مقاله کامل شناسايي و محاسبه حريم سفره هاي آبهاي زيرزميني با تاكيد برشناخت حريم

شناسايي‌‌و‌محاسبه‌حريم سفره هاي‌آبهاي زير زميني‌با تاكيد برشناخت حريم
چاه از نظر برداشت(پمپاژ‌)‌وآلودگي
چكيده :
تمامي‌سفره‌هاي‌آب زير زميني اعم از سفره‌هاي‌ازاد و‌تحت‌فشار‌بر‌اساس قانون ظروف مرتبطه عمل‌ميكنند. به‌اين‌مفهوم‌كه اگر از‌يك‌نقطه‌اي ازين سفره‌براثر نيروي ثقل يا پمياژ‌آبي‌برداشته شود،‌‌به عبارتي ديگر، اگر در روي يك سفره كه چاه يا قنات وياچشمه اي را تغذيه مي كند،چاه جديدي حفر شود،چنانچه‌سفره‌تغذيه‌نگردد،كاهش‌اب‌تا محدوده خاصي برروي تمامي سطح سفره محسوس خواهد بود. به همين جهت‌براي هر چاه يا قناتي كه فعلا آب آن برداشت ميشود، حريمي در نظر گرفته ميشود.‌به عنوان نمونه اگر چاه يا قناتي در يك سفره كه چاه ويا قنات ديگري در ان قبلا فعال بوده،حفر گردد ، بايد براي آنها تعيين حريم گردد،اين‌حريم‌در گذشته به صورت محلي وبه شكل عرف‌و ‌باشيوه‌هاي‌خاصي انجام ‌مي‌گرديد اما امروزه در ارتباط با‌كميت وكيفيت آب ونوع وعمق وضخامت سفره ،نوع‌موتور(از‌نظر قدرت وتوان)مربوط به دو منبع استحصال آب ‌با نظر اداره‌آب‌هاي زير زميني محل از روشهاي محلي واز روي تخمين تعيين مي‌شود .چرا كه با‌توجه به تجربه قبلي كارشناس ،حريم 500متر تا 5000 متر يا بيشتر وكمتر اعلام مي‌شود.اما درين تحقيق سعي گرديده كه با توجه به برداشت شديد وبي رويه آبهاي زير زميني در ايران و تاحدودي عدم تغذيه مناسب آن از يكسو،وآلودگي شديد آبهاي زير زميني در مخروط هاي افكنه (تمام شهر هايي كه بر روي مخروط هاي افكنه
قرار گرفته‌اند نظير تهران ،كرج،قزوين،ورامين ،سمنان. و ده‌هاشهر ديگر..)،حريم چاهها به روش علمي با‌آخرين دستاوردها درين زمينه ، تعيين مي‌گردد .اين روشها كاربردي بوده ومي‌تواند‌الگويي نو براي محاسبه حريم تمامي منابع آبي ‌به ويژه چاه باشد. (عاشوري ، 1367)
كليد واژه ها :حريم سفره هاي آب زير زميني،حريم چاه،‌خط 50‌‌ روز
1- مقدمه:
يك جغرافيدان جهت مطالعه پراكندگي چشمه هاي موجود در يك منطقه و چاههاي عميق و نيمه عميق و يا دستي پر آب وكم‌آب ونوسان آب آنها با توجه به برداشت زياد ويا نوسان بارش،يك مهندس عمران درمطالعات مهندسي مربوط به ساخت وساز ها وتامين آب شرب‌واحدهاي مسكوني و تجاري وصنعتي، ويك مهندس‌برنامه‌ريزي‌شهري وروستايي‌در مطالعات خود پيرامون آبرساني شهري وروستايي‌وپيش بيني‌محدوديت توسعه وگسترش آتي روستا يا شهر، ويك مهندس كشاورزي به جهت تدارك همه جانبه در تامين‌آب‌زراعي‌محصولات سيفي و شتوي ويك متخصص تكتونيك‌در ارتباط‌با تغييرات‌زمين ساختي‌سفره هاي‌آب زيرزميني وچگونگي جابجايي آب سفره ها درارتباط بافرايند هاي تكتونيكي ويك خاك شناس در ارتباط با نوسان آب زيرزميني وتغييرات پايداري وچسبندگي خاك،همگي نياز شديد به مطالعه وبررسي حريم سفره هاي آب زير زميني دارند،كه در اين مقوله بيشتر به محاسبه حريم آب چاهها پرداخته مي شود.نوسان آب چاهها وقنوات در ارتباط مستقيم با تغييرات حريم سفره آنها ميباشد.چون بيش از 95 درصد آب شرب شهر ها وروستاهها وهمچنين‌آب‌ كشاورزي از طريق آبهاي زير زميني‌تامين مي‌گردد،پس شناسايي حريم چاهها از نظر ميزان بر داشت آب‌وآلودگي‌آبها اهميت فوق العادهاي دارد.چرا كه اولا برداشت بيش ازحد آب موجب بهم خوردن تعادل حريم چاه شده وسبب خشك شدن‌آن ويا ساير منابع آب
مجاور مي گردد.وبه اين ترتيب بنيادواحدهاي جغرافياي انساني‌و جوامع انساني وتجاري وصنعتي‌كه‌بر مبناي آب شكل گرفته بودند،متلاشي مي‌گردند
دوما،تقريبا تمامي شهر ها وروستاهاي سراسركره زمين ازجمله كشور ايران، آب شرب خود را از طريق آبهاي زير زميني بويژه چاهها تامين مي كنند،به اين ترتيب آب ها از نظر آلودگي مي توانند مشكل جدي براي شهر وندان وروستائيان ايجاد كنند..‌ازين رو شناسايي حريم چاهها از نظر آلودگي نيزدر مطالعات برنامه ريزي شهري و روستايي وآمايش سرزمين نيز اهميت ميابند.در اصل مقاله ثابت خواهدشدكه تقريبا‌تمامي‌آب شرب شهرها وروستاهها ازنظر حريم آلودگي مراعات نمي شوند.درين مقاله سعي ميگردد كه حريم چاهها هم از نظر ميزان برداشت وهم ازنظر آلودگي شناسايي وبا اعداد وارقام وروابط ساده رياضي تعيين گردند.اين تحقيق كاملا كاربردي بوده مي تواند از سوي مسئولان در مناطق مختلف شهرها و روستا اجرا گردد.
2-حريم چاه
هنگامي كه چاه بهره برداري پمپاژ مي شود ، آب درون چاه به بيرون هدايت مي شود و موجب مي گردد كه سطح آب درون چاه در اوايل پمپاژ پائين آيد . با توجه به ويژگيهاي سفره ، پس از مدتي ، سطح آب در درون چاه ثابت مي ماند . آنچه كه موجب ثابت ماندن سطح آب در درون چاه ، در حال پمپاژ مي شود ، آبي است كه از بين فضاهاي خالي سازندها ، در اثر نيروي ثقل از درون فضاها و خلل و فرج سنگها وارد چاه مي گردد . چرا كه حجم آب رها شده از سفره آبدار به اندازه حجم آبي است كه از لولة آبده خارج مي شود .‌ به اين ترتيب بين آب وارد شده به چاه و آب پمپاژ شده از آن تعادلي برقرار گرديده و سبب ثابت ماندن سطح آب درون چاه مي گردد . به اين سطح ثابت سطح ديناميك آب مي گويند . آنچه كه سبب گرديده تا آب ، تحت تأثير نيروي ثقل از درون سفره وارد چاه گردد ، اختلاف سطحي است كه بين سطح آب درون چاه و سطح آب زيرزميني بوجود آمده است . به اين ترتيب در اطراف چاه بهره برداري بهنگام پمپاژ ، سطح آب كمي پائينتر از سطح آب زيرزميني قرار مي گيرد كه اگر بخواهيم شكل آن را ترسيم نمائيم در رسوبات همگن و همروند به شكل مخروط متقارن معكوس ديده مي شود (شكل شمارة 1) كه به آن مخروط افت نيز اطلاق مي شود . (صداقت ، 1372)

شكل شماره 1 – تغييرات شعاع و عمق مخروط افت در فواصل زماني مساوي (يك ساعت) پس از شروع پمپاژ با دبي ثابت . (اندازه ها بر حسب مقياس نيست)
هر اندازه مدت و مقدار آبكشي بيشتر گردد مخروط افت گسترش و عمق بيشتري پيدا مي كند . با گذشت زمان ، سرعت بزرگ شدن و عميق شدن مخروط افت كاهش مي يابد .
به اين ترتيب با توجه به دبي آبكشي و مشخصات لاية آبدار ، در هر لحظه منطقه اي در اطراف چاه ، تحت تأثير پمپاژ قرار مي گيرد و خارج از آن ، سطح ايستابي نسبت به حالت قبل از پمپاژ تغيير

فایل : 22 صفحه

فرمت : Word