مقاله کامل بررسی پیشایندهای موثر بر سایبرلوفینگ

بررسی پیشایندهای موثر بر سایبرلوفینگ
علی رزمی، آرین قلی پور، علی پیران نژاد
چکیده
سایبر لوفینگ اپیدمی نسبتا جدیدی در سازمانها و اثر جانبی فناوری های جدید است؛ این پدیده، با کاهش بهره وری کارکنان، هزینه های سازمانی را افزایش می دهد. محققان سازمانی علاقه مندند تا با یافتن پیشایندهای سایبر لوفینگ آن را کاهش دهند. هدف از این پژوهش نیز بررسی پیشایندهای مؤثر بر سایبرلوفینگ است. نگرش های شغلی، حمایت مدیریت برای استفاده از اینترنت، سایبرلوفینگ ادراک شده از همکاران، طفره روی غیراینترنتی، و خودکارآمدی اینترنتی به عنوان پیشایندها بررسی شد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- همبستگی انجام شده که از نظر هدف کاربردی و از نظر قلمرو موضوعی در حیطه رفتار سازمانی و منابع انسانی قرار می گیرد. جامعه پژوهش کارکنان یک شرکت پتروشیمی است که ۲۹۶ نفر از کارکنان شرکت نمونه آماری را تشکیل داده اند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه و برای تحلیل داده ها نیز از رگرسیون گام به گام استفاده شده است. نتایج تحلیل رگرسیون در مدل نهایی نشان می دهد که متغیرهای طفره روی غیر اینترنتی 𝑃<0∙00 . 𝛽=0/371، خودکارامدی اینترنتی 𝑃<0∙00 . 𝛽=0/296، نگرش مثبت به سایبرلوفینگ 𝑃<0∙00 . 𝛽=0/172 ، و سایبرلوفینگ ادراک شده از همکاران 𝑃<0∙00 . 𝛽=0/133 پیش بینی کننده های معناداری برای سایبرلوفینگ اند. این مطلب موید آن است که مشارکت کننده هایی که درگیر رفتارهای سایبرلوفینگ خودکارآمدی اینترنتی و طفره روی غیر اینترنتی بسیار زیادی دارند و همچنین نگرش مثبت به سایبرلوفینگ داشته و سایبرلوفینگ را به منزله هنجار عمومی سازمانی پذیرفته اند.
پیش بینی کننده های معناداری برای سایبر لوفینگ اند. این مطلب مؤید آن است که مشارکت کننده هایی که درگیر رفتارهای سایبر لوفینگ خودکارآمدی اینترنتی و طفردروی غیراینترنتی بسیار زیادی دارند و همچنین نگرش مثبت به سایبرلوفینگ داشته و سایبرولوفینگ را به منزله هنجار عمومی سازمانی پذیرفته اند.
کلیدواژگان: اینترنت، اینترنت غیرکاری، پیشایندها، سایبرلوفینگ، نگرش.
مقدمة
در طی چند سال گذشته، اینترنت به ابزاری رایج و عادی در محل کار تبدیل شده است. سازمان ها، با فعالیت بخش های مختلف، خیلی سریع، فرصت ها و پتانسیل های ارائه شده به وسیله اینترنت را کسب کرده و از آنها برای رسیدن به اهدافشان به خوبی استفاده کرده اند (2014 Machado et al,).بر اساس اعلام مرکز آمار جهانی اینترنت(IWS)، تقریبا نیمی از مردم دنیا کاربر اینترنت اند و رشد استفاده از اینترنت در بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۶ نزدیک به هزار درصد (۹۱/۸/۳)بوده است. نکته جالب تر اینجاست که کشور ایران از۲۵۰.۰۰۰کاربردر سال ۲۰۰۰ به۵۶.۷۰۰.۰۰۰
نفر در آخر ژوئن سال ۲۰۱۶ رسیده است؛ این مطلب نشانمی دهد که5/68 درصد از جمعیت ایران کاربران اینترنتی اند 2016 IWS,)
اینترنت در کنار مزایایی که ایجاد کرده و ابزار تجاری کارآمدی است، بزرگ ترین ابزار خوش گذرانی و تفریحی دنیا را نیز در دسترس کارکنان قرار داده است(2012ZoghbiMarriague-de-LiariaL,). در سال های اخیر بود استفاده از منابع اینترنتی توتل کارتان توجه محققان سازمانی را به خود جلب کرده است (2012 Lim and Chen,)فعالیت های سایبر لوفینگ کارکنان باعث نگرانی بسیاری از سازمان
ها شده است(Zoghbi-Manrique, de-Lara,2012). دسترسی به اینترنت در بین کارکنان به امری رایج و متداول تبدیل شده است و کارکنان به اینترنت به منزله یک وسیله تفریحی و سرگرم کننده نگاه می کنند و به اهدافغیر مرتبط کاری در حین کار می پردازند (2008 Blanchard and Henle,).
بیان مسئله اگرچه اینترنت سهم بسزایی در کارایی کارکنان دارد، با اجازه دادن به کارکنان، برای دسترسی سریع به اطلاعات در موضوعات مختلف و تسهیل ارتباطات در سراسر دنیا نگرانی هایی برای کارفرمایان ایجاد کرده است (2014 Machado et al,). مطالعه ای بر روی ۱۰۰۰ نفر از کارکنان آمریکایی، که اساس کارشان بر استفاده از رایانه بود، نشان داد که ۸۰درصد کارکنان درگیر استفاده شخصی از رایانه شان هستند(Garrett and Daniziger, 2008) همچنین، نتایج مطالعه او گرین و پیرسون نشان می دهد که ۶۰ الی ۸۰درصد زمانی که افراد در محیط کاری از اینترنت استفاده می کنند مربوط به کارشان نیست(Ugrim and Pearson, 2013)،سایر لوفینگ همچنان رو به افزایش است و این امر باعث جلب نظرکارفرمایان شده است (.Blanchari and Hunll,2008).سوء استفاده از اینترنت در محل کار به مشکلی فراگیر برای کارفرمایان تبدیل شده است. هنگامی که کارکنان با فعالیت هایی مانند بازی های آنلاین، خريد آنلاين، مدیریت سرمایه گذاری های شخصی، چت کردن، تماشای رسانه ها، و سرزدن به سایت های پورنو گرافی از اینترنت سوء استفاده می کنند، آنها وقت کاری شان را به هدر می دهند و باعث کاهش پهنای باند اینترنتی سازمان می شوند (2008Ugrin, et al, ). تخمین زده می شود تقريبا ۴۰ درصد استفاده از اینترنت برای اهداف تفریحی است (334 :2010DeCenzo and Robbins, ). واضح است که این پدیده می تواند مشکلی برای سازمان ها باشد؛ چون
باعث از بین رفتن بهره وری می شود و همچنین می تواند منابع سازمانی را هدر دهد (Whitty and Carr, 2006)
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مترادف سایر لوفینگ در ادبیات سازمانی کم نیست؛ سایبر اسلکینگ، استفاده شخصی از اینترنت، سوء استفاده از اینترنت، و PWU (استفاده شخصی از شبکه) از این جمله اند.
تعاریف سایبرلوفینگ در سازمان ها
لیم سایبر لوفینگ را استفاده کارکنان از اینترنت سازمان برای اهداف شخصی در بین ساعات کاری تعریف می کند (2002 Lim,)؛ این کار رفتار کاری ضد بهره ور و انحرافی در محیط کار در نظر گرفته می شود (2012 Lim and Cheen, )لیم سایبر لوفینگ را سوء استفاده از اینترنت می داند: هر عمل ارادی که کارکنان سازمان با هدف استفاده از امکانات اینترنتیمحیط کار در بین ساعات کار اداری برای جست و جو در وب سایت های غیر مرتبط با شغل مربوطه و برای چک کردن ایمیل های شخصی انجام می دهند (2002 Lim,).بلانچارد و هنل سایبر لوفینگ را استفاده شخصی از ایمیل و اینترنت در حین کار می دانند(Blanchard and Henle,2008) و آن را به دو نوع خفیف و شدید تقسیم می کنند
سایبر لوفینگ خفیف: شامل ارسال و دریافت ایمیل های شخصی در سر کار و همچنینپرسه زنی در سایت های خبری وب سایت های مالی و خریدهای آنلاین می شود.
سایر لوفینگ شدید: شامل مشاهده سایت های پورنو گرافیک، حفظ وب سایت شخصی، و تعامل با دیگران به صورت آنلاین در چت روم ها، وبلاگ ها، و تبلیغات شخصی و دانلود مسعود غیر قانونیو تخیلی است (2008Blanchard, and Henle).
بوک و هو درباره استفاده از اینترنت در طی کار برای اهداف شخصی بحث کرده اند؛این امر اصطلاح کار رایانه ای غیر مرتبط با کار (NWRC) نامیده می شود. کار رایانه ای
غیر مرتبط با کار عبارتی کلی است و شامل جانک کامپیوتینگ و سایبر لوفینگ است. جانک کامپیوتینگ عبارت است از: استفاده کارکنان از سیستم اطلاعاتی سازمان برای اهداف شخصی که به طور مستقیم مرتبط با اهداف سازمانی نیست.» و سایبر لوفینگ عبارت است از: «استفاده آگاهانه غیر کاری کارکنان از ایمیل و اینترنت شرکت برای اهداف غیر کاری در حین کار.» (2009 Bock and Ho,) ویتی و کار (۲۰۰۶) سایبر اسلکینگ را استفاده بیش از حد از اینترنت در محل کار برای اهدافی غیر از کار تعریفمی کنند(Whitty and Carr, 2006).ویتاک و همکارانش (۲۰۱۱) سایبر اسلینگ را استفاده شخصی از فناوری اینترنت و موبایل در بین ساعات کاری برای اهداف شخصی تعریف کرده و آن را معادل سایبر لوفینگ، کار رایانه ای غیر مرتبط کاری، استفاده شخصی در کار، سوءاستفاده اینترنتی پرسه زنی تفریحی اینترنتی در محل کار و جانک کامپیوتینگ دانسته اند(Vitak et al, 2011).علاوه بر سایبرلوفینگ، سایر تعاریف مشابه نیز مؤید استفاده از اینترنت برای اهداف خصوصی است: سایبر اسلکینگ و استفاده شخصی از شبکه (PWU) هر سه بر اینموارد تأکید دارند:
الف) استفاده آزادانه از اینترنت؛ ب) استفاده برای اهداف خصوصی؛ ج) انجام دادناین گونه فعالیت ها در حین کار (2011Doorn,)
پیشایندهای سایبر لوفینگ
قانون اثر در سازمان ها از طریق تابع اقتضایی قابلیت کاربرد دارد. اگر تعامل شخص محیط به صورت تابع اقتضایی𝐴→𝐵→𝐶رنظر گرفته شود، روابط بین این سه عنصر در تابع به صورت اگر – پس است. اگر محرک پیشین وجود داشته باشد، احتمالا به رفتار منجر خواهد شد. اگر رفتار
بروز کند، پیامدی خواهد داشت. طبق قانون آر، اگر پیامد مطلوب رفتار کننده باشد، رفتار تقویت و تکرار خواهد شد.
/
نمودار 1: تابع ABC (قلی پور، 1390: 343)
محرک های پیشین (پیشایندها) وقایعی هستند که قبل از رفتار اتفاق می افتند و کارکنان را آگاه می کنند که انجام دادن رفتارهای مطلوب یا انجام ندادن رفتارهای نامطلوب پیامدهای خاصی در پی خواهد داشت. باید در نظر داشت که محرک های پیشین (پیشایندها) علت رفتار نیستند. با اینکه پیامدها، به لحاظ زمانی، بعد از رفتار رخ می دهند، طبق اثر ثرندایک رفتار را تحت تأثیر قرار می دهند. به طور کلی، پیامدهای خوشایند و مطلوب موجب افزایش تکرار رفتار و پیامدهای ناخوشایند و آزار دهنده موجب کاهش تكرار رفتار می شود ماهیت محرک های پیشین (پیشایندها) در این تابع برخلاف محرک (S) در مدل S-R راهنمای رفتار است به علت رفتار. در مدل S-R وقتی سوزنی وارد پوست شخصی می شود
ماهیت محرک های پیشین (پیشایندها) در این تابع برخلاف محرک (S) در مدل S-R راهنمای رفتار است به علت رفتار. در مدل S-R وقتی سوزنی وارد پوست شخصی می شود فورا دست خود را بر خلاف جهت حرکت سوزن می کشد. درد ناشی از سوزن علت رفتار است. در مدل ABC چراغ زرد راهنمایی برای کم کردن سرعت و توقف است به علت توقف. چراغ ترافیک رفتار راننده ها را هدایت و احتمالا کنترل می کند. محرک پیشین به خاطر پیامدهای ملازم به رفتارهای معینی منجر می شود. رانندگان می دانند که در صورت عدم توقف احتمال جریمه شدن وجود دارد؛ به سبب این پیامد، با تبدیل چراغ سبز به زرد سرعت را کم و توقف می کنند (قلی پور، ۱۳۹۰: ۳۴۳-۳۴۴). با
توجه به اینکه سایبر لوفینگ می تواند عواقب منفی برای سازمان در پی داشته باشد، برای سازمان درک چراییدرگیر شدن کارکنان به سایبر لوفینگ در محیط کار مهم است. با شناسایی عواملی که در این رفتار مشارکت دارند، سازمان می تواند به طور مؤثرتری استفاده کارکنان از اینترنت سازمان را مدیریت کند (2011Liberman et al, )
چارچوب مفهومی پژوهش
چارچوب نظری یک الگوی مفهومی مبتنی بر روابط تئوریک میان شماری از عوامل است که در مورد مسائل مورد پژوهش با اهمیت تشخیص داده شده اند. این چارچوب نظری با بررسی سوابق پژوهشی در قلمرو مسئله به گونه ای منطقی جریان پیدا می کند. چارچوب مفهومی پژوهش با استفاده از ادبیات و تحقیقات پیشین و همچنین مشورت و نظرسنجی از متخصصان و خبرگان مدیریت منابع انسانی و رفتار سازمانی به منظور بررسی انتخاب پیشایندهای مؤثر بر سایبر لوفینگ مورد پذیرش و بررسی قرار گرفت. در نمودار ۲ مدل مفهومی تحقیق ارائه شده است. همان طور که در مدل مفهومی دیده می شود، این تحقیق دارای هفت متغیر است: عجین شدن شغلی؛ عجین شدن درونی؛ حمایت مدیریت برای استفاده از اینترنت؛ سایپرلوفینگ ادراک شده از همکاران، طفره روی غیراینترنتی؛ خودکارآمدی اینترنتی؛ و نگرش مطلوب به سایر لوفینگ. با استفاده از این متغیرها می توان هفت فرضیه در رابطه با آنها را آزمود. این فرضیات عبارت اند از:
بین خودکارآمدی اینترنتی و سایبر لوفینگ رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
بین عجین شدن با شغل و سایبر لوفینگ رابطه منفی و معناداری وجود دارد
بین عجین شدن درونی و سایبر لوفینگ رابطه منفی و معناداری وجود دارد.
بین سایر لوفینگ ادراک شده از همکاران و سایبر لوفینگ رابطه مثبت و معناداریوجود دارد.
بین حمایت مدیریت برای استفاده از اینترنت و سایبر لوفینگ رابطه مثبت ومعناداری وجود دارد
بين طفره روی غیر اینترنتی و سایبر لوفینگ رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
بین نگرش مطلوب به سایبر لوفینگ و سایبر لوفینگ رابطه مثبت و معناداری وجوددارد.
/
نمودار 2- پیشایند های موثر بر سایبرلولینگ
روش شناسی پژوهش نمونه و روش پژوهش حاضر به روش توصیفی- همبستگی اجرا شده است و، از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر قلمرو موضوعی در حیطه رفتار سازمانی و منابع انسانی است. جامعه آماری این پژوهش آن بخش از کارکنان شرکت پتروشیمی است که به اینترنت دسترسی دارند و در زمان اجرای پژوهش ۸۰۰ نفر برآورد شدند. بر اساس فرمول نمونه گیری کو کران، نمونه آماری پژوهش تقریبا برابر با ۲۶۰ نفر از کارکنان محاسبه شد که برای احتیاط بیشتر ۲۹۶ پرسش نامه جمع آوری و تحلیل شد افراد مشارکت کننده با روش های نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب
شدند.07/0از کارکنان کمتر از ۲۵ سال، تقریبا ۱۶ درصد از آنها بین ۲۶ تا ۳۳ سال، تقریبا ۲۵ درصد از آنها بین ۳۴ تا ۴۱ سال، تقریبا ۳۹ درصد از آنها بین ۴۲ تا ۴۹ سال، و ۱۷ درصد نیز بالای ۴۹ سال سن دارند.
سنجه ها
متغیر وابسته
برای سنجش سایبر لوفینگ از سنجه ۲۲ گویهای ارائه شده توسط بلانچارد و هنل (۲۰۰۸) استفاده شده و به صورت لیکرت درجه ای در دامنه ای از «تقریبا هرگز» تا «تقریبا همیشه» نمره گذاری شده است. (نمونه گویه: ایمیل های غیر مرتبط کاری را چک می کنم (2008 Blanchard and Henle,)ضریب آلفای کرونباخ مقیاس سایبر لوفینگ 909/0 بدست آمد.
متغیرهای مستقل
عجین شدن شغلی: توسط سنجه گویهای لو دهال و کجنر (۱۹۶۵) سنجیده و به صورت ليكرت هدرجه ای در دامنه ای از کاملا موافق» تا «کاملا مخالف» نمره گذاری شده است نمونه گویه: من با شغلم زندگی می کنم) (Lodahl and Kejner,1965)ضریب آلفای کرونباخ مقياس عجین شدن شغلی
74/0به دست آمد.
عجین شدن درونی: این مقیاس را جرج (۱۹۹۲) طراحی کرده و شامل سه سؤال است و بهصورت لیکرت درجه ای در دامنه ای از «کاملا موافق» تا «کاملا مخالف» نمره گذاری شده است (نمونه گویه: فکر می کنم که می توانم سهم منحصر به فردی در موفقیت شرکت پتروشیمی داشتهباشم) (1992 George,)ضریب آلفای کرونباخ مقیاس عجین شدن شغلی72/0به دست آمد. طفره روی غیراینترنتی: این مقیاس را لیبرمن و همکاران طراحی کرده اند و شامل چهار سؤال است و فعالیت ها و رفتارهای غیرکاری و غیر اینترنتی را می سنجد و به صورت اليكرت لدرجه ای در دامنه ای از تقریبا هرگز» تا «تقریبا همیشه
نمره گذاری شده است(نمونه گویه: گپ زنی با همکاران) (Liberman et al, 2011)
حمایت مدیریت برای استفاده از اینترنت: این مقیاس را آناندارجان و همکاران (۲۰۰۰) طراحی کرده اند و شامل دو سؤال است و به صورت لیکرت درجه ای در دامنه ای از «کاملا موافق» تا «کاملا مخالف» نمره گذاری شده است (نمونه گویه: همیشه از طرف رئیسم برای استفاده از اینترنت تشویق و حمایت می شوم) (2000Anandarajan et al, )
سایبر لوفینگ ادراک شده از همکاران: این مقیاس دو سؤالی را ليبرمن و همکاران طراحی کرده اند. در این مقیاس به تخمین زمان سایبر لوفینگ ادراک شده از همکاران پرداخته می شود که از صفر تا ۱۲۰ دقیقه تقسیم بندی شده است و سؤال دوم این پرسش نامه اختصاص دارد به درصد ادراک شده رفتارهای سایبر لوفینگ (2011Liberman et al,).
نگرش نسبت به سایبر لوفینگ: این مقیاس تک سؤالی را آتاندارجان و همکاران طراحی کرده اند و به صورت لیکرت درجه ای در دامنه ای از «کاملا موافق» تا «کاملا مخالف» نمره گذاری شده است (نمونه گویه: به نظر می رسد گشت زنی اینترنتی (وب گردی) هنگام کار مسئله خاصی نیست» (2000Anandarajan et al,)
خودکارآمدی اینترنتی: این مقیاس را لیبرمن و همکاران (۲۰۱۱) طراحی کرده اند و شامل دو سؤال است و تجربه اینترنتی و توانایی فرد در استفاده از اینترنت را می سنجد و به صورت لیکرت 5 درجه ای در دامنه ای از «کاملا موافق» تا کاملا مخالف» نمره گذاری شده است (نمونه گویه: من به توانایی هایم در استفاده از اینترنت اطمینان دارم). ضریب آلفای کرونباخ مقیاس خودکارآمدی ۷۴/0به دست آمد.
تجزیه و تحلیل

فایل : 22 صفحه

فرمت : Word