مقاله هنر اسلامي

هنر اسلامي
پيشگفتار
79 – در جزيره العرب يا شبيه جزيره عربستان از هزاره هاي هفتم و ششم ق م آثار پارينه – سنگي و ميانسنگي گوناگون به دست آمده است . با آنکه اقليم سخت و خاک خشک آن سرزمين قاره مانند امکانات کاوشگري را تا کنون محدودوگاهي متوقف داشته ليکن باز در نواحي دورافتاده از هم خاک عربستان کاوشهاي باستاني مهم به عمل آمده است که مراکز عمده آن عبارتند از : بخش شرقي در ناحيه شبه جزيره قطر بخش مرکزي در ناحيه خشک و شنزار ربع الخالي و واديهاي شمال آن تا خطه نجد بخش جنوبي شبه جزيره از ظفار رو به شرق ناحيه عدن و يمن در جنوب عربي و بخش شمال غربي از تيماء( در شمال مکه ) تا اردن و خليج عقبه آثار عمده اي که از مراکز ياد شده به دست آمده مشتمل است بر : گوه (چوب شکن ) و مته اي از سنگ يشم در شمال يمن ابزارهاي سنگ چخماقي در نجد تبر دستي از سنگ يشم در بخش شرقي و نيز آثار ديگري در همان ناحيه قطر و بخصوص در جزيره بحرين که نمايانگر برقراري روابط ميان ساکنان آن نواحي با مردم هندوستان در عصر نوسنگي است و باز تبردستي از کناره جنوبي شبه جزيره ظفار و همچنين کنده کاريهاي صخره اي متعلق به دوران نوسنگي در اردن و عمان از جانوراني چون گاو گربه وحشي مارمولک شتر مگس و بيش از همه بزکوهي به گواهي مدارک موجود از حدود 3000 ق م مردمي‌سامي‌زبان در سراسر جزيره العرب تا ناحيه جنوبي اردن امروزين مي‌زيسته اند در هزاره دوم ق م دو تحول عمده در آن سرزمين به حصول پيوست که يکي اهلي شدن شتر بود و ديگري پيدايي خط الفباي عربي که تا به امروز برقرار مانده است .
چنانکه معلوم است در هزاره دوم ق م اعراب شتر را براي حمل کندر و مواد معطر از جاده بخور تا سواحل مديترانه و بخصوص کشور مصر که مصرانه طالب کندر يمن و جنوب عربستان بود به کار مي‌گرفته و گوشت و شير و پشم آن را نيز مصرف مي‌کرده اند .

قديمي‌ترين متن تاريخي که در آن از قوم عرب ياد شده کتيبه اي است آشوري که از زمان شلمنصر سوم (859تا824ق م) برجامانده است در تلمود که مجموعه مدون شريعت شفاهي بني اسرائيل و نيز در تورات که نام پنج کتاب اول شريعت حضرت موسي است ذکر جزيره العرب و قوم عرب به ميان آمده است .
دولتهاي عمده اي که از دوران باستان در عربستان تشکيل يافته اند به دو دسته شمالي چون تدمر نبطيان و عسانيان و جنوبي مانند معين قتبان سبا و حضرموت تقسيم شده اند به موجب کتيبه هاي مکشوف و پژوهشهاي دانشمندان در صد ساله اخير يکي از قديمي‌ترين دولتهاي جنوبي معين بوده که از حدود 1300 تا600 ق م دوام و شهرت مي‌داشته است و ديگر دولت قتبان و اين هر دو به دست دولت سبا منقرض شدند باز بر طبق کتيبه هاي بسيار و عموماً بدون سنه معين که درباره دولت سبا به دست آمده است دولت سبا نام خود را از لقب يعرب ابن قحطان مي‌گرفته که نياي بزرگ بسياري از شيوخ قبايل جنوبي بوده ، و شهر سبا و سد مارب را برپا ساخته است در قرن دهم ق م اين دولت با فرمانروايي ملکه سبا به اوج قدرت و توانگري رسيد .
مهمترين دولتهاي تشکيل يافته در شمال جزيره العرب که تا سرزمين سوريه گسترش يافته بود تدمر يا پالمير بود که نامش در لوحه اي اکدي متعلق به سده نوزدهم ق م آمده است و ديگر دولت نبطيان که از سده هفتم ق م قدرت و اعتبار يافت و سرزميني بزرگ از بخش جنوبي فلسطين تا کناره بحر احمر را به زير فرمان خود در آورد .
تاريخ قوم عرب از ميانه سده نهم ق م مضبوط و مشخص مي‌شود و پيش از آن بسياري مطالب در مرحله ترديد و ابهام باقي مي‌ماند از دولتهاي پيش از اسلام عربستان نيز ذکري از ملوک لخمي‌به ميان مي‌آوريم که قلمروشان بخشي از شمال شرقي شبه جزيره و دوام دولتشان از اواخر سده سوم ق م تا اواخر سده ششم ميلادي بود پادشاهان آخري اين سلسله تابع ساسانيان بودند و دولت ساساني به ياري آنان از گزند غارتگريها طوايف باديه نشين عرب مصون مي‌مانده است .

فایل : 29 صفحه

فرمت : Word