مقاله فارسی بررسي يكي از صفحات پسنديده اخلاقي جوانمردی

موضوع تحقيق:
بررسي يكي از صفحات پسنديده اخلاقي:
(جوانمردي)
نام استاد:
آقاي آقميان
نام و نام خانوادگي دانشجو:
فرزانه صادقيان
بخش اول
تعريف لغوي و مفهومي جوانمردي:
معنا و مفهوم عيار (جوانمرد )از ديد فرهنگ نگاران و شاعران
در اين مورد مي توان گفت كه واژه عيار با وجود آنكه (ع) عربي دارد ،گمان مي رود كه اصل آن از لغت (ايار ) پهلوي آمده باشد . اين كلمه را در بعضي كتابها به شكل (اديوار) و «ايار» به تشديد نيز نوشته اند كه بعدها به «ايار» تبديل گرديده و در زبان دري «يار» به حذف الف گفته اند و آنگاه كه عرب ها به درون اين آيين و مسلك مردمي داخل شدند ،اين كلمه را معرب ساخته و واژه «اديوار» را به عيار تبديل كرده اند.
دانشمند شناخته شده ايران دكتر معين در جلد چهارم برهان قاطع آنجا كه درباره كلمه عيار بحث مي كند در اين مورد نوشته است كه :« كلمه عيار معرب مصنوعي (يار) است كه معني جوانمرد را مي دهد و تازي ها جوانمردي را فتوت و جوانمرد را فتي مي گويند.»
ملك الشعراي بهار نيز در سبك شناسي نوشته است كه عيار كلمه عربي نيست و اصل آن «اديوار» زمينه تاريخي دارد و عياران سابق مانند احزاب امروزي ،داراي سازمانهايي بوده اند با اهداف و مرام هاي مشخص اجتماعي
،اخلاقي و سياسي كه در شهرهاي بزرگ خراسان تشكيلات منظم و حمايت از مظلومان بوده است كه جمعيت فتيان يا حزب فتوت در واقع نوع اصلاح شده اين سازمان عياري است .
واژه عيار در زمانه هاي مختلف آن هم در معاملات اجتماعي به معناهاي گوناگون به كار مي رفته است .
آناني كه قدرتمند ،ظالم و ستمگر بودند ،هميشه مورد خشم و نفرت عياران و جوانمردان قرار مي گرفتند و به همين دليل است كه از نگاه ثروتمندان ،عياران مردمي بودند دزد و دغل . اما شخصيت عياران از نگاه مردم ناتوان و تهيدست از روي قدرداني ،ديده مي شود و عياران هميشه پشتيبان ستمديدگان و بيچارگان بودند . از ديد اين مردم عياران جمعيتي بودند كه به درد شان رسيدگي كرده و دست ظالمان و ستمگران را از سرشان كوتاه مي ساختند.
اين دو مفهوم متضاد كه ياد كرده آمد ،بعدها در تمام كتابها ،فرهنگ ها و لغت نامه ها،بازتاب يافته و چهره عياران را به گونه هاي مختلفي نمايان ساخته است.
علي اكبر دهخدادر لغت نامه خويش نوشته است كه عيار به كسي گويند كه بسيار آمد و شد كند و نيز مرد ذكي و به هر سورونده ،بسيار گشت و تيز و خاطر را هم گفته اند.
در فرهنگ فارسي حسن عميد آمده است كه جوانمرد يعني : مرد جوان ،بخشنده ،سخي ،بزرگوار و نيز صاحب همت و فتوت را گويند.
در فرهنگ فارسي معين آمده است كه عيار به معني زيرك ،چالاك ،جوانمرد و طرار وعياري به معناي حيله بازي،جوانمردي و مكاري است .
به همينگونه اگر ديوان اشعار شاعران كلاسيك ادب فارسي را تحت مطالعه قرار دهيم ،مي بينم كه اين دومفهوم متضاد كه در لغت نامه ها و فرهنگ ها آمده است ،در لابه لاي اشعار اكثر شاعران نيز بازتاب يافته و شاعران اين كلمه را به معناهاي گوناگون به كار برده اند ،همچنانكه مي خوانيم :
از فخر الدين اسعد گرگاني:
جهان آسوده گشت از دزد و طرار ز كرد و لور از ره گير و عيار
از مسعود سعد سلمان:
محبوس چرا شدم ،نمي دانم دانم كه نه دزدم و نه عيارم
خواجه حافظ شيرازي :
اي نسيم سحر آرامگه يار كجاست
منزل آن مه عاشق كش عيار كجاست
خيال زلف تو پختن نه كار هر خامسيت
كه زير سلسه رفتن طريق عياريست
چه عذر بخت خود گويم كه آن عيار شهر آشوب
به تلخي كشت حافظ را و شكر در دهان دارد
كدام آهن دلكش آموخت اين عياري
كز اول چون برون آمد ره شب زنده داران زد
زان طره هر پيچ و خم سهل است اگر بينم ستم
از بند و زنجيرش چه غم آنكس كه عياري كند
خامي و ساده دلي شيوه جانبازان است
خبري از بر آن دلبر عيار بيار
تكيه بر اختر شبگرد مكن كاين عيار
تاج كابوس ربود و كمر كيخسرو
2-سند قرآني خداوند سبحان در قرآن كريم مي فرمايد:
و من الناس من يشري نفسه ابتغاء مرضات الله و الله رؤف بالعباد .
بعضي مردانند (مراد حضرت علي (ع ) است ) كه از جان خود در گذرند (مانند شبي كه امام علي (ع ) به جاي پيغمبر در بستر خوابيد)و خدا دوستدار چنين بندگان است.
و اذ قال موسي يفتيه لا ابرح حتي ابلغ مجمع البحرين او امضي حقبا
و (اي محمد (ص) امت را) بياد آر وقتي را كه موسي بر رفيق جوانمردش (يوشع كه وصي وخليفه او بود ) گفت من دست از طلب ندارم تا به مجمع البحرين برسم يا سالها عمر در طلب بگذارنم.
1- سوره بقره آيه 207
2- سوره كهف آيه 60
بخش 3
سند روايي
امام علي (ع) درباره جوانمردان فرموده اند: از خطا و لغزشهاي جوانمردان بگذريد كه از آنان كسي نمي لغزد مگر آنكه دست (لطف) خدا بدست اوست كه او را (از آن لغزش ) بلند مي نمايد (موفق مي سازد تا از آن خطا و زشتي باز گردد ، خلاصه خداوند نيكوكاران را توفيق عطا مي فرمايد تا بر اصطلاح خطاي خود بكوشند.)
امام علي(ع) درباره جوانمردي فرموده اند:
شايسته ترين مردم به جوانمردي كسي است كه جوانمردان در او ريشه كرده باشد (پدرانش از نيكان و جوانمردان بوده اند)
و نيز در اين مورد مي فرمايند:
(دوست) جوانمرد از خويشاوند مهربانتر است(زيرا مهرباني او طبيعي است و مهرباني خويشاوند گاه باشد كه از روي تكلف و رنج است.)
و در جاي ديگر مي فرمايند:

فایل : 18 صفحه

فرمت : Word