مقاله کامل در مورد هماتوكريت يا حجم فشرده گلبولي

هماتوكريت يا حجم فشرده گلبولي Hematocn’t or Paclced Cell Volume (PCV)
مقدمه
خون بافتي است كه از 2 قسمت سلول ها و مايع تشكيل شده است. سلول ها عبارتند از گلبول هاي قرمز داريتروسيت ها، گلبول هاي سفيد (كلوسيت ها) و پلاكت ها مايع خون را پلاسما گويند كه حدوداً از 90 درصد آب و 10 درصد مواد جامد محلول در آن تشكيل شده است.
پلاسما شامل مواد پروتئيني، الكتروليت ها (مانند سديم، پتاسيم، كلسيم، بيكربنات و …) قند، كلسترول، اسيدهاي چرب، فسفوليپيدها، آنزيم ها و غيره مي باشند.
اعمال مختلف خون در بدن عبارتند از:
1- حمل اكسيژن به بافت ها و خارج كردن دي اكسيد كربن از آنها
2- حمل مواد غذايي به بافت ها
3- انتقال فرآورده هاي متابوليسمي براي دفع به كليه ها، كبد، ريه، روده، پوست
4- تنظيم آب داخل و خارج سلولي
5- تنظيم حرارت بدن با انتشار خون در بافت ها
6- توزيع هورمون ها و ساير مواد
7- دفاع بدن و ايجاد ايمني
خون به عنوان يك بافت با اعمال فوق داراي ويژگي هايي است كه آن را از ساير بافتها متمايز كند. هنگامي كه خون كامل داراي ماده ضد انعقاد سانتريفوژ مي شود، فضايي كه به وسيله گلبول هاي قرمز فشرده شده اشغال مي شود، اصطلاحاً هماتوكريت نام دارد و به صورت درصد گلبول هاي قرمز خون نسبت به خون كامل بيان مي شود.
به عبارت ديگر هماتوكريت يك نمونه خون، نسبت حجم گلبول هاي قرمز به حجم كل خون است .
همچنين هماتوكريت به عنوان PCV يا حجم گلبول هاي قرمز فشرده شده شناخته شده است مقادير هماتوكريت كاملاً به موازات مقادير و تعداد گلبولهاي قرمز خون است. مقادير نرمال هماتوكريت همانند هموگلوبين و تعداد گلبول هاي قرمز خون تحت تأثير عوامل مختلفي مانند سن، جنس، نژاد و محيط و … قرار مي گيرد.
روش هاي خون گيري از ماهي:
2 روش كلي خون گيري در ماهيان است:
1) روش خون گيري مكرر از يك ماهي Serial Blood Sampliny
2) فقط يك بار خون گيري Once Only Sampling
روش خون گيري مكرر به دليل استرس ناشي از خون گيري كمتر استفاده مي شود لذا محققان روش فقط يك بار خون گيري را توصيه مي كنند.
زماني كه زنده بودن ماهي پس از خون گيري مهم نباشد مي توان ماهي را كشت به 3 طريق:
1- يك ضربه محكم و سريع را با استفاده از يك شي فلزي دسته اسكالپر، به ناحيه اتصال جمجمه و ستون مهره ها در ناحيه سر وارد كنيم. در اين حالت نخاع قطع شده و منجر به مرگ مي شود.
2- نخاع را قطع كنيم و با فرو كردن و حركت جانبي تيغه اسكالپر در محل اتصال جمجمه به اولين مهره ستون فقرات در ناحيه سر با يك حركت افقي
3- استفاده از مواد بيهوش كننده با غلظت بيش از غلظت لازم براي بيهوشي
در صورتي كه بخواهيم ماهي زنده بماند پودر Ms 222 را به نسبت خاص براي ماهي مورد نظر حل كرده ماهي ها را يكي يكي درون محلول گذاشته و پس از 2 دقيقه بيهوش مي شوند ماهي را خشك كرده از پهلو روي ميز گذاشته از بالاي ساقه دمي باز اوليه 45 درجه
در كنار خط جانبي وارد عضله شده وقتي سرنگ به ستون مهره جاندار رسيد با بازي در آن به رگ هاي اين قسمت رسيده و با كشيدن پيستون سرنگ مقدار خون مورد نياز به دست مي آيد.
يا از انتهاي باله مخرجي در قسمت ساقه دمي و از قسمت شكمي ماهي به صورت عمودي سوزن را وارد عضله ماهي كرده و وقتي بر ستون مهره رسيد (به شبكه رگ هاي اين قسمت) با كشيدن پيستون سرنگ ؟؟؟ تأمين مي شود (جمالزاده، 1380)
از نواحي مختلف مي توان خون گيري كرد:
– قطع ساقه دهي در ماهي كوچك
– در ماهيان بزرگ تر خون را مي توان با استفاده از آئورت پشتي يا Dosal aortic puncture آئورت شكمي –قلب به دست مي آيد.
زماني كه ماهي ما ارزش داشته باشد و زنده ماندن آن مهم باشد و ولش لوله گذاري Canultion مطرح است كه مانند قرار دادن يك 3 راهي لوله اي نازك در وسط جريان خون است. كه براي ماهيان بزرگ تر استفاده شود. سر لوله گره زده مي شود و هر وقت نياز باشد خون از اين منطقه برداشته مي شود. (محل قرارگيري 3 راهي لوله اي نازك كمان آبششي رگ هاي آوران – وابران است)
بهترين نتايج از تلفيق روش هاي كشتن ماهي Stunning به همراه استفاده از ماده ضد انعقاد مپارين و نگه داري نمونه خون گرفته شده در سرما و سرعت عمل در انجام مراحل حاصل مي شود.
مواد و روش كار:
ماهي از خانواده Cyprinidae (كپور-ماهي حوض)
قيچي
خط كش خواندن هماتوكريت
سانترينوژ هماتوكريت
خمير هماتوكريت (موم) Cristoseal
لوله هماتوكريت
هماتوكريت را ممكن است مستقيماً به وسيله سانتريفوژ و به روش هاي ماكرو يا Wintrobe و نيتروب و ميكروهماتوكريت اندازه گيري كنند يا به صورت غير مستقيم توسط دستگاه هاي اتوماتيك و از حاصل ضرب MCV در شمارش گلبول هاي قرمز به دست آورند.
روش و نيتروب در گذشته استفاده زيادي داشت ولي امروزه به علت زياد بودن خون مورد نياز، مدت زمان طولاني سانتريفوژ و زياد بودن پلاسماي به دام افتاده در لابه لاي گلبول هاي قرمز كاربرد كمي دارد.
روش ميكروهماتوكريت Microhatocrit
در اين روش از لوله هاي ميكروهماتوكريت با طول تقريباً 7 سانتي متر و قلمرو يك ميلي متر استفاده شود در انتهاي لوله هاي ميكروهماتوكريت يك حلقه رنگي وجود دارد. در لوله هاي ميكروهماتوكريت فاقد ضد انعقاد، حلقه آبي و رنگ و در لوله هاي ميكروهماتوكريت آغشته به ماده ضد انعقاد هپارين، حلقه قرمز رنگ يافت مي شود. لوله هاي اخير را با هپارين كه به نسبت يك به 1000 رقيق شده است پر كرده و سپس در حرارت 56 تا 37 درجه سانتي گراد خشك مي كنند اگر از خون داراي ماده ضد انعقاد استفاده مي شد بايد لوله هاي آبي رنگ استفاده شود ولي چنانچه از خون مويرگي استفاده مي شود از لوله هاي ميكروهماتوكريت با حلقه قرمز رنگ استفاده شود.
سانتريفوژ ميكروهماتوكريت داراي حوزه سانتريفوژي 10000 تا 15000 است كه پس از روشن شدن در عرض 3 ثانيه به حداكثر سرعت مي رسد.
در روش ميكرو، لوله هاي مو ئينه مدرج نيستند در اين روش بايد ارتفاع ستون خون را كه شامل پلاسما گلبول هاي قرمز است با خط
كش ميلي متري مخصوص يا صفحه مدرج مخصوص ميكروهماتوكريت، قرائت كرد.
اينجا *
1- ماهي را قطع ساقه دمي كرده لوله هپارينه را در تماس با خون قرار مي دهيم لوله ميكروهماتوكريت را به طوري كه حباب مواد ايجاد نشود پر مي كنيم.
2- انتهاي خشك لوله ميكروهماتوكريت را در وضعيت عمودي در خمير هماتوكريت فرو كرده تا در حدود 6-4 ميلي متر از انتهاي لوله از خمير پر شود. در حين عمل نبايد به خون موجود در لوله فشار وارد شود.
3- دو لوله هماتوكريت را در شيارهاي شعاعي سانتريفوژ، به طوري كه در وضعيت مخالف و روبروي يكديگر باشند قرار داده انتهاي بسته لوله ها بايد به طرف خارج صفحه سانتريفوژ قرار داشته باشد.
4- به مدت 5 دقيقه دستگاه را به كار بياندازيد با استاندارد 7000 rpm
5- به محض اينكه سانتريفوژ متوقف شد لوله هاي ميكروهماتوكريت را از آن خارج كرده و با استفاده از خط كش يا

فایل : 56 صفحه

فرمت : Word