مقاله کامل كود بيولوژيك

پيشگفتار
گرچه استفاده ازكودهاي بيولوژيك در كشاورزي از قدمت بسيار زيادي برخوردار است و در گذشته نه چندان دور تمام مواد غذايي مورد مصرف انسانبا استفاده از چنين منابع ارزشمندي توليد مي‌شده است، ولي بهره‌برداري علمي از اينگونه منابع سابقه چنداني ندارد. اگر چه كاربرد كودهاي بيولوژيك به علل مختلف در طي چند دهه گذشته كاهش يافته است، ولي امروزه با توجه به مشكلاتي كه مصرف بي‌رويه كودهاي شيميايي به‌وجود آورده است، استفاده از آنها در كشاورزي مجدداً مطرح شده‌است. بدون ترديد كاربرد كودهاي بيولوژيك علاوه بر اثرات مثبتي كه بر كليه خصوصيات خاك دارد، از جنبه‌هاي اقتصادي، زيست‌محيطي و اجتماعي نيز مثمر ثمر واقع شده و مي‌تواند به عنوان جايگزين مناسب و مطلوب براي كودهاي شيميايي باشد. در حال حاضر نگرشهاي جديد كه در ارتباط با كشاورزي تحت عنوان كشاورزي پايدار، ارگانيك و بيولوژيك مطرح مي‌باشد به بهره‌برداري از چنين منابعي استوار است.
كودهاي بيولوژيك منحصراً به مواد آلي حاصل از كودهاي حيواني، اضافات گياهي و غيره اطلاق نمي‌شود، بلكه توليدات حاصل از فعاليت ميكروارگانيسمهايي كه در ارتباط با تثبيت ازت و يا فراهمي فسفر، پتاسيم، گوگرد و ساير عناصر غذايي در خاك فعاليت مي‌كنند را نيز شامل مي‌شود.
در اينجا آنچه مورد بحث قرار مي‌گيرد، معرفي كودهاي بيولوژيك، تاثير كود بيولوژيك نيتراسين بر ذرت و مقايسه كاربرد كود بيولوژيك نيتراسين و كود شيميايي اوره در عملكرد محصول گوجه‌فرنگي، بادنجان و فلفل مي‌باشد.
در خاتمه جادارد از زحمات اساتيد بزرگوارم جناب آقاي دكتر فرامرزي و جناب آقاي دكتر طهماسبي كه من را در تهيه اين پروژه ياري نمودند، سپاسگذاري و تشكر نمايم.
معصومه تاجيك – زمستان 82
مقدمه
امروزه مساله بيابان‌زائي و از بين رفتن خاكهاي زراعي يكي از مهمترين مشكلات براي افزايش توليدات كشاورزي متناسب با رشد جمعيت كشور مي‌باشد. اين ضايعه با اختلالات تدريجي كه سبب برهم ريختن كامل تعادل در نظام طبيعي خاكها مي‌شود شكل مي‌گيرد. براي مبارزه با اين مشكل در حال پيشرفت، بايد خاك را بشناسيم و به آن به عنوان يك اكوسيستم طبيعي بنگريم.
خاك نه بعنوان توده‌اي از كانيها و سنگهاي متلاشي شده، بلكه به صورت يك سيستم اكولوژيك متشكل از يك جامعه زيستي متنوع در بستر حجيمي از مواد غير زنده معدني و آلي است كه اين اجزاء با انتشار گسترده و روابط متعدد پيچيده، آنچنان به هم آميخته‌اند كه مي‌توانند سيستم زنده واحدي محسوب شوند كه زارع بايستي همواره درصدد تقويت و بهبود آن برآِيد.
كاهش تدريجي مواد آلي، بخصوص در سيستمهاي كشاورزي فشرده و همچنين تخريب ساختمان خاك، آنرا مستعد متراكم شدن و فرسايش نموده است و همچنين به دليل عدم دسترسي كافي به عناصر غذايي فعاليت موجودات زنده خاك، كاهش يافته است و باكاهش فعاليت ميكروارگانيسم‌هاي خاك، توانايي آنها در تامين مواد غذايي مورد نياز براي رشد گياهان كاهش خواهد يافت.
تكنيكهاي بيولوژيكي نيز با هدف استفاده از پتانسيل ارگانيسمهاي مفيد خاكزي به منظور توليد حداكثر محصول در ضمن توجيه بهبود كيفيت خاك
و رعايت بهداشت محيط زيست و با بهره‌گيري از آخرين اطلاعات علمي روز در مسير ابداع و تكميل فنون و تكنيكهاي لازم براي اعمال چنين مديريتي در حال توسعه است. زمينه‌هاي كاربردي آن علاوه بر توليد كودهاي بيولوژيك شامل استفاده از ارگانيسمهاي مفيد خاكزي به منظور حذف سموم و ساير آلاينده‌هاي خاك، تجزيه سريع بازمانده‌هاي گياهي، بهبود ساختمان فيزيك خاك، اصلاح خاك‌هاي فرسوده، كمك به حفظ سلامت گياه و موارد ديگري از اين قبيل است.
به طور معمول، ارگانيسم‌هاي مورداستفاده براي توليد كودهاي شيميايي بيولژيك، از خاك منشاء مي‌گيرند و در اغلب خاكها حضور فعال دارند. معهذا در بسياري از موارد، كيفيت و كميت آنها در حد مطلوب نيست و به همين دليل استفاده از مايه تلقيح آنها ضرورت پيدا مي‌كند. در اين قبيل كودهاي بيولوژيك ميكروبي، تراكم جمعيت سلولي در حدي است كه مي‌تواند تا بيش از يك ميليون سلول زنده را براي هر دانه تلقيح شده با آن فراهم كند.
به طور طبيعي چنين تعدادي به خصوص درحوزه فعاليت سيستم ريشه‌اي گياه حضور ندارد.
عوامل زير مي‌توانند موجب تشديد كمبود يا عدم ارگانيسم موردنظر در خاك‌هاي يك منطقه باشند:
تنشهاي محيطي بلندمدت مانند خشكي، غرقاب حرارت زياد و يخبندان.
استفاده زياد و مكرر از سموم شيميايي به مظنور مبارزه با بيماريها و آفت‌هاي گياهي
درمورد انواع ارگانيس‌هاي همزيست با گياهان، عدم حضور حضور گياهان ميزبان مناسب به مدت طولاني با وارد كردن گونه يا واريته خاصي از يك غيربومي
مزيد بر مسائل كمي، تفاوتهاي كيفي نيز به شدت مطرح هستند. استعداد بالقوه افراد يك گونه براي انجام يك فرآيند بيولوژيك خاص و يا براي مقابله با تنشهاي محيطي بسيار متفاوت است و به طور طبيعي در هر خاك طيف وسيعي از سويه‌هاي مختلف يك گونه از ضعيف و كم تاثير تا مقاوم و كاملاً موثر حضور دارند. بنابراين براي توليد مايه تلقيح بايد به منظور انتخاب انواعي كه بالاترين تانسيل را از نظر انجام فرآيند مورد نظر دارند، بررسي كرد.
كودهاي بيولوژيك – گذشته، حال و آينده
عصر كشاورزي در دوره‌اي كه از پيشرفت بشر آغاز مي‌شود كه انسان شروع به كاشتن گياه كرد. البته زمان دقيق آن معلوم نيست، اما مطمئناً تاريخ شروع آن چندين هزار سال قبل از تولد مسيح است. تا آن تاريخ، بشر تقريباً منحصراً با شكار حيوانات غذاي خود را تامين مي‌كرد و عادتهاي بدوي داشت.
با گذشت زمان انسان كمتر سرگردان و بيشتر ساكن شد. خانواده‌ها و قبيله‌ها و روستاها به وجود آمدند وهمراه با آنها فني و تكوين يافت كه ما را آن را كشاورزي مي‌ناميم. بر اين عقيده توافق است كه منطقه‌اي در جهان كه شواهدي از تمدن بسيار باستاني دارد، منطقه بين‌النهرين است كه بين رودخانه‌هاي دجله و فرات و دركشور كنوني عراق قرار دارد. نوشته‌هايي به قدمت 2500 سال پيش از ميلاد مسيح از حاصلخيزي زمين در اين منطقه مي‌گويند. آمده است كه هزار سال است كه از هر دانه جو 86 و گاهي حتي 300 دانه برداشت مي‌شده است.
حدود 2000 سال بعد، هرودوت مورخ يوناني، درشرح سفر خويش در بين‌النهرين، به محصولهاي سرسام‌آوري كه بوسيله ساكنان اين سرزمين به دست مي‌آمد اشاره مي‌كند. اين عملكرد زياد احتمالاً نتيجه يك سيستم آبياري پيشرفته و حاصلخيزي زياد خاك درنتيجه طغيان سالانه رودخانه بوده‌است. تئوفراستوس در 300 سال پيش از ميلاد به حاصلخيزي آبرفتهاي
دجله اشاره كرده و گفته است كه آب را تا زمان ممكن روي زمين نگه مي‌داشتند تا مقادير زيادي لاي در آن رسوب كند.
به مرور زمان بشر آموخت كه در صورت كشت مداوم و يكنواخت، از حاصلخيزي خاك كاسته مي‌شود. افزودن كودهاي حيواني و گياهي به خاك به منظور احياي حاصلخيزي آن احتمالاً ناشي از چنين مشاهداتي بوده‌است، اما اينكه دادن كود چه وقت و چطور آغاز شد دقيقاً معلوم نيست. اسطوره‌شناسي يوناني توضيح روشني مي‌دهد: اوگياس، پادشاه افسانه‌اي اليس به خاطر طويله‌اش كه 3000 گاو نر داشت مشهور بود. اين طويله 30 سال پاك نشده بود. پادشاه با هركول قرارداد بست كه او طويله را پاك كند و درمقابل 10 درصد گله را بردارد. گفته‌اند كه هركول با برگرداندن مسير رودخانه آلفئوس به ميان طويله اين كار را انجام داد. به اين ترتيب آب رودخانه تمام فضولات انباشته شده طويله طويله را حمل و احتمالاً در سرزمين مجاور برجاي گذاشت. پس از انجام كار پادشاه از پرداخت دست‌مزد به هركول سرباز زد و برسر اين موضوع جنگي بين آنها درگرفت و اوگياس به دست هركول كشته شد.
در اوديسه، شعر حماسي يونان اثر هومر شاعر نابينا، كه تصور مي‌شود بين 900 تا 700 پيش از ميلاد مي‌زيسته، به دادن كود حيواني به تاكستان‌هاي انگور توسط پدر اوديوسيوس اشاره شده است. همچنين به توده كود اشاره شده است كه نشان مي‌دهد به طور منظم جمع‌آوري و ذخيره مي‌شده است. آرگوس سگ شكاري باوفاي اوديسوس، هنگامي كه
صاحبش پس از غيبت 20 ساله بازگشت، روي چنين توده‌اي دراز كشيده بود. آرگوس پس از شناختن صاحبش، با ناتواني دمي تكان داد و « به سياهي مرگ فرو رفت». اين نوشته‌ها نشان مي‌دهند كه نه قرن پيش از ميلاد مسيح در يونان دادن كود حيواني يكي از اعمال زراعي بوده است.
گزنفون كه بين سالهاي 355-434 پيش از ميلاد مي‌زيست مشاهده كرد كه « ملك ويرانه شده است» چون « كسي نمي‌دانست كه دادن كود به زمين خوب است» و باز « … هيچ چيز به خوبي كود نيست.»
تئوفراستوس (287-372 پيش از ميلاد ) دادن كود حيواني فراوان به خاكهاي كم‌عمق و كود حيواني اندك به خاك‌هاي حاصلخيز را پيشنهاد كرد. او همچنين عملياتي را صحه گذاشت كه امروزه هم مناسب تشخيص داده شده‌است – استفاده از بستر در طويله -. او اشاره كرده است كه با اين عمل ادرار و مدفوع دام حفظ مي‌شود و ارزش هوموس كود حيواني افزايش مي‌يابد. نظر تئوفراستوس اين است كه گياهان داراي نيازهاي غذايي زياد نياز آبي بيشتري نيز دارند.
صيفي‌كاريها و باغهاي زيتون اطراف شهر آتن از فاضلاب شهر آبياري مي‌شدند. يك سيستم كانال‌كشي استفاده مي‌شد و شواهدي مبني بربكارگرفتن وسيله‌اي براي تنظيم جريان وجود دارد. گمان مي‌رود كه فاضلاب شهر به كشاورزان فروخته مي‌شد. همچنين در قديم تاكستانها و درختستانها را با آبي كه كود حيواني در آن حل شده بود، آبياري مي‌كردند.

فایل : 141 صفحه

فرمت : Word