مقاله کامل مفهوم پرستاری مبتنی بر شواهد و آموزش پرستاری

مفهوم پرستاری مبتنیبر شواهد و آموزش پرستاری
چكيده
مقدمه: پيشرفت‌های مداوم علمی همراه با وضعيت متغير مددجويان مستلزم آن است كه پرستاران بتوانند با تلفيق مهارت‌های فنی و دانشحرفه‌ای خود براساس شواهد علمي، مشكلات مددجويان را تشخيص داده و به طراحي، اجرا و ارزشيابی برنامهی مراقبتی برای حل اين مشكلات بپردازند. پرستاران بايد توانايی تصميم گيری مستقل بالينی را داشته باشند و تحقق اين اهداف به واسطه استفاده از شواهد تحقيقاتی در مراقبت‌های بالينی تسهيل می‌گردد. هدف اين مقاله مروری بررسی مفهوم پرستاری مبتنی بر شواهد، موانع موجود در آموزش آن وارائه راه كارهايی جهت تسهيل اجرای آن می‌باشد.
روش: مطالعه مروری حاضر از نوع يكپارچهمي‌باشد. انواع مقالات براساسكليدواژه‌های آموزش پرستاری مبتنی بر شواهد، پرستاری مبتنی بر شواهد و آموزش، از پايگاهداده‌های مختلف داخلی و خارجی اعم از ProQuest, Ovid, PubMed, ScienceDirect, Google Scholare و magiranجمع آوری گرديد. از مجموع مطالعات به دست آمده، در كل 24 مقاله در اين مطالعه استفاده گرديد.
نتايج: مطالعات نشان می‌دهند كه موانع زيادی برسر راه مراقبت مبتنی بر شواهد و آموزش آن به دانشجويان وجود دارد. از جمله اين كه اساتيد وقت كافی برای آموزش مبتنی بر شواهد نداشته يا با نحوه آموزش آن آشنايی ندارند. همچنين پرستاران در بالين با تعداد زياد بيماران، كمبود وقت و اطلاعات مواجه بوده و در مراقبت براساس شواهد دچار مشكل می‌باشند.
نتيجه گيري: به نظر م يرسد كه با سياس تگذاری در سطح كشور و اجباری نمودن مراقبت براساس شواهد، می‌توان دانشگاه‌ها و اساتيد را ملزم به آموزش فرآيند مراقبت مبتنی بر شواهد به دانشجويان پرستاری و علوم پزشكی نمود.
واژه‌های كليدي: آموزش، پرستاری مبتنی بر شواهد، آموزش مبتنی بر شواهد، پرستار
مقدمه
با توجه به اهميت مراقبت مبتنی بر شواهد (Evidence based practice) در پرستاری امروزه آموزش مبتنی بر شواهد (Evidence based teaching) با هدف استفاده جدي، صريح و عقلانی از بهترين شواهد تحقيقاتی جهت تصمی مگيری درباره آموزش رشته پرستاری مورد توجه قرار گرفته است (1). دانشجويان پرستاری بايد توانايی تصمی مگيری مستقل بالينی را داشته باشند و تحقق اين اهداف بواسطه استفاده از شواهد تحقيقاتی در مراقبت‌های بالينی تسهيل می‌گردد(2 و 3).آموزش‌های بالينی مبتنی بر شواهد گامی بسيار مهم در ارتقای مهارت‌های بالينی است، همچنين كاربرد اين اصول در پرورش تفكر انتقادی دانشجويان مؤثر است (4 و 5).
از لحاظ تاريخچه Pierre Luis پزشك فرانسوی (1872 -1787) كه از او به عنوانابداعكننده روش عددی و روش مشاهده ای ياد می‌شود مطالعاتی را در اين زمينه انجام داد و از طريق مشاهدات مبتنی بر محاسبات خود نشان داد، اين اعتقاد كه خونگيری از بيماران مبتلا به وبا كه پزشكان برای درمان بيماری مفيد دانسته و تجويز می‌كردند، نادرست است. لازم به ذكر است كه براساس برخی مدارك موجود، سابقه پزشكی مبتنی بر شواهد احتمالا مربوط به دوران امپراتور Qianlong در چين باستان است(6).
با اين وجود اولين جرقه‌های پزشكی مبتنی بر شواهد (Evidence based medicine) در دهه 1980 در دانشكده پزشكی مكمستر برای بهبود و ارتقای تصميمات روزانه پزشكی پديدار شده و به آموزش پزشكی راه يافت. در اوايل ظهور EBM، چالش‌ها بر محور اعتماد به ذات عمل پزشكی مبتنی بر شواهد بود. از دهه 1990EBM با توجه به فعاليت‌های دكتر ديويد ساكت كه از او به عنوان پدر پزشكی مبتنی بر شواهد ياد می‌شود به عنوان رويكرد نوين و قابل اتكا پذيرفته
شده و بحث‌های جديد بر محور دستيابی و قضاوت بهترين شواهد يا شواهد كيفی جريان دارد (7). در اولين سمپوزيوم دانشجويی EBM ايران در سال 1386 در مقاله ای كه تحت عنوان تاريخچه پزشكی مبتنی بر شواهد ارائه گرديد، به اين نكته اشاره شد كه در مكتوبات زكريای رازی نيز به استفاده از شواهد در امر طبابت تأكيد شده است. اگرچهEBP از پزشكی شروع شد، اما اكنون به همه عرصه‌های سلامت نفوذ كرده است و حرفه پرستاری نيز در حال تغيير به سوی عملكرد مستند است.
به طوری كه كاربرد شواهد از اواخر دهه 90 در مراقبت از بيماران، مورد تأكيد قرار گرفته و در سال‌های اخير در پرستاری مورد توجه قرار گرفته است (8).
از نظر تاريخچه پرستاری مبتنی بر شواهد، فلورانسنايتينگل را می‌توان جزء اولين پيشگامان اين عرصه دانست؛ وی وضعيت بهداشت عمومی را در جامعه مورد بررسی قرار داده و شكاف‌های موجود را پيدا می‌كرد و سپس ميزان مرگ و مير و بيماری را جمع آوری نموده و پيامدهای بيماران را مورد بررسی قرار می‌داد. در واقع همان مراحل عملكرد مبتنی بر شواهد را اجرا می‌نمود و می‌توان ادعا كرد در زمينه EBN اولين جرقه‌های عملكرد مبتنی بر شواهد را می‌توان در كار وی يافت (9).
امروزه آموزش مبتنی بر شواهد نيز با هدف استفاده جدي، صريح و عقلانی از بهترين شواهد جهت تصميم گيری درباره آموزش رشته پرستاری مورد توجه قرار گرفته است. همچنين به گنجاندنبرنامه‌های آموزشی مبتنی بر شواهد در امر آموزش تأكيد می‌شود اما متأسفانه برخی مواقع به يك مسؤوليت حرفه ای تبديل شده و منظور صرف يادگيری است و در محيط بالين اثری از به كارگيری اندوخته‌ها مشاهده نمی شود. لذا در اين مقاله سعی گرديده است تا به مفهوم
پرستاری مبتنی بر شواهد، موانع موجود در آموزش مبتنی بر شواهد و كاربرد آن در بالين پرداخته شده و راه كارهای جهت تسهيل اجرای آن پيشنهاد گردد.
روش
مطالعه مروری حاضر از نوع يكپارچهمي‌باشد. در اين مطالعه برای دست يابی به منابع، از پايگاه داده‌های مختلف داخلی و خارجی شامل ProQuest, Ovid PubMed, ScienceDirect, Google Scholare و magiran, sid استفاده گرديد. همچنين در اين زمينه از يك پايان نامه و يك كتاب غير الكترونيكی نيز استفاده گرديد. كليد واژه‌های مورد استفاده شامل آموزش، پرستاری مبتنی بر شواهد، آموزش مبتنی بر شواهد و پرستاری بود. برای جستجو در كليهپايگاهها از كليد واژه‌های انگليسی استفاده گرديد. معيار انتخاب مطالعات و مقالات، وجود كليدواژه‌ها در عنوان و چكيده مقالات بود. كليه مقالات مرتبط، به زبان انگليسی و فارسی وارد مطالعه گرديد. در مجموع 2785 مقاله استخراج شد كه پس از بررسی تعداد 24 مقاله برای بررسی و آناليز انتخاب گرديد و در نهايت همه قسمت‌های مقالات انتخاب شده جهت استخراج مفاهيم مطالعه گرديد.
نتايج
نتايج اين پژوهش در ابتدا منجر به روشن سازی مفهوم پرستاری مبتنی بر شواهد، آموزش مبتنی بر شواهد و گام‌های آن گرديد. سپس براساس آناليز مطالعات مختلف، چالش‌های اساسی آموزش مبتنی بر شواهد مشخص گرديد. در نهايت راه كارهايی جهت تسهيل EBT براساس مطالعات ارائه شد.
مفهوم پرستاری مبتنی بر شواهد (EBN)ضرورت استفاده از شواهد علمی در پرستاری روز به روز محرز می‌شود و گسترش اين امر اصطلاحات مورد استفاده برای آن را نيز متحول می‌نمايد. چنانكه عمل مبتنی بر شواهد از پزشكی مبتنی بر
شواهد استخراج گرديده و بنا به ضرورت مفهوم ديگری بنام EBN در رشته پرستاری مطرح می‌گردد (10).
EBN فرآيندی است كه در طی آن پرستار می‌تواند با استفاده از نتايج تحقيقات موجود، مهارت بالينی خود و عملكرد بيمار تصميمات بالينی مناسب را اتخاذ نمايد.
تحقيقات پرستاری در اين زمينه از دهه 1980 ميلادی با تأكيد بر آموزش بالينی آغاز شده است. در واقع می‌توان گفت كه EBN فرآيند تشخيص سيستميك، ارزشيابی موشكافانه و دقيق و متعاقب آن اشاعه ی استفاده از يافته‌های تحقيق برای تأثيرگذاری بر فعاليت‌های بالينی است و تداوم آن به وسيله تغيير در استانداردهای مراقبتی شكل می‌گيرد و در نهايت باعث ايجاد تأثيرات مثبت در مداخلات بالينی می‌شود (2).
هدف از اجرای پرستاری مبتنی بر شواهد آماده سازيپرستاران با داده‌های مبتنی بر شواهد، حل مسائل بالينی در محيط باليني، دستيابی به برتری مراقبت در ارائه مراقبت‌های پرستاري، معرفی نوآوری و خلاقيت، يكسان كردنمراقبت‌های پرستاري، كمك به تصميم گيری مؤثر و كار آمد، استفاده از شواهد در اجرای مقررات پرستاري، حل مسائل مرتبط با قوانين و مقررات، دستيابی به برتری در مقررات و معرفی مقررات نوآور و خلاق است.
آموزشمبتنی بر شواهد (Evidence Based Teaching) را به صورت تلفيق دانشحرفهای با بهترين شواهد تجربی در تصميم گيری درباره نحوه ارائه آموزش تعريف كرده اند. به عبارتی EBT به اين معنا است كه برنامه ريزي، روش و نيز عمليات آموزشی بر مبنای شواهد معتبر و نيز تلفيق آن با تجارب مدرسان انجام شود (11).
Emerson وEBT،Recordsدر پرستاری را اعتبارسازي، ايجاد، كاربرد و تداوم روش‌هایی ميدانند كه پرستاران ماهر و متفكری را تربيت نموده كه در محيط مراقبت سلامتی جهان فعاليتمينمايند (11).
مفهوم EBT در پرستاري، آموزش مبتنی بر شواهد را به صورت كاربرد هوشمندانه بهترين شواهد، برای تصميم‌گيری درباره نوع تجربه آموزشی قابل دسترسی برای دانشجويان تعريف نموده است و تأكيد می‌كند كه اين تصميمگيری در آموزش پرستاري، دربردارنده توجه به محتوای آموزش، ساختار و شرايط آموزشي، تاريخچه آموزش پرستاري، آثارروشهای خاص آموزشي، فرايند آموزش، ويژگي‌های دانشجويان، شرايط محيط يادگيری و نيز برنامه درسی است (12).
اجزای پرستاری مبتنی بر شواهدعمل مبتنی بر شواهد در طی ساليان متمادی از نظرمحبوبيت و كاربرد در حال رشد و پيشرفت بوده است وبرای به كارگيری آن در آموزش مبتنی بر شواهد (EBT) جنبه‌های زيادی بايد به طور شفاف در نظر گرفته شوند. از جمله اين كه آيا فرآيند EBT متفاوت از EBN است؟چه تفاوت‌هایی در اجزاء آنها وجود دارد؟ (11)، كه در اين قسمت از مقاله سعی خواهد گرديد تا به اجزای آنها و تفاوت‌های موجود اشاره گردد.
EBN به كارگيری بهترين شواهد پژوهشی همراه با تخصص ومهارتهای بالينی با در نظر گرفتن نيازها و وضعيت بيمار است. با اين توصيف در پرستاری مبتنی بر شواهد چهار جزء در تصميم گيری دخيل هستند: شواهد پژوهشي، ارزش‌های بيمار، مهارت‌های بالينی و در دسترس بودن منابع.
اغلب منابع برای EBN مراحل زير را بيان داشته اند:
طرح سؤال بالينی
جستجوی منابع برای يافتن مطالب مربوط جهت پاسخبه سؤال
ارزيابی نقادانه شواهد
به كارگيری شواهد جهت بيماران
ارزيابی عملكرد خود (4)
ازجمله مدل‌هایی كه جهت اجرای EBN در بالين استفاده گرديده، مدل آسكمی (ASKME) است كه شامل مراحل زير است (13):
/
گام اول: نوشتن وضعيت مورد سؤال به صورت يكجمله سؤالی
گام دوم: مشخص كردن و باز يافت در دسترس ترين و رايج ترين شواهد مربوط به پاسخ سؤال (جستجوی منابع)
گام سوم: تفكر نقادانه و انتخاب مداخله مناسب
گام چهارم: اجرای مداخله و ‌اندازه‌گیری پيامدها
گام پنجم: ارزيابی تغييرات ايجاد شده همچنين Cannon و Boswell در كتاب خود تحت عنوان “Evidence Based Teaching in Nursing” آموزش مبتنی بر شواهد (EBT)را يك سيستم كلی و پويا عنوان كرده اند كه اصول آموزشی معتبر شده توسط شواهد را استفاده می‌نمايد تا سطح جديدی از دانش را برای فراگيران در محيط‌های گوناگون حمايت كرده، حفظ نموده و ارتقای دهد؛ وگامهای زير را برای آن مطرحنمودهاند (11) :
گام اول: مواجهه با سؤال
گام دوم: مروری بر متون
گام سوم: شناسايی استراتژي‌های آموزشی
گام چهارم: ايجاد تغييرات آموزشی
گام پنجم: ارزيابی تغييرات اعمال شده
براساس مقايسه ای كه Cannon و Boswell در مورد مراحل EBP و EBT انجام داده اند به نظرميرسد تفاوت اندكی در مراحل كلی آنها وجود داشته باشد (جدول 1) كه در ادامه بحث گرديده است (11).
گام اول: نوشتن وضعيت مورد سؤال به صورت يكجمله سؤالی
اين گام با مشاهده پرستار از يك عملكرد و سؤالی كه در ذهن او ايجادميشود و تلاشی كه برای حل آن مشكل می‌كند و يا هنگام يادگيری شواهد جديدی كه بايد در عملكرد پرستاری مورد استفاده قرار گيرد آغاز می‌گردد. پرستارانميگويند كه در طی يك روز چندين بار با شرايطی روبروشدهاند كه در اغلب موارد با سؤال كردن از همكاران تلاش كردهاند اطلاعاتی را به دست آورند.
سؤالات معمول جواب معمول
“چطور انجام دهم؟” “ ما معمولا……………”
پرستاران بايد ياد بگيرند كه اينگونه بپرسند: “چرا ما بايدبه اين روش آن را انجام دهيم؟” “چطور می‌توانيم آن را بهتر انجام دهيم؟” با فكركرن بيش تر سؤال پيچيده تر می‌شود و پرستار فرايند EBN را آغاز می‌كند. يك سؤال خوب طراحی شده منتج به تحقيق بيش تر برای شواهد می‌گردد و در نتيجه پيامد مبتنی بر شواهد بهتری را فراهم می‌سازد. يك سؤال بايد شامل اجزايی باشد كه به طور اختصار PICOT گفته می‌شود.
P: Population جمعيت
I: Intervention مداخله
C: Comparison تعيين استاندارد كه معياری برای ارزيابی و مقايسه است.
O: Outcomeپيامد
T: Time زمان
در گام اول EBT با كمی تفاوت، سؤال براساس PSCOT شكل می‌گيرد كه به قرار زير است:
P: Population جمعيت (دانشجويان)
S: Strategy استراتژي‌های آموزشی
C: Comparison استاندارد ارزيابی
O: Outcome پيامد
T: Time زمان
گام دوم: مشخص كردن و باز يافت در دسترس ترين و رايج ترين شواهد مربوط به پاسخ سؤال
در اين مرحله پرستار بايد مهارت زيادی در بررسی متون و پيدا كردن مقالات داشته باشد. اين مهارت‌ها شامل: مهارت در نوشتن و خواندن اطلاعات نقادانه نظير هدايت تحقيق و ارزيابی متون، مهارت‌های پايه كار با كامپيوتر برای تحقيقات پرستاری و پزشكی است كه بايد به عنوان بخشی از آموزش پرستاری ياد گرفته شود. مطالعات جديد استفاده از كتابداران و جلب همكاری آنان را در اين رابطه بسيار ارزشمند توصيف كرده اند. جهت تغيير در عملكرد پرستاري، جستجوی مراقبت‌های مشابه در ساير بيمارستان‌ها از طريق گفتگو با همكاران و مرورسياست‌ها و خط مشي‌های مرتبط با پروسيجرهای پرستاری يا كتابچه‌های آموزشی نيز مفيد است.
گام دوم در EBT نيز شامل مروری بر متون است كه براساس سؤال مطرح شده در گام اول و براساس كليد واژه‌هایی كه از سؤال به دست می‌آيد، صورت می‌گيرد. سؤال خوب و واضح معمولاً جستجوی منابع را تسهيل می‌نمايد. اما بايد توجه نمود كه از بين مقالات موجود بايد مقالات و داده‌هایی را انتخاب

فایل : 20 صفحه

فرمت : Word