مقاله سازمان توسعه تجارت ایران در سال 1383 بر اساس تصویب نامه

سازمان توسعه تجارت ایران در سال 1383 بر اساس تصویب نامه شماره 30765/ت 31056ه مورخ 11/4/83 هیات وزیران از ادغام مرکز توسعه صادرات ایران و مرکز تهیه و توزیع کالا تشکیل گردید.
اهداف سازمان
توسعه تجارت خارجی، بازاریابی، تبلیغ و گسترش بازارهای جهانی کالا و خدمات صادراتی کشور، فراهم آوردن موجبات توسعه بنگاههای تجاری و افزایش توانمندی آنها بمنظور توسعه صادرات غیر نفتی و بهبود تراز بازرگانی، اطلاع رسانی تجاری و انجام اقدامات لازم بمنظور روان سازی و حذف تشریفات زائد تجاری و همچنین تهیه و تنظیم قوانین و مقررات مناسب برای فعالیتهای تجاری و توسعه همکاریهای دوجانبه، چندجانبه و منطقه ای با سایر کشورها و نیز ارائه تسهیلات و کمک برای توسعه صادرات و ارتقاء کیفی کالاها و خدمات با توجه به مزیت های نسبی و رقابتی کشور.
وظايف اصلي
مطالعه و بررسی بازارهای جهانی و تجزیه و تحلیل فعالیت آنها به منظور استفاده در برنامه ریزیهای تجارت خارجی
مطالعه و بررسی کالاها و خدمات قابل صدور و توانمندیهای صادراتی کشور
اطلاع رسانی به صادرکنندگان و وارد کنندگان
ارائه خدمات مشاوره ای، بازاریابی و آموزشی به صادرکنندگان و وارد کنندگان
کمک و مساعدت به شرکت ها و تشکل های تجاری در زمینه های بیمه، حمل و نقل، اموربانکی، امور گمرکی، ضمکانت صادرات و روش های نوین تجاری از طریق طرح موضوع با نهادها و سازمان های ذیربط و پیگیری آن
برگزاری همایش ها و کارگاههای آموزشی در خصوص موضوعات مرتبط با امر تجارت و بمنظور فرصت های تجاری و سرمایه گذاری جمهوری اسلامی ایران با رعایت قوانین مربوطه در داخل و سایر کشورها
ارائه آموزش های کاربردی به منظور افزایش مهارت ها و توانمندی های بازرگانان کشور در عرصه تجارت جهانی
تولید هر گونه نرم افزار به زبان های مختلف جهت معرفی فرصت های تجاری و سرمایه گذاری در کشور با رعایت قوانین مربوطه و معرفی کالا و خدمات صادراتی کشور به سایر کشورها
راهنمایی سرمایه گذاری داخلی و خارجی در جهت دستیابی به اهداف توسعه تجارت کشور
کمک و پشتیبانی و تسهیل در امور مربوط به تبادل دانش فنی و فناوری بین واحدهای تولیدی و صادراتی و بنگاههای اقتصادی ج.ا.ایران با سایر کشورها
بررسی در مورد مناقصات بازار داخلی و بین المللی و سایر کشورها جهت اعلام به صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی کشور و بالعکس
تلاش جهت تشویق صادرکنندگان و بنگاههای تجاری در راستای تحقق اهداف تجارت خارجی
آشنا نمودن بنگاههای اقتصادی و تجاری با روش های نوین تبلیغات، بازاریابی و مبادلات تجاری
انجام همکاریهای لازم و ارائه مشاوره ای تخصصی با بنگاهای صادراتی کشور جهت انعقاد قراردادهای بین المللی تجاری
هماهنگی و انجام همکاری های لازم با سازمان ها ، نهادهای مرتبط با تجارت خارجی در داخل و سایر کشورها
برگزاری کمیسیون های مشترک اقتصادی ، بازرگانی با کشورهای مختلف و پیگیری امور مرتبط با این کمیسیون ها
انجام کلیه امور اجرایی در در خصوص تایید صدور یا تمدید کارت بازرگانی
انجام اقدام لازم به منظور ثبت سفارش ورود کالا و دریافت کارمزد مربوطه بر طبق مقررات
تهیه بسته های مناسب حمایتی و تشویقی از صادرات کالا و خدمات
برنامه ریزی در جهت بین المللی کردن بنگاه های تجاری کشور
فراهم نمودن زمینه های مناسب جهت جلب توجه جهانگردان به کالاها و فرآورده های تولیدی داخل کشور
ارائه خدمات مشاوره ای و کمک به تحقیقات در خصوص بسته بندی کالا و رعایت استانداردهای جهانی کیفیت جهت حضور موثر بنگاه های ایرانی در بازارهای جهانی
ارائه خدمات مشاوره ای و کمک به افزایش استانداردهای حمل کالا و کاهش هزینه های حمل به بازارهای هدف
نظارت کامل بر رفتار تجاری جهت ایجاد فضای سالم رقابتی و کسب کار منصفانه و جلوگیری از رفتار سوء تجاری و اعمال محدود کننده فعالیت های رقابتی از طریق مراجع قانونی ذیربط و رعایت قانون مربوطه
ارائه طریق مناسب به منظور حل اختلاف و داوری های بین المللی در خصوص موضوعات قابل پیگیری بین تجار ، بنگاه های اقتصادی داخلی و شرکت های خارجی
اعزام هیات های تجاری و بازارهای به منظور بررسی زمینه های لازم برای انعقاد قراردادهای تجاری
انعقاد قراردادهای بازرگاني با سایر کشورها با رعایت قانون واحده اسلامی با هماهنگی وزات امور خارجه
اجرای یادداشت های تفاهم ، موافقت نامه و قراردادهای تجاری و برگزاری کمیسیون مشترک با سایر کشورها با رعایت قانون واحده اسلامی با هماهنگی وزارت امور خارجه
ارایه اطلاعات مربوط به سرمایه گذاری در بنگاه های اقتصادی ایران به شرکت های خارجی و بالعکس از طریق و با هماهنگی سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران
ایجاد ارتباط بین خریداران خارجی و صادرکنندگان داخلی و اطلاع رسانی به موقع در این خصوص
برنامه ریزی در خصوص برگزاری نمایشگاههای بین المللی و داخلی در جهت توسعه صادرات غیرنفتی ، تبادل دانش فنی و ارتقاء کمی و کیفی محصولات داخلی و صدور مجوز برگزاری نمایشگاه های بین المللی و تخصصی و یا اختصاصی در داخل و سایر کشورهاو ارائه خدمات و تسهیلات لازم در این زمینه
دعوت از بازرگانان و نمایندگان تجاری کشورها و موسسات تجاری خارجی جهت آشنا نمودن آنان با فرصت های بازار ، کالا و خدمات کشور
توسعه و تقویت اتحادیه ها و تشکل های تجاری کشور و ساماندهی امور مربوط به آنها
تشویق واحدهای تولیدی تجاری و بنگاههای اقتصادی کشور به گسترش فعالیت های برون مرزی و صادراتی و ارائه هرگونه کمک و خدمات لازم به آنها به منظور توسعه صادرات غیرنفتی
کوشش جهت تعمیق فرهنگ صادراتی در بنگاههای اقتصادی کشور
بسترسازی به منظور توسعه صادرات خدمات به ویژه خدمات فنی و مهندسی
همکاری با سازمان های توسعه تجارت دیگر کشورها و اتاق های بازرگانی و صنایع و معادن و تعاون کشور
ارتباط، همکاری و تبادل اطلاعات با نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و نمایندگیهای خارجی مقیم ایران با رعایت قوانین مربوط
بررسی و انجام اقدامات لازم بمنظور تهیه و تدوین مقررات صادرات و واردات کشور و اصلاحات مربوط به آن و نظارت بر حسن اجرای آن
بررسي مشكلات وتنگناهاي تجاري كشور و ارائه راه كارهاي اجرائي بخ منظور رفع آن.
ايجاد نمايندگي هاي سازمان توسعه تجارت در ساير كشورها و اعرام وابسته هاي بازرگاني به كشورهاي هدف و نظارت بر فعاليت هاي نمايندگيها و رايزن هاي بازرگاني.
برپائي غرفه هاي اطلاع رساني در نمايشگاه هاي داخلي و خارجي .

روند جهانی شدن، فرصت ها و چالش های مختلفی را برای كشورها ایجاد كرده و قواعد جدیدی را در نظام بین المللی به وجود آورده است. سطح توسعه كشورها تأثیر مستقیمی بر نحوه مشاركت و میزان بهره مندی آنها از این روند دارد و نتایج حاصله نیز اهداف توسعه ای كشورها را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
روند جهانی شدن، فرصت ها و چالش های مختلفی را برای كشورها ایجاد كرده و قواعد جدیدی را در نظام بین المللی به وجود آورده است. سطح توسعه كشورها تأثیر مستقیمی بر نحوه مشاركت و میزان بهره مندی آنها از این روند دارد و نتایج حاصله نیز اهداف توسعه ای كشورها را تحت الشعاع قرار خواهد داد.از همین روست كه محمد نهاوندیان، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران معتقد است هرچه تعامل و حضور بنگاه های اقتصادی كشور با اقتصاد جهانی غیرقابل انفكاك تر شود، اقتصاد ایران غیرقابل تحریم تر می شود.این بدان معنی است كه هر چه درجه درهم تنیدگی اقتصادی بنگاه ها با اقتصاد جهانی بالاتر رود، امنیت اقتصادی كشور با امنیت اقتصادی جهان گره می خورد.او تأكید دارد كه با رسیدن به چنین مرحله ای احتمال و توان این كه برخی كشورها با تصمیم گیری های سیاسی بخواهند برنامه حذف اقتصاد ایران از عرصه جهانی را طراحی كنند، كمتر می شود.● جهانی شدن بنگاه هاسازمان جهانی تجارت یكی از نهادهای مؤثر در روند جهانی شدن است و از طریق موافقتنامه های
متعدد در زمینه تجارت كالا، خدمات و مالكیت معنوی، سیاست های تجاری اعضا را هماهنگ می كند.آغاز روند الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت از یك سو از نظر وضعیت اقتصاد كشور و از سوی دیگر از نظر وضعیت رقبا و سایر اعضای سازمان جهانی تجارت و تبعات ویژه و خاصی كه می تواند به اقتصاد كشور تحمیل كند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.از همین رو فراهم كردن زمینه های مساعد برای گسترش رقابت، كاهش هزینه های تولید و تولید كالا و خدماتی با كیفیت بالا و قابل رقابت با كالا و خدمات مشابه سایر كشورها به گونه ای كه دستیابی كشور به پیامدهای مثبت عضویت را تسریع كرده و تبعات و آثار منفی آن را به حداقل برساند. نیازمند این است كه زیرساخت های لازم از هم اكنون فراهم شود.مركز ملی مطالعات جهانی شدن كه چند سال قبل با هدف تدوین راهبرد جامع ملی در قبال فرایند جهانی شدن و تدوین و ارائه پیش نویس سیاست های كلی نظام در قبال جهانی شدن در ابعاد فرهنگی اقتصادی و سیاسی تشكیل شد، از ابتدای امسال با هدف مشاركت دادن استانداری ها، دانشگاه ها و مراكز علمی و پژوهشی، بخش های صنعتی، بازرگانی، معدنی، كشاورزی و اتاق های بازرگانی در ارائه تحلیل های علمی از مزیت های رقابتی و الزامات پیش رو یك سلسله همایش های استانی را برنامه ریزی كرد كه دومین همایش از آن با عنوان «جهانی شدن بنگاه های اقتصادی ایران» روز پنجشنبه در بندرعباس برگزار شد.محمد نهاوندیان، رئیس مركز ملی مطالعات جهانی شدن در این همایش در توضیح ضرورت در پیش گرفتن رویكرد جهانی شدن در بنگاه های اقتصادی گفت كه بنگاه های اقتصادی می توانند با تعامل درهم تنیده با اقتصاد جهانی، از این روابط به عنوان یك سوپاپ اطمینان در مقابل تحریم های احتمالی كشور استفاده كنند.● نگاه بخشی، پاشنه آشیل جهانی شدننهاوندیان معتقد است بسیاری از خسارت هایی كه اقتصاد كشور در گذشته متحمل شده است، ناشی از نگاه بخشی نگر و نه نگاه ملی بوده است.به دلیل وجود چنین نگاه حمایتی دولتی از یك بخش بخصوص حمایت های تعرفه ای، سایر بخش ها را تحت تأثیر قرار داده است.دستاورد این
رویكرد این بوده كه به گفته رئیس مركز مطالعات جهانی شدن، سیاستگذاران اقتصادی كشور همواره با این سؤال رو به رو بوده اند كه به عنوان مثال آیا باید واردات پارچه را تسهیل كنند و یا تولید پنبه را، كارخانجات نساجی را مورد حمایت قرار دهند یا واردات پوشاك را.«بنگاه ها باید توجه كنند در حضور اقتصاد ملی در عرضه اقتصاد جهانی نگاهشان یك نگاه ملی باشد نه نگاه بخشی.» گفتنی است دومین همایش جهانی شدن بنگاه های اقتصادی كه به میزبانی اتاق بازرگانی و صنایع و معادن بندرعباس برگزار شد، برخلاف همایش اول در مشهد، به دلیل برخی ناهماهنگی ها، با دشواری هایی برای مدعوین همراه بود
از جمله اهداف مهم دولت همسو با توسعه اقتصادی کشور، رشد اشتغالزایی، افزایش تولید و بهبود هر چه بیشتر وضعیت کشاورزی است که در این راستا بانک صادرات ایران آمادگی کامل برای اعطای تسهیلات به متقاضیان واجد شرایط و تحقق اهداف و برنامه‌های دولت را دارد.به گزارش روابط عمومی بانک صادرات ایران، آقای دکتر حمید برهانی مدیرعامل این بانک در گردهمایی مدیران و مسئولان شعب منتخب بانک صادرات استان تهران ضمن بیان مطلب فوق خاطر نشان ساخت: بانک صادرات ایران از گسترش بنگاه‌های اقتصادی زود بازده و کارآفرین حمایت می‌کند و در این راه از کلیه ظرفیتهای خود بهره خواهد گرفت.براساس این گزارش مدیرعامل بانک صادرات ایران از اشتغالزایی و افزایش تولید بعنوان مسئولیتهای اجتماعی و حرفه‌ای این بانک نام برد و تأکید کرد: باید با برنامه‌ریزی دقیق و بهره‌گیری از کلیه ظرفیتها، فرصتهای جدید شغلی را در اختیار جوانان بیکار و جویندگان کار قرار دهیم.دکتر برهانی از تکریم ارباب رجوع و احترام به مشتریان بعنوان شعار و اصول محوری بانک صادرت نام برد و افزود: بانک صادرات قصد دارد از طریق ارایه خدمات نوین و توسعه کمی و کیفی این خدمات رضایت هر چه بیشتر هموطنان گرامی را جلب نماید.وی در پایان سخنانش یادآور شد: مهمترین سرمایه‌های بانک صادرات اعتماد بسیار زیاد مردم به این بانک، تلاش و دلسوزی بی‌دریغ کارکنان و مشارکت همه جانبه این بانک در آبادانی میهن
اسلامی است.گفتنی است در این گردهمایی آقای قدرت ا… شریفی عضو هیأت مدیره بانک صادرات ایران نیز ضمن تشریح برنامه‌ریزیهای انجام شده، پرداخت هرچه بیشتر تسهیلات به بخشهای مولد و اشتغالزا را مورد تأکید قرار داد.
خبرگزاری مهر – گروه دین و اندیشه: جهانی شدن پدیده ای است که در دو دهه اخیر درباره آن کتابها و مقالات بسیاری نوشته شده است . همایشهای بسیاری نیز در این رابطه در اقصی نقاط جهان برگزار شده و در محافل سیاسی و علمی به نوعی به آن پرداخته شده است .
گرچه در ایران نخبگان علمی، دانشگاهیان و مقامات سیاسی در مورد جهانی شدن سخن می گویند اما ادبیات موجود جهانی شدن در کشور هنوز ناکافی است زیرا بیشتر این ادبیات به زبان انگلیسی تدوین و تعداد بسیار کمی به فارسی ترجمه شده است
مرکز ملی جهانی شدن با هدف ایجاد درک جامع و صحیح از روند جهانی شدن و چالشهای مثبت و منفی این پدیده، به دنبال ارائه راهکارهای مناسب برای دستگاههای علمی و اجرایی کشور در جهت تصمیم گیریهای صحیح و سازنده در نحوه تعامل با جهانی شدن است .
یکی از موضوعات پیش روی جامعه اقتصادی موضوع اخلاق کسب و کار است که در بستر جهانی شدن و تحولان آن به پدیده ای پیچیده تبدیل شده است . جهانی شدن موجب ارتباط جوامع و شرکتهای اقتصادی در اقصی نقاط جهان با یکدیگر و با مقررات گوناگون شده است .
در حال حاضر و در سطح جهان انتخاب بین سود مالی و منافع اجتماعی بین استفاده بی رویه از منابع و محدودیت آن بین بهره کشی از نیروی کار و عدالت از یک سو و جود رشوه ، فساد مالی، دسترسی تبعیض آمیز به اطلاعات و ده ها مورد غیر اخلاقی از سوی دیگر پیش روی بنگاههای اقتصادی قرار داد .
جهانی شدن این پدیده‌ها را پیچیده تر ساخته و ضرورت تبیین مجموعه ای از قواعد اخلاقی را که روابط درون و برون شرکتی و رابطه بنگاههای اقتصادی با جوامع و دولتها  در سطح ملی قاعده‌مند سازد، دو چندان نموده و این مهم برای جمهوری اسلامی ایران نیز که در مسیر شتابان توسعه اقتصادی قرار دارد، ضروری است .
مرکز ملی جهانی شدن فارغ از محتوای مقالات و دیدگاه نویسندگان آن و تنها در راستای اهداف خود به منظور غنی سازی این مفاهیم در بین نخبگان اقتصادی و ملی کشور یک سوی و بنگاههای اقتصادی از سوی دیگر ، اقدام به تدوین و انتشار کتاب ” جهانی شدن و اخلاق؛ رویکرد بنگاههای اقتصادی” کرده است .
اخلاق کاری و معماری سازمانی، اخلاق در جهان واحد: نقدی بر نظریه پیتر سینگر، اخلاق و مدیریت بازرگانی: تفسیری گذشته نگر و آینده بین، اخلاق در تجارت کشورهای عضو نفتا یک مقایسه میان فرهنگی، رفتار اخلاقی مدیران خرید هندی و فسادهای حسابداری مشکلات اخلاقی و تلاشهای آموزشی از جمله مقالات درج شده در کتاب “جهانی شدن و اخلاق: رویکرد بنگاههای اقتصادی” است
جهانی شدن اقتصاد
در روند جهانی شدن شاید مهمترین و پیشتازترین بخش، اقتصاد بوده است؛ به طوری كه بسیاری از محققین تا مدت های مدید، جهانی شدن را منحصراً در چارچوب اقتصاد مورد بررسی و تدقیق قرار می دادند و از بخش های دیگر جهانی شدن، همچون فرهنگ و سیاست غافل بودند. این مسئله از آنجا ناشی می شود كه روند جهانی شدن بیشترین تأثیرات خود را بر اقتصاد جهان گذارده و در این وادی خودنمایی نماید. به عنوان مثال، سازمان تجارت جهانی به عنوان مهمترین نماد عینی جهانی شدن در وادی اقتصاد پس از جنگ جهانی دوم تشكیل شد و تا جایی پیش رفت كه رئیس جمهور امریكا مجبور گردید به تهدیدات این سازمان گوش فرا داده و تعرفه های وضع شده بر فولادهای وارداتی را كه به یك جنگ اقتصادی تبدیل شده بود حذف كند.
به هر حال اگر جهانی شدن را پیكری واحد تصور نماییم بخش اقتصادی این پیكر رشد بسیار بیشتری از دیگر بخشهای آن داشته است و این ویژگی تأثیرات این بخش را بر تمامی امور همچون وضعیت زنان وسیع تر و گسترده تر می نماید.
خطوط كلی جهانی شدن اقتصاد را می توان در عوامل ذیل جستجو نمود:
1- تغییر تعاریف در واژه های كلیدی اقتصاد.
2- جا به جایی تدریجی قدرت از دولت های محلی به نهادهای بین المللی و شركت های فراملیتی.
3- تغییر تئوری های حاكم بر اقتصاد.
4- تغییر در تقسیم كار جهانی از شیوه ی خوشه ای به خطی.
5- ظهور امپریالیسم جهانی در چارچوب جهانی سازی اقتصادی.
1- تغییر تعاریف در واژه های كلیدی اقتصاد:
تغییرات حاصله در اثر جهانی شدن در بخش اقتصاد به قدری عمیق بوده است كه می توان گفت به تدریج باید تعاریفی جدید برای واژه های كلیدی اقتصاد ارائه كرد و این مسئله بدان معناست كه
بنیان های علم اقتصاد در حال تغییر بوده و افقی تازه در پیش روی این علم قرار گرفته است. هر چند طلیعه این تغییرات در كتاب جا به جایی قدرت، شوك اولیه را به جهان اقتصاد وارد نمود.
اینك با بررسی یكی از این واژه ها به اهمیت این تغییرات خواهیم پرداخت.
واژه كار:در علم اقتصاد واژه ی كار به «انجام فیزیكی عملی بی واسطه كه باعث ارزش افزوده می گردد» اطلاق می شد. در این میان «انجام عمل فیزیكی» مهمترین ویژگی كار را تشكیل می داد. به عبارت دقیق تر، كارگر به كسی اطلاق می شد كه این عمل فیزیكی را به انجام می رساند و به همین دلیل مكاتب ماركسیستی «كارگر» را مهمترین عامل اقتصاد تعریف می نمودند ولی در شرایط حاضر كه جهان هنوز به اوج شكوفایی اقتصادی جهانی شده، نرسیده، تعریف كار در جوامع پیشرفته تغییر زیادی نموده است. بر این پایه مهمترین ویژگی «كار و تولید»، «عمل فیزیكی» بی واسطه نیست، بلكه «كار و تولید» در دو بعد افقی و عمودی گسترش می یابند. به عبارت دیگر فكر هم جزء تولیدات قرار گرفته و حتی شركت در بورس نیز نوعی «كار» اقتصادی محسوب می شود. البته، ورود گسترده به این بحث در مجال این نوشتار نیست، اما باید گفت كه این تغییرات، اثرات فوق العاده ای در سیمای اقتصادی جهان از خود بر جای می گذارد كه در بخش تأثیر اقتصاد جهانی بر وضعیت زنان، این تغییرات مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
2- جا به جایی تدریجی قدرت از دولت های محلی به نهادهای بین المللی و شركت های فراملیتی
یكی دیگر از شرایط «اقتصاد جهانی شده» تغییر حاملان قدرت از بازیگران محلی به بازیگران بین المللی و فراملیتی است. از آغاز تاریخ بشر تاكنون با گسترش هر چه بیشتر امكانات ارتباطی، حاملان قدرت به شعاع فرمانبری مردمان تحت سلطه خود از ابعاد مختلف افزوده اند. اما طی قرون گذشته ،دولت های ملی – محلی توانستند سیطره خود را حفظ كنند؛ تا جایی كه حتی در قوانین بین المللی نیز تثبیت گردید.
اما «جهانی شدن» بیشترین لطمه را برای اصول بین المللی به ویژه در بخش اقتصادی آن وارد نموده است. برای مثال، سازمان تجارت جهانی به عنوان یكی از نهادهای مهم «جهانی شدن» در
حال از بین بردن محدودیت حاصل از مرزها برای كالاهای كشورهای عضو ، از بین بردن تعرفه های اقتصادی و به طور كلی، كم رنگ كردن قدرت دولت های ملی در وادی اقتصاد جهان می باشد.
شركت های فراملیتی یكی دیگر از تهدید كننده های بازیگران قدرت در دنیای «جهانی شده» می باشند. در شرایط حاضر 37000 شركت فراملیتی در جهان وجود دارد كه بسیاری از آنها دارای بودجه های بیشتری از كشورهای متوسط می باشند. این شركت ها نباید وفاداری خود را به ملیت، كشور یا دولتی خاص ابراز دارند، بلكه آنها باید به فكر تأمین منافع سهامداران خود كه از سراسر جهان هستند باشند.
در حال حاضر شركت های فراملیتی بیش از 50 درصد از بزرگ ترین واحدهای اقتصادی جهان را تشكیل می دهند.
3-تغییر تئوری های حاكم بر جهان اقتصاد
تغییرات حاكم بر اقتصاد جهان در اثر جهانی شدن به میزانی گسترده بوده است كه دیگر تئوری های سنتی حاكم بر محیط های آكادمیك نمی تواند به تبیین روابط حاكم بر اقتصاد بپردازد.
به طور مثال، یكی از بلند آوازه ترین تئوری هایی كه در این چارچوب از كاركرد اصلی خود جدا شده، نظریات «گیتز»، در رابطه با «چگونگی تعامل میان دولت و مردم بر محور اقتصاد» می باشد. از این رو فرایندهای مالی و اقتصادی، دیگر نمی توانند به طور كامل و در سطح ملی، تابع ساز و كارهای داخلی و تصمیم گیری دولت های خود باشند.
4- تغییر در تقسیم كار جهانی از شیوه خوشه ای به خطی
شاید مهمترین تأثیر جهانی شدن در حیطه اقتصاد در درازمدت را می توان در چارچوب تغییر تقسیم كار جهانی جستجو نمود.
تا قبل از جهانی شدن حتی در سطح كنونی، تقسیم كار جهانی به صورت خوشه ای بوده است؛ بدین معنا كه تقسیم كار، در خوشه یك كشور و یا حداكثر در یك منطقه صورت می پذیرفته است. به عبارت دیگر، یك ملت در دایره ی شرایط كشور خود به تقسیم كار روی می آورد و تنظیم روابط
تولیدی و خدماتی خود را بر مبنای این محور تعریف می كند و البته هدف نهایی از این گونه اقدامات نیز استقلال اقتصادی بود. در این روش هر چند كشورها ،منافع ملی خود را با منظر سیاسی می دیدند و به امتیازات سیاسی می رسیدند، اما در بسیاری از موارد، كالاهای تولید شده نسبت به دیگر مناطق، از قیمت بیشتر و كیفیت كمتری برخوردار بود كه البته این موضوع در چارچوب علم اقتصاد غیرقابل پذیرش است. از این رو، دنیای جهانی شده، به فكر عقلانی عمل نمودن كارها در حیطه اقتصاد مدرن افتاد. بدین معنا كه برای هر كشور و یا هر منطقه بر اساس شرایط و منابع اقتصادی و یا انسانی، محصول یا محصولاتی متناسب با آن شرایط و منابع مشخص شده و در این راستا برنامه كلی تولید در جهان تعیین می گردد. به عبارت دیگر، در این حالت «جهان» به مثابه یك كشور نگریسته می شود و بر اساس برنامه ای مدون برای هر نقطه از این كشور محصولاتی معین می گردد و مردم آن مناطق باید بر اساس تقسیم كار جهانی به تولید آن محصولات مشغول شوند.
برای مثال، در ایران با توجه به وجود منابع سرشار نفت، اصلی ترین صنعت در برنامه جهانی شدن، صنعت پتروشیمی و یا سایر صنایع مربوط به نفت می باشد.
5- ظهور امپریالیسم جهانی در چارچوب جهانی سازی اقتصادی
برخی بر این عقیده اند كه جهانی شدن نام جعلی «جهانی سازی» و یا «امپریالیسیم جهانی» است. به عبارت دیگر، آنها معتقدند كشورهای استعمارگر برای آن كه بتوانند به گونه ای سهل تر به چپاول و غارت جهان بپردازند، پروژه یجهانی سازی را طرح و به اجرا درآورده اند. در حقیقت «جهانی سازی» پروژه ای برنامه ریزی شده است و نه پروسه ای برخاسته از شرایط جهانی.
اما باید گفت: هر چندجهانی سازی اقتصادی واقعیتی است گریزناپذیر ولی این پروژه، موجودیتی مستقل از پروسهجهانی شدندارد. لذا وظیفه ی انسان های آزادی خواه آن است كه این پروسه را در مقابل آن پروژه تقویت نمایند و به مرحله ی اجرا برسانند.
جهانی شدن اقتصاد و تأثیر آن بر وضعیت زنان
اصولاً باید جهانی شدن اقتصاد را فرصت بی بدیل برای زنان جهان دانست تا بتوانند از این مقوله وضعیت خود را در سطح جهان ارتقا داده و بسیاری از محدودیت های موجود در جهان را كه مانع بالندگی آنها شده بود، به وادی نیستی رهنمون سازند و باید گفت: زنان جهان تاكنون نیز با توسعه ی روند جهانی شدن به گونه ای هوشیارانه از این فرصت استفاده نموده و با همان سرعت به توسعه حضور خود در بخش های گوناگون اقتصاد جهان پرداخته اند. برای شفاف شدن هر چه بیشتر این موضوع به زوایای مختلف آن اشاره می شود:
1- جا به جایی تدریجی قدرت از دولت های ملی به قدرت های بین المللی و فرصت های ایجاد شده برای زنان:
همان گونه كه اشاره شد، یكی از مشخصه های جهانی شدن جا به جایی قدرت از بازیگران ملی و منطقه ای به بازیگران جهانی است و ویژگی بارز آن جا به جایی بسیاری از ارزش ها، باورها و عقاید ملی و منطقه ای به ارزش ها، باورها و عقاید جهانی می باشد.
در بعد اقتصادی، تغییر ارزش هایی كه به زنان مربوط می شود از وسعت زیادی برخوردار است كه اولین آنها اجازه شركت زنان درامور اقتصادی است. از دیگر ارزش های قبول حق داشتن برخی از مشاغل توسط زنان و با حق برابر دستمزد زنان در برابر دستمزد مردان است.
البته این تغییر ارزش از آنجایی ناشی می شود كه دولت های ملی و منطقه ای در مقابل نیروی فائق جهانی ضعیف شده و مجبور به قبول ارزش های جهانی می گردند.
به طور معمول تثبیت نظرهای «دنیای جهانی شده» به وسیله ی قانونی شدن كنوانسیون های جهانی و یا قانونی شدن آن ارزش ها، توسط پارلمان های محلی صورت خواهد پذیرفت.
اینك برای شفافیت هر چه بیشتر موضوع، توضیحات ذیل ارائه می شود:
1- اجازه شركت زنان در امور اقتصادی:
تا چندی پیش در بسیاری از نقاط جهان به وسیله ی اعمال قانون و یا برقراری برخی شرایط، اجازه ورود زنان به بخش اقتصادی جامعه داده نمی شد، به گونه ای كه بخش اعظم جامعه زنان از حضور
در بخش های اقتصادی اجتماع محروم می شدند و این امر باعث توانمندی ملی مردان و تثبیت مردسالاری می گردید. به عبارت روشن تر، «مردسالاری» توان مالی خود را از همین شیوه اقتصاد حاكم بر جامعه تأمین می كرد و در بسیاری از مناطق هنوز نیز همین روال ادامه دارد.
2- حق برابری دستمزد زنان:
یكی از تبعیض های بسیار ظالمانه بر جامعه زنان شاغل، برقراری شیوه تفاوت دستمزد زنان با مردان در مشاغل مشابه می باشد.
در این زمینه در تحقیقی تحت عنوان «بررسی موانع و مشكلات موجود در اشتغال زنان در بخش های دولتی» چنین آمده است: «تقریباً در سراسر جهان، زنان ساعات طولانی تری را با دستمزدهای كمتر در مقایسه با مردان در مشاغل مشابه كار می كنند. در كشورهای توسعه یافته، زنان دست كم در هفته بین 2 تا 10 ساعت بیشتر از مردان كار می كنند.
زنان در ایتالیا 28 درصد، اتریش 12 درصد، فرانسه 11 درصد و ژاپن 7 درصد بیشتر از مردان كار می كنند. در ژاپن در مشاغلی كه پرداختی به آنان تعلق نمی گیرد سهم زنان 9 برابر سهم مردان است. آمار نشان می دهد كه در امریكا طی یك دوره ی سی ساله، زنان همواره شصت سنت در برابر هر دلاری كه مردان كسب كرده اند به دست آورده اند، هر چند این آمار اخیراً به حدود 75 سنت ترقی كرده است. در بررسی تجربی كه از بعد عینی تبعیض میان زنان و مردان بر روی 1003 نفر از زنان و مردان شاغل در شهر تهران انجام گردید، میانگین دستمزد زنان در سازمان های دولتی 20606 تومان و مردان 25740 تومان است، كه نسبت آن در صورتی كه مردان را 100 در نظر بگیریم دستمزد زنان 80 خواهد بود.
مروری بر آمارهای موجود در باره ی دستمزد زنان،  گواهی است بر وجود موانع تبعیض های جنسیتی در سازمان ها و بنگاه های اقتصادی كه بازنگری اساسی و عاجلی را درباره ی وضعیت اشتغال زنان و رفع موانع بر سر راه اشتغال آنان طلب می كند.»
در دنیای جهانی شده با گسترش حضور زنان در صحنه های اقتصادی و به ویژه بخش های تصمیم گیرنده برای شرایط اقتصادی اعم از سیستم های قانونگذاری و نظارتی، زنان می توانند این گونه تبعیض ها را كمرنگ نموده و از بین ببرند.
و طلیعه این راه عدالت جویانه را می توان در دنیای پیشرفته صنعتی امروز همچون كشورهای اسكاندیناوی و به ویژه كشور فنلاند مشاهده كرد.
زنان در این گونه كشورها با تأسیسN.G.O ها به تأكید بر این ارزش ها در منطقه ی خود  كمك می كنند. در این راستا، با توجه به اهمیت جایگاه و نقشN.G.O های زنان در دنیای جهانی شده به تبیین هر چه بیشتر این مقوله می پردازیم:
N.G.Oها دارای ویژگی هایی هستند كه موجب بالندگی و تأثیرات شگرف در جهان آینده می شوند.
الف) استقلال: از آنجا كه در دنیای «جهانی شده» نقش دولت ها كم رنگ می شود، بهترین گزینه برای پر كردن این خلأN.G.O های مستقل و كارآمد می باشد.
این استقلال از ابعاد مختلف مالی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، و … قابل تصور است. و همین استقلال می تواند افكار عدالت طلبانه را در اذهان و باورهای مردم وارد نماید.
N.G.Oهای زنان نیز می توانند با همین ویژگی بهره ی شایان توجهی برای تغییر باورها نسبت به توسعه جامعه در چارچوب مسایل زنان، نصیب زنان نماید.
ب) سلول های تشكیلاتی: در دنیای جهانی شده مهمترین سلولهای تشكیلات اجتماع برای كاركرد سیستماتیك را می توانN.G.O ها در كنار نهاد خانواده دانست.
بدین معنا كهN.G.O ها مهمترین عامل طرح سؤالات، طرح داده ها، تبیین نهادها، انتقال بازخوردها و یا تعاملات بخش های مختلف جامعه با یكدیگر می باشند.
زنان در صورت درك این حقیقت و پیشتاز شدن در تشكیل این N.G.O ها می توانند این فرصت با به بهترین نهادهای توسعه زای آینده به ویژه در تسخیر موفقیت های اقتصادی تبدیل نمایند.
ج) نیروهای داوطلب: با توجه به شیوه ی تشكیلاتیN.G.O ها نیروی داوطلب در آنها نقش تعیین كننده دارند، این ویژگی از مهمترین عوامل بالندگی این نوع تشكیلات است كه زنان می توانند از این مشخصه برای تأثیر گذاری هر چه بیشتر در دنیای آینده سود ببرند.
د) خودجوشی: خودجوشیN.G.O ها نیز ویژگی دیگری برای توانمند ساختن آنها و تأثیرگذاری هر چه بیشتر آنهاست، همچنین با توجه به تجربیات اخیر زنان ایران برای راه اندازی تشكیلات خودجوش در ابعاد خیریه، رسیدگی به نیازمندان، یتیمان و دیگر اقشار مستضعف در بعد اقتصادی، در صورت آمادگی زنان برای تشكیل گسترده تر این گونه تشكیلات خودجوش، آنها می توانند سرنوشت خود را به گونه ای دلخواه به سوی توسعه مورد نظر پیش برند.
3- تقسیم كار جهانی و پدید آوردن فرصت های جدید برای زنان:
قبلاً اشاره شد كه یكی از ویژگی های جهانی شدن اقتصاد تغییر در تقسیم كار جهانی است؛ اكنون باید به این نكته بپردازیم كه این تقسیم كار جدید، تغییرات شگرفی را در وضعیت اقتصاد جهان ایجاد می نماید كه این دگرگونی ها باعث پدید آمدن فرصت های طلایی برای توسعه ی حضور و مشاركت زنان در ابعاد مختلف اقتصاد جامعه می گردد. چگونگی پدید آمدن این فرصت ها از دو زاویه قابل بررسی است:
الف) شكستن انحصارهای سنتی در بخش اقتصاد:
شالوده اقتصادهای سنتی مبتنی بر دولت های ملی و منطقه ای معمولاً بر پایه انحصارهای مربوط به هر كالا استوار است. به عبارت دیگر، در این گونه ساختارهای اقتصادی، فردی یا گروهی از افراد، انحصار، تولید، جا به جایی و یا هر گونه حركت اقتصادی مربوط به یك كالا یا مجموعه ای از كالاهای مربوط به هم را در اختیار دارند و این افراد معمولاً از ورود اشخاص جدید به مجموعه خود، جلوگیری می نمایند، در صورتی كه در این مجموعه ها برای پیشرفت كار خود، از اقدامات غیرقانونی نیز ابایی نداشته باشند، به عنوان مافیای آن كالا مشهور می شوند.
به هر حال نوع مشروع آن، كه از اقدامات غیر قانونی نیز پرهیز می نمایند، تا قبل از قرون و یا حتی دهه های اخیر به طور كامل در دست مردان قرار داشته و هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان در دست مردان است. این انحصار تاریخی باعث شده است كه حتی بسیاری از زنان از اندیشه ورود به وادی اقتصاد اجتناب نمایند. اما باید دانست كه تغییر در تقسیم كار جهانی باعث ساختار شگفتی در اقتصاد جهان شده و اولین نتیجه آن شكسته شدن این گونه انحصارهاست.
با شكسته شدن انحصارهای فوق برای مدتی، فرصت لازم برای ورود افراد جدید به وجود می آید، در صورتی كه زنان بتوانند از این موقعیت طلایی به نفع خود سود برند، می توانند یكی از ظلم های تاریخی را كه در طول سالیان متمادی بر آنها تحمیل شده است، محو نمایند.
ب) با تغییر تركیب نیروهای تولید در اثر تقسیم كار جهانی و نیز با اجرای تقسیم جدید كار جهانی، تغییر تركیب نیروهای تولید نیز پدید خواهد آمد.
این مسئله بدین معناست كه زمانی كه كشوری مجبور گردد از بسیاری از مشاغل قبلی خود دست برداشته و به كارهای جدیدی كه برای آن كشور تعریف كرده اند بپردازد، تغییرات گسترده در صحنه تولید و اقتصاد، پدید خواهد آمد. یكی از این تغییرات، دگرگونی در عوامل تولید است و پدید آمدن موفقیت تغییر در عوامل تولید به معنای ایجاد فرصت های شغلی جدید برای همگان از جمله زنان می باشد.
به تعبیر دیگر برای زنان موقعیتی پدید می آید كه با استفاده از آن می توانند حضور خود را در صحنه اقتصاد گسترش دهند.
این فرصت مهم نیز نشأت گرفته از روند جهانی شدن است. در این خصوص می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
تاكنون جهانی شدن، بیشترین تأثیر خود را در كشورهای صنعتی پیشرفته گذاشته است. در این میان زنان در كشورهای امریكا، استرالیا، اروپای شمالی، ایتالیا و اسكاندیناوی ،اكثریت اعضای فعال
اتحادیه ها را تشكیل می دهند؛ این در حالی است كه تا چندی قبل، مردان بیشترین تأثیر را در این اتحادیه ها داشتند.
همچنین حضور زنان در اتحادیه های كارگری آزاد (IGFIU) و خدمات عمومی بین المللی (PSI)، كمیته سازماندهی صنعتی (AFL-CIO) بسیار بیشتر از قبل شده و نسب زنان در رهبری اتحادیه ها به ویژه در آلمان، پرتغال، ایتالیا، هلند، فرانسه و انگلستان رو به تزاید است.
این حضور گسترده زنان توانسته است پیامدهایی همچون برخورد منصفانه با آنها در خصوص استخدام، دستمزد و رفاه هر چه بیشتر داشته باشد.
3- توسعه فناوری ارتباطات اقتصادی در راستای جهانی شدن:
یكی دیگر از نتایج جهانی شدن اقتصاد توسعه «اقتصاد الكترونیكی» و یا مبادله از طریق رایانه می باشد. این پدیده مدرن فرصت بسیار قابل توجهی را در اختیار همگان به ویژه زنان قرار داده است تا بتوانند شركت فعالی در امور اقتصادی جهان مدرن داشته باشند.
برای بررسی هر چه دقیق تر این مقوله از زوایای ذیل به آن می پردازیم:
الف) ایجاد فرصت های غیر حضوری:
از مهمترین مواردی كه باعث محدودیت زنان برای شركت در امور اقتصادی می گردد، لزوم حضور مستقیم در محیط های اقتصادی است؛ زیرا بسیاری از زنان به دلایل خانوادگی (برای رسیدگی به امور خانه و خانواده) و اخلاقی ( به دلیل رضایتمند نبودن بسیاری از محیط های اقتصادی) فرصت كافی برای حضور در محیط های اقتصادی را نمی یابند تا بتوانند با مشاركت در آن به افزودن توانایی های مالی خود بپردازند.
اما اقتصاد رایانه ای كه منتج از دنیای جهانی شده می باشد به نوعی توانسته و می تواند این گونه محدودیت ها را از بین برده و فرصت های شگفت انگیزی در اختیار تمامی مردم مخصوصاً زنان قرار دهد. به عبارت روشن تر، زنان خانه دار می توانند در خانه از فرزندان و خانواده ی خود نگهداری كنند و در عین حال به وسیله یك رایانه به خرید و فروش، مبادله و رسیدگی به امور اقتصادی خود
بپردازند. بدیهی است این فرصت تنها به زنان خانه دار محدود نمی شود، بلكه زنان كارمند و اصولاً تمامی زنان می توانند در كنار سایر اشتغالات خود به این مهم نیز بپردازند.
ب) ایجاد فرصت های شغلی جدید:
توسعه فناوری ارتباطات اقتصادی در دنیای جهانی شده موجب ایجاد فرصت های شغلی جدید در جهان می شود. و زنان می توانند با فعالیت بیشتر، میزان بشتری از این فرصت های شغلی را به خود اختصاص دهند.
4- پیدایش قدرت گسترده بورس در دنیای جهانی شده:
یكی دیگر از ویژگی های دنیا در عصر جهانی شدن، گسترش هر چه بیشتر بازارهای بورس می باشد.
در بازار بورس باید توانایی تشخیص فرصت و كسب اطلاعات هر چه افزون تر را مد نظر قرار داد. این شیوه كار اقتصادی می تواند فرصت های گرانبهایی را در اختیار زنان قرار دهد.
خوشبختانه حتی در بورس اوراق بهادار تهران، زنان با درك این موقعیت، حضور بسیار فعالی پیدا كرده و می روند تا موقعیتی بی نظیر در این چارچوب برای خود بیابند.
در انتها بار دیگر اشاره می شود كه باید به تفكیك منطقی میان جهانی شدن و جهانی سازی پرداخته و از هر طریق ممكن، جامعه زنان را برای حضور هر چه قوی تر در دنیای جهانی شده آماده ساخت تا بلكه بتوان بسیاری از حقوق از دست رفته آنان در طول قرون متمادی و سالیان دراز را به آنها بازگرداند.
به عبارت شفاف تر، همان گونه كه در این مقاله بدان پرداخته شد، جهانی شدن فرصت های طلایی را در بخش اقتصاد در اختیار زنان قرار می دهد، این فرصت ها ناشی از زلزله ی شگرفی است كه در بخش اقتصادی جهان در حال شكل گیری است. تكان های شدید نشأت گرفته از این زلزله ها می تواند فرصت هایی بی بدیل را در اختیار آنان قرار دهد.
ظهور اقتصاد الكترونیكی و رایانه ای، تغییر باورهای جهانی، تضعیف دولت ها به عنوان نگاهبان ارزش های سنتی ، تغییر تئوری های اقتصاد جهانی، تحول در تقسیم كار جهانی و جابه جایی در قدرت همگی دست به دست هم داده اند تا بستر حضور گسترده زنان را در صحنه اقتصاد مدرن جهان فراهم آورند.
زنان نیز نشان داده اند هوشیارانه به درك این موقعیت ها نائل آمده اند و هنوز امیدورانه منتظر ظهور هر چه گسترده تر نتایج این پدیده هستند تا بتوانند نقش اقتصادی و عادلانه خود را در سطح جهانی بیابند و از آنجا كه طلیعه این نقش در بسیاری از كشورها آغاز گردیده است، امیدواریم زنان ایران نیز با درك هر چه عمیق تر این موقعیت به حقوق حقه خود دست یابند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: با جهانی شدن بنگاه های اقتصادی ایران و تنیده شدن آنها در اقتصاد جهانی ، موقعیت اقتصادی کشورمان در مقابل تحریمهای اقتصادی استوارتر می شود.
محمد نهاوندیان در همایش جهانی شدن بنگاه های اقتصادی در بندر عباس گفت: با جهانی شدن بنگاه های اقتصادی ایران و تنیده شدن آنها در اقتصاد جهانی ، موقعیت اقتصادی کشورمان در مقابل تحریمهای اقتصادی استوارتر می شود به این معنا که هرچقدر درجه تنیدگی اقتصاد ایران در اقتصاد جهانی بالاتر رود امنیت اقتصادی آن با امنیت اقتصادی جهانی بیشتر گره می خورد.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران افزود: در چنین شرایطی قابلیت اینکه تصمیم گیری منطقی سیاسی حذف این اقتصاد از اقتصاد جهانی را خواستار باشد و طراحی کند، کمتر می شود.
وی تصریح کرد: اگر برای حضور در اقتصاد جهانی نگاهمان ملی و نه شخصی و بخشی باشد، بسیاری از خساراتی که در گذشته از برخی نگاه های حمایت گرایانه خود خورده ایم ، تکرار نخواهد شد.
به گفته نهاوندیان درموضوعی نظیر وضع تعرفه بالا برای حمایت از تولید داخلی باید محاسبه کرد که وضع چنین تعرفه ای چه پیامدهایی را در سایر بخشهای اقتصادی به دنبال دارد چرا که در مواردی نرخ موثر نیز در مجموع منفی می شود و در حقیقت هیچ حمایتی از تولید کننده کالای مذکور در داخل صورت نگرفته است.
وی اظهار داشت: در فضای جهانی شدن تاکید اصلی برنگاه فرابخشی در بحث سیاستهای حمایتی واقتصادی است به این معنا که نگاه “حمایتی از کار اقتصادی ” مشروط به توجیه اقتصادی دنبال شود که در چنین شرایطی سئوال برنامه دیدنی استراتژیک مطرح می شود.
رئیس مرکز مطالعات جهانی شدن تصریح کرد: درنگاه برنامه ریزی استراتژیک اولین ملاحظه این است که باید بنیه خود و دید اقتصادی را سنجید چرا که با کنترل محیط کار اقتصادی نمی توان به بنگاه ملی خدمت کرد. یعنی تعرفه بالا، واردات ممنوع و سیاست جایگزینی واردات در برخی کالا و نظایر آن دردی از بنگاه دوا نمی کند.
وی گفت: تاکید اصلی باید بر روی افزایش بهره وری و مزیت رقابتی باشد. در چنین شرایطی تهدیدها و فرصتهای محیط را مغروض گرفته و توانایی های بنگاه را مورد مطالعه کامل قرار می دهیم و به این ترتیب می توان برنامه ریزی استراتژیک به معنای توسعه درون زا و برون گرا را برای بنگاه تدوین عملیات کرد.
رئیس اتاق  بازرگانی و صنایع و معادن ایران با اشاره به خطاهایی که در این رابطه رخ می دهد، خاطرنشان کرد: خطای مذکور ممکن است این باشد که گمان کنیم به جای تاکید بر تقویت بنیه

فایل : 24 صفحه

فرمت : Word