مقاله کامل رابطه اضطراب و مکانیسمهای دفاعی با سلامت روان در مراجعه کنندگان به بخش غربالگری ویروس کرونا دراستان قم

رابطه اضطراب و مکانیسم‌های دفاعی با سلامت روان در مراجعه کنندگان به بخش غربالگری ویروس کرونا دراستان قم

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین اضطراب و مکانیسم‌های  دفاعی با سلامت روان انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی و روش مورد استفاده همبستگی و از نظر نوع داده‌ها کمی بود. جامعه آماری این پژوهش مراجعهکنندگان به بخش غربالگری ویروس کرونا در شهر قم در اسفند ماه 1398 بود. بدین منظور تعداد 240 نفر از این افراد با استفاده ازجدول مورگان و روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه های اضطراب بک (BAI)، پرسشنامه ی سبکهای دفاعی (DSQ) و پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون) با نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین اضطراب و مکانیسم‌های  دفاعی رشد نیافته ارتباط مثبت و معنادار، بین اضطراب و مکانیسم‌های  دفاعی رشد یافته ارتباط منفی و معنادار، بین اضطراب و مکانیسم‌های  دفاعی روان آزده ارتباط مثبت و معنادار و بین اضطراب و سلامت روان ارتباط منفی و معنادار وجود دارد.

واژگان کلیدی: اضطراب، مکانیسم‌های  دفاعی، سلامت روان

مقدمه

سلامت روان حالتی از بهزیستی است که فرد قابلیت های خود را دانسته و به طور مؤثر و خوبی از آن استفاده میکند تا برای خود و جامعه مفید باشد (نتورک^[1]، 2017). تا کنون تعاریف مختلفی از سلامت روان ارائه شده است، سازمان بهداشت جهانی آن را چنین تعریف کرده است: سلامت روان در درون مفهوم بهداشت جای میگیرد و توانایی کامل برای ایفای نقشهای اجتماعی، روانی و جسمانی است (گنجی، 1393). انجمن کانادایی بهداشت روانی آن را در سه بخش دانسته است: نگرشهای مربوط به خود، دیگران و زندگی. نگرشهای مربوط به خود مثل شناخت نقاط ضعف و قوت خود و تسلط به هیجانات، نگرشهای مربوط به دیگران مثل مسئولیتپذیری نسبت به دیگران و احساس تعلق به گروه و نگرشهای مربوط به زندگی مانمدپذیرش مسئولیت و توسعه علایق و امکانات خود (احمدوند، 1382). سلامت روان توسط محققان از فرهنگهای مختلف، به صورتهای متفاوتی تعریف شده است. مفهوم سلامت روان شامل احساس درونی خوب بودن و اطمینان از کارآمدی خود، اتکاء به خود، ظرفیت رقابت، تعلق بین نسلی و خود شکوفایی تواناییهای بالقوه فکری و هیجانی و غیره میباشد. البته با در نظر گرفتن تفاوتهای بین فرهنگها، ارائه تعریف جامع از سلامت روان غیر ممکن می نماید. با وجود این، بر سر این امر اتفاق نظر وجود دارد که سلامت روان چیزی فراتر از نبود اختلالات روانی است. به این معنی که صرفاً به لحاظ نداشتن بیماری روحی نمیتوان سلامت روان را در یک فرد صد در صد تأیید کرد. حتی با این که بسیاری از ما از بیماری خاص روانی قابل تشخیص رنج نمی بریم اما واضح است که برخی از ما به لحاظ روانی سالمتر از دیگران هستیم آن چه مسلم است حفظ سلامت روان نیز مانند سلامت جسم حائز اهمیت است (نجفی پور، 1386). در صورت وجود بیماری روانی و عدم توجه به سلامت روانی در جامعه تبعات و عواقبی شامل: تاخیر در درمان، کاهش اعتماد به نفس، گوشه گیری و کناره گیری از اجتماع، محرومیت از فرصت ها و تبعیض اجتماعی و تاثیر بر سیاستگذاریهای بهداشتی خواهد شد (بهادری، 1393). شرط مهم داشتن سلامت روانی احترام به شخصیت خود و خویشتنپذیری و دوست داشتن خود است. یک فرد سالم احساس میکند افراد جامعه او را میپذیرند و او نیز نسبت به آنها نظر موافق دارد و به آنها احترام میگذارد. شخص غیر عادی به این طریق عمل نمیکند. او معمولا بدبین است و هیچ وقت به طور واقعی کسی را دوست نداشته است و خودش نیز به کسی اعتماد ندارد (احمدوند، 1382). در واقع این افراد هر کدام به نحوی از مکانیسم‌های ی استفاده میکنند. عوامل زیادی وجود دارند که بهداشت روانی و سلامت روان اثرات مثبتی داشته باشند که یکی از آنها مکانیسم های دفاعی است (جون ^[2]و همکاران، 2015). پژوهشهای متعدد انجام شده نشان دادهاند که مکانیسم‌های  دفاعی با سلامت روان رابطه دارند از جمله (کارولهو^[3] و همکاران، 2013)؛ (تقوی و همکاران، 2013)؛ (معنوی پور و همکاران، 2013) و… مکانیسم‌های  دفاعی مجموعه عملیاتی هستند که ارگانیسم برای حفاظت از خود در برابر تکانه‌ها و عواطف استفاده میکند (کرامر^[4]، 2017). برای اولین بار فروید این مفهوم را عنوان کرد و آنا فروید آن را اصلاح کرده و سازمان داد (فیست و فیست^[5]، 1397). فروید گفت که هر فرد برای دفاع از خود خواسته‌های نهاد و فشارهای فراخود به اعمال ناخودآگاهی دست میزند که مکانیسم‌های  دفاعی گویند (راس^[6]،1386). راهبردهای آنها برای حفاظت در مقابل اضطراب به صورت ناهشیار است (بلکمن^[7]، 1392). این راهبرها هیجان مدار است و موقعیت اضطراب زا را تغییر نمیدهد بلکه شیوه دریافت و اندیشیدن فرد را عوض کرده بنابراین در همه آنها عنصر خودفریبی وجود دارد (میچل و چن^[8]، 2016). همه انسانها از این مکانیسمها استفاده میکنند و به وسیله آن شرایط سخت را از کار میاندازیم تا به صورت مستقیمتری آن موقعیت را اداره کنیم (فام کوئک^[9] و همکاران، 2017). این مکانیسمها دو گونه هستند: دفاعهای انطباقی یا مثبت که با سازگاری روانی-اجتماعی و سلامت جسمی مرتبطند و دفاعهای غیرانطباقی مثل فرافکنی با بسیاری از متغیرهای منفی سلامت مثل اختلالهای شخصیت و افسردگی ارتباط دارند (دیویدسون^[10] و همکاران، 2004). آنها در طول دوران رشد شکل گرفته به شکل سلسله مراتبی ترتیب مییابند و در پیوستاری از رشد یافته تا رشد نیافته و سازگازانه تا ناسازگارانه هستند (بلکمن، 1392). مکانیسم‌های  رشد یافته شامل: فرو نشانی، والایش، شوخ طبعیف پیشاپیش نگری و مکانیسم‌های  رشد نیافته شامل: دلیل تراشی، فرافکنی، انکار، همه کار توانی، نا ارزنده سازی، گذار به عمل، بدنی سازی، خیال پردازی اوتیستیک، لایه سازی، پرخاشگری منفعلانه، جابجایی، مجزا سازی. یک نوع دیگر مکانیسم‌های  دفاعی روان آزرده که دربرگیرنده: دیگر دوستی کاذب، تشکل واکنشی، عقلانی سازی، ابطال است)حیدری نسب، 1385). انواع این مکانیسم ها در منابع مختلف گوناگون و متفاوت آورده شده است و یک نوع تقسیم بندی دیگر آن را چهارده نوع دانسته اند که عبارتنداز: واپسرانی، جبران، همانندسازی، درون فکنی، فرافکنی، دلیل تراشی، واکنش وارونه، بازگت، جابه جایی، انکار، خیال بافی، والایش، تبدیل و توجیه عقلی (فتحی آشتیانی و داستانی، 1392). مکانیسم‌های  دفاعی مختلف پیامدهای گوناگونی بدنبال دارد. آنها به فرد این امان را داده که عاطفه را نادیده بگیرند، از بازنمایی شناختی عاطفه چشمپوشی کرده و جهت تکانه را تغییر دهند (جئونگ^[11] و همکاران، 2017). برای این مکانیسمها دوره تحولی وجود دارد به طوری که هر جه سن فرد بیشتر میشود استفاده از آنها پخته تر می گردد (مزینانی، 1393). افراد هرچه راهبرهای کنار امدنشان ناپختهتر باشد در زندگی خود سلامتی کمتری تجربه میکنند (سلیگمن و روزنهان^[12]، 1395). پژوهشها نشان داده است که مکانیسم های دفاعی با اختلالات روانی مرتبطند (بشارت، 2010)، (بشارت و شهیدی، 2011)، (محمدی حسینی نژاد، 1391).

واتسون (2002) با بررسی سبکهای دفاعی خاص و پاسخ های مربوط به علامت در یک نمونه دانشجویی، نشان داد که دفاعهای رشدنایافته می توانند الگوهای علائم آسیب شناختی را به طور معنادار پیشبینی کنند. یافته های پژوهشی نشان داده اند که اختلال های خلقی، بویژه افسردگی، بیشتر با دفاع های رشدنایافته رابطه دارند و اختلال ها ی اضطرابی با هر دو دسته دفاع های نورتیک و رشدنایافته مرتبط میباشند (بشارت، 2010). بنابراین با مرور پژوهشهای قبلی نشان میدهد که مکانیسم‌های دفاعی در بوجود آمدن اختلالات روانی و از جمله اضطراب نقش دارند.

فایل : 18 صفحه

فرمت : Word