها را قويتر، اهداف را مشخصتر کرد و براي حصول به اهداف و آرمانها برنامهریزيهاي منسجمتري را آغاز نمود یکی از موثرترین راه‌هایی که میتواند به آرمانهاي بلند جامعه ما جامه عمل بپوشاند آموزشهاي بهسازي منابع انسانی است. ممکن است این سوال براي برخی از اشخاص مطرح باشد که آموزش نیروي انسانی چه نقشی را در پیشبرد اهداف سازمانها میتواند داشته باشد[3].
پاسخ این است که اول باید آموزش صحیح و مداوم نیروي انسانی در کلیه امور انجام شود و دوم شرایط محیط کار براي کار با روشهاي علمی مهیا گردد تا از منابع و امکانات خدادادي استفاده موثر به عمل آید. نیروهایی انسانی پس از کسب آموزشهاي لازم رشد تخصصی مییابد و به این ترتیب میتواند هدفهاي کوتاه مدت، میان مدت و بلند
مدت را مشخص نماید و سپس با استفاده از علم و آگاهیهاي کسب کرده خواهند توانست به اهداف خود و سازمان دست یابند[4].
پیشرفت روز افزون تکنولوژي و کاربرد فزاینده آن در سازمانهاي مختلف وظایف دشواري را بر عهده مدیران گذاردهاست. یکی از شناخته ترین روشها براي انتقال دانشهاي علمی و فنی، روش آموزش برنامهریزي شده است. ضرورت یک سیستم آموزش برنامهریزي شده به ویژه در سازمانهایی مانند مرکز آمار ایران بسیار حیاتی است و بدون توجه به این امر مهم سازمان با پیامدهایی ناخوشایند، ضایعات و اتلاف منابع در همه ابعاد مواجه خواهد شد.
برنامه ریزي آموزشی و آموزش زمانی میتواند با ارزش و مؤثر باشد که بر اساس نیازمنديهاي واقعی کارکنان تنظیم شود و تغییرات اساسی را در طرز رفتار و مهارتهاي آنان به وجود آورد و به این ترتیب نیروي انسانی متخصص مورد نیاز را در اختیار سازمان قرار دهد به نحوي که هم سازمان و هم کارکنان به اهداف مورد نظر نائل شوند.
شایان ذکر است آموزش به عنوان عامل مؤثري در تجهیز هر چه بیشتر نیروهاي متخصص و شاغل در دستگاه‌هاي دولتی اهمیت خاص یافته و این امر موجب شده که دوره‌هاي آموزشی مختلف به منظور افزایش میزان مهارتهاي شغلی، دانش بیشتر کارکنان، گسترش قابل ملاحظه داشته باشد[5].
بیان مسأله
آموزش ضمن خدمت مجازي براي کارکنان از آن جهت داراي اهمیت است که غالباً در سازمانهاي مختلف کارکنانبراي شرکت در آموزشگاه‌هاي گوناگون ناگزیر از ترك محل خدمت
خود میباشند و این امر مشکلات جدي را براي انجام امور و وظائف سازمانی به وجود میآورد. از این رو پرداختن به آموزش مجازي از دغدغه‌ها و اولویتهايسازمانها، ارگانها و… میباشد. که در این تحقیق سعی شده به آموزش مجازي کارکنان مرکز آمار ایران با توجه به اهداف توسعه پایدار پرداخته شود.
مرکز آمار ایران تنها منبع تولید کننده آمار و اطلاعات در کشور محسوب می گردد. این سازمان از دیرباز نقشی سازنده و اساسی در بقا و مداومت ارائه اطلاعات در جامعه بر عهده داشته است. بدیهی است که توسعه این امر به دست انسانها صورت می گیرد. براي اینکه نیروهاي انسانی شاغل در مرکز آمار ایران به روز باشند باید به صورت مداوم آموزش ببینند. آموزش کارکنان از مهمترین عوامل بهبود نظام و فعالیتهاي هر سازمانی می باشد[6]. از آنجا که آموزش ضمن خدمت کارکنان نقش اساسی در کیفیت عملکرد و در نتیجه عملکرد و در نتیجه کارایی بیشتر سازمان دارد بجاست نگاهی جدي بر آن داشته و با بررسی کمبودها و بحرانهاي حاکم بر نظام آموزش ضمن خدمت کشور، گامی در جهت هر چه بهتر شدن کیفیت آموزش کارکنان برداشته شود و از این طریق به بالا بردن سطح علمی افراد جامعه، توسعه همه جانبه کشور را باعث گردد[7]. بخصوص آموزش مادام العمر بدون استفاده ازروشهاي جدید امکان پذیرنیست. یکی ازعمدهترین بحرانهایی که در نظام آموزش ضمن خدمت ما به چشم میخورد کمبود امکانات آموزشی و در نتیجه آن پایین بودن کیفیت آموزش می باشد. حال از یکسو با در نظر داشتن این مشکلات و از سویی پیشرفت روزمره علوم و تکنولوژي و در نتیجه افزایش روز افزون منابع اطلاعات، نیاز به ارتقاي کیفیت سیستم آموزشی بیشتر از هر زمان دیگر به چشم میخورد.
علاوه بر این امکانات آموزشی موجود براي تحت پوشش قراردادن تمام کارکنان کافی نیست، و تنگناهاي مالی و اداري و کالبدي به شدت آموزش ضمن خدمت کارکنان و توسعه و گسترش آن را تحت الشعاع قرار می دهد[8]. از آنجاکه گرایش به سوي سیستم آموزش مجازي امري قطعی است تأخیر در شناخت و اجراي آن می تواند خسارت جبران ناپذیري داشته باشد. این امر در نظام آموزش ضمن خدمت که «بخشی از آموزش مداوم کارکنان را از زمان ورود به سازمان تا هنگام بازنشستگی بر عهده دارد و باعث بهنگام ساختن دانش توان و نگرش آنها می گردد» محسوستر است[9].
سوالهاي پژوهش
سوال اول: آیا نظام آموزش مجازي ضمن خدمت با رویکرد توسعه پایدار موجب افزایش کارایی کارکنان مرکز آمار ایران می گردد؟
سوال دوم: آیا امکان استقرار نظام آموزش مجازي ضمن خدمت براي کارکنان مرکز آمار ایران با توجه به اهداف توسعه پایدار وجود دارد؟
روش تحقیق
تحقیق حاضر یک تحقیق توصیفی – پیمایشی است. توصیفی از آن جهت که در صدد شناخت هرچه بهتر و بیشتر شرایط، امکانات و منابع موجود به منظور افزایش کارایی کارکنان با توجه به اهداف توسعه پایدار است. و پیمایشی از آن جهت که درصدد بررسی دیدگاه‌هاي کارکنان مرکز آمار ایران از طریق تجزیه وتحلیل پرسشهایی است که بدین منظور تدوین گردیدهاند. در این پژوهش بهمنظور جمعآوري داده‌هاي مورد نیاز از کار میدانی و روش نمونه گیری تصادفی استفاده
شده است،. روش انجام این پژوهش به این صورت بود که ابتدا از میان کارکنان مرکز آمار ایران به صورت کاملاً تصادفی تعداد 195نمونه آماري انتخاب شد. سپس پرسشنامه‌هاي محققساخته در میان نمونه انتخاب شده از کارکنان مرکز آمار ایران توزیع گردید و پس از تکمیل آنها توسط کارکنان مرکز آمار ایران، پرسشنامه‌هاجمعآوري گردید. همچنین در صورت امکان با تعدادي از کارکنان مصاحبه انفرادي و یا گروهی انجام شده است.
روشهاي تجزیه و تحلیل اطلاعات
در این تحقیق از پارامترهاي آمار توصیفی نظیر فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار، و جهت تجزیه و تحلیل داده‌هاي کیفی که از طریق پرسشنامه محقق ساخته گردآوري میشوند (تحلیل استنباطی اطلاعات)، ابتدا داده‌ها از حالت کیفی به کمی تبدیل میشوند، و در نهایت تمام داده‌ها توسط نرم افزارSPSS ، و با استفاده از ضریب همبستگی و آزمون خی دو (مربع کاي) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتیجه گیري و پیشنهادات
سؤال اول پژوهش بر مطالعه وجود یا نبود ارتباط خطی بین دو متغیر استوار است و براي محقق یافتن پاسخ این سؤال که آیا بین دو متغیر رابطه خطی وجود دارد یا خیر، داراي اهمیت است.
/
سطح معنیدار بودن، یا α، احتمال رد کردن یک فرض درست است که در این پژوهش α برابر 05/0 در نظر گرفته شدهاست.
اگر فرض صفر رد شود یعنی دو متغیر همبستهاند و رابطه خطی بین آنها وجود دارد افزایش یکی بر دیگري نیز تأثیر میگذارد اما اگر فرض صفر پذیرفته شود یعنی دو متغیر ناهمبستهاند. همانطور که در جدول شماره 1 ملاحظه میشود ضریب همبستگی پیرسون براي متغیر نظام آموزش مجازي ضمن خدمت با رویکرد توسعه پایدار و متغیر کارایی کارکنان مرکز آمار ایران برابر با 870/0 است. چون ضریب همبستگی پیرسون عددي نزدیک به 1 است ،نتیجهگیري میشود که همبستگی دو متغیر شدید و همسو است و افزایش یکی باعث افزایش دیگري است دو متغیر نظام آموزش مجازي ضمن خدمت با رویکرد توسعه پایدار و کارایی کارکنان مرکز آمار ایرانهمبستهاند، گسترش نظام آموزش مجازي ضمن خدمت با رویکرد توسعه پایدار باعث افزایش کارایی کارکنان مرکز آمار ایران میشود.
/
از یافته‌هاي این پژوهش میتوان چنین نتیجه گرفت، نظام آموزش مجازي ضمن خدمت با رویکرد توسعه پایدار و کارایی کارکنان مرکز آمار ایران به هم وابستهاند، گسترش نظام آموزش مجازي ضمن خدمت با رویکرد توسعه پایدار باعث افزایش کارایی کارکنان مرکز آمار ایران میشود. اگر در مرکز آمار ایران توجه ویژه و بیشتري به آموزش مجازي کارکنان صورت گیرد شاهد افزایش کارایی هرچه بیشتر کارکنان خواهیم بود.
آزمونهاي محاسبه شده براي سؤال دوم تحقیق، بر اساس آزمون خی دو (مربع کاي) با استفاده از نرمافزار 15.0SPSS، انجام گرفته است. چنانچه این مقدار Asymp. Sig بیشتر از 05/0باشد، با 95 درصد اطمینان میتوان به معنیدار نبودن ضریب همبستگی (عدم وجود رابطه خطی بین دو متغیر) حکم نمود و چنانچه این مقدار کمتر از 05/0 باشد با 95 درصد اطمینان میتوان به معنیدار بودن ضریب همبستگی (وجود رابطه خطی بین دو متغیر) حکم داد. در بررسی آماري سؤال دوم پژوهش که امکان استقرار نظام آموزش مجازي ضمن خدمت براي کارکنان مرکز آمار ایران با توجه به اهداف توسعه پایدار مورد تحلیل قرار گرفت از 23 مورد مربوط به منابع، شرایط و امکاناتاستقرار نظام آموزش ضمن خدمت مجازي ،16 سؤال با اهداف توسعه پایدار ارتباط و همبستگی معنی داري داشتند.
یعنی امکان استقرار نظام آموزش مجازي ضمن خدمت با توجه به اهداف توسعه پایدار وجود دارد.
نتایج نشان داد که «مدیریت توسعه پایدار براساس اهداف توسعه پایدار» در سطح مرکز آمار ایران در حدود 9/57درصد زیاد و 2/26 درصد خیلی زیاد ارزیابی شدهاست که این نشانگر این موضوع است که در مرکز آمار ایران به مدیریت با رویکرد توسعه پایدار توجه زیادي میشود که این موضوع به طور طبیعی توجه به آموزش با رویکرد توسعه پایدار را در پی خواهد داشت.
در بررسیهاي صورت گرفته مشاهده شد ارتباط و همبستگی زیادي بین امکان استقرار نظام آموزش مجازي ضمن خدمت براي کارکنان مرکز آمار ایران و اهداف توسعه پایدار و مدیریت با رویکرد توسعه پایدار وجود دارد. براي استقرار
نظام آموزش مجازي ضمن خدمت براي کارکنان این مرکز پشتیبانیهاي لازم در عرصه‌هاي زیر انجام گرفتهاست:
خدمات تلفن، سیستمهاي زیرساختی مخابراتی (فیبرنوري، گیرنده‌هاي ماهوارهاي)، دسترسی کارکنان به شبکه کامپیوتري، وجود متخصصان فناوري اطلاعات و ارتباطات، وجود تکنسینهاي کامپیوتر، وجود کارکنان فنی و مجرب در زمینه‌هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات، آشنایی پرسنل با آموزش مجازي و انواع آن. ولی هنوز عوامل زیادي وجود دارد که نیازمند پشتیبانی بیشتر از طرف مسئولان است و مسئولان باید توجه ویژهاي براي رفع موانع و مشکلات آنها در جهت استقرار نظام آموزش مجازي ضمن خدمت براي کارکنان مرکز آمار ایران داشته باشند.
در پژوهش حاضر، پیشنهادهاي زیر ارائه میشود:
یکی از عوامل تسهیل کننده استقرار نظام آموزش مجازي ضمن خدمت داشتن برنامه «مدیریت توسعه ICT در سطح مرکز آمار ایران» است.
در سطح کلان سیاستگذاريها، قانونگذاريها و اولویتها باید منعکس کننده مدیریت توسعه ICT باشد تا ظرفیت و پتانسیلهاي موجود به وضعیت قابل قبول جهت فراهم نمودن امکانات و بسیج آنها در راه اندازي نظام آموزش مجازي ضمن خدمت در مرکز آمار ایران تبدیل شود.
برخورداري از کارگاه و سایت کامپیوتر، برخورداري از فرهنگ سازمانی مناسب تا زمینه مساعدي را جهت استقرار نظام آموزش مجازي ضمن خدمت فراهم کند.

فایل : 13 صفحه

فرمت : Word